Chuyên đề Tiếng Việt 6: Cụm danh từ

Chuyên đề Cụm danh từ trong chương trình Tiếng Việt 6 - Kết nối - Chân trời - Cánh diều là nền tảng giúp học sinh nắm vững cấu tạo và chức năng của các thành phần trong câu. Thông qua chuyên đề, các em sẽ học cách nhận diện, phân biệt và sử dụng cụm danh từ một cách chính xác. Điều này không chỉ củng cố kiến thức ngữ pháp mà còn nâng cao khả năng diễn đạt, giúp các em tạo ra những câu văn giàu hình ảnh và biểu cảm hơn.

Cụm danh từ là gì?

- Khái niệm: Cụm danh từ là một tập hợp danh từ với một số từ bổ nghĩa tạo thành. Cụm danh từ mang ý nghĩa cụ thể hơnvà có cấu tạo phức tạp hơn danh từ. Cụm danh từ đảm nhiệm các nhiệm vụ ngữ pháp như: chủ ngữ, bổ nghĩa cho động từ…

- Ví dụ: Những chiếc kẹo đang có trong hộp

Cấu tạo của cụm danh từ

Cụm danh từ thường đi trước hoặc đi sau danh từ mà nó biểu đạt. Cấu tạogồm:

– Phần phụ trước gồm hai loại: Loại chỉ đơn vị ước chừng và chỉ đơn vị chính xác.

– Phần phụ sau cũng có hai loại: Nêu lên đặc điểm của sự vật và xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian.

– Phần trung tâm của cụm danh từ thường gồm hai từ: Từ thứ nhất là từ trung tâm chỉ đơn vị tính toán hoặc khái quát về chủng loại. Từ thứ hai là trung tâm chỉ đối tượng được đem ra tính toán cụ thể.

Tác dụng của cụm danh từ

- Giúp mở rộng và bổ sung thông tin chi tiết về các đối tượng, sự việc hoặc tình huống được miêu tả trong câu. Giúp người đọc hiểu rõ hơn về ngữ cảnh và chi tiết của câu.

- Giúp mô tả các đối tượng và tình huống một cách chính xác và sinh động hơn, giúp người đọc dễ dàng hình dung và tạo hình ảnh trong tâm trí.

- Giúp câu trở nên đa dạng và sáng tạo hơn, tăng tính diễn đạt và sức hấp dẫn của văn bản, thu hút sự chú ý và quan tâm của người đọc.

- Tạo sự liên kết và mạch lạc giữa các ý trong văn bản.

- Sử dụng cụm từ một cách sáng tạo và khéo léo giúp tạo ra phong cách viết riêng biệt và hiệu ứng độc đáo.

Phân biệt danh từ và cụm danh từ

- Giống: Đều dùng để gọi tên các sự vật, hiện tượng, khái niệm.

- Khác:

Điểm phân biệt	Danh từ	Cụm danh từ
Sự kết hợp của từ	Thường là một từ đơn.	Là sự kết hợp của nhiều từ để tạo ra ý nghĩa cụ thể hơn.
Khả năng xen thêm từ	Thường không cho phép thêm từ vào giữa mà vẫn giữ nguyên ý nghĩa.	Thường có cấu trúc linh hoạt, cho phép thêm từ vào giữa mà không làm thay đổi ý nghĩa.
Đặc trưng của danh từ riêng	Thường không có danh từ riêng.	Có thể có danh từ riêng (tên riêng của người, địa điểm, vật thể cụ thể).
Sự kết hợp với các từ khác	Kết hợp với các từ chỉ số lượng, từ chỉ định, từ tính từ, và từ trạng từ để tạo ra câu hoàn chỉnh.	Có thể kết hợp với các từ này nhưng thường xuất hiện dưới dạng một đơn vị có ý nghĩa riêng biệt.
Cấu trúc cú pháp	Thường có cấu trúc cú pháp đơn giản.	Thường có cấu trúc cú pháp phức tạp hơn.
Ví dụ	“Hà Nội”	“Thủ đô Hà Nội”

Bài tập về cụm danh từ

Bài 1. Tìm cụm danh từ trong những câu sau. Xác định trung tâm của cụm danh từ và những ý nghĩa mà trung tâm đó được bổ sung.

1. Em quẹt que diêm thứ hai, diêm cháy và sáng rực lên.
2. Bức tường như biến thành một tấm rèm bằng vải màn.

Trả lời:

Câu	Cụm danh từ và danh từ trung tâm	Ý nghĩa mà danh từ trung tâm được bổ sung
a	- CDT: que diêm thứ hai. - DTTT: que diêm.	Số lượt của que diêm.
b	- CDT: một tấm rèm bằng vải màn. - DTTT: tấm rèm.	Số lượng của tấm rèm và chất liệu của tấm rèm.

Bài 2: Với mỗi danh từ cho sẵn, hãy tạo một cụm danh từ và nêu nhận xét về tác dụng của các từ đứng trước danh từ trung tâm và các từ đứng sau danh từ trung tâm.

1. cậu bé
2. mắt

Trả lời:

1. cậu bé

Tạo cụm danh từ: Một cậu bé thông minh.

Tác dụng của các từ đứng trước DTTT: Làm rõ số lượng của DTTT.

Tác dụng của các từ đứng sau DTTT: Làm rõ tính chất, phẩm chất của DTTT.

1. mắt

Tạo cụm danh từ: Một cặp mắt to.

Tác dụng của các từ đứng trước DTTT: Làm rõ số lượng của DTTT.

Tác dụng của các từ đứng sau DTTT: Làm rõ tính chất của DTTT.