Chuyên đề Tiếng Việt 6: Tác dụng của lựa chọn từ ngữ và cấu trúc câu đối với việc thể hiện nghĩa của văn bản
Chuyên đề Tác dụng của việc lựa chọn từ ngữ và cấu trúc câu đối với việc thể hiện nghĩa của văn bản trong chương trình Tiếng Việt 6 - Kết nối tri thức là một chuyên đề nâng cao, giúp học sinh phát triển tư duy đọc hiểu và kĩ năng viết văn bản. Nội dung chính của chuyên đề là giúp các em hiểu rằng mỗi từ ngữ và mỗi cấu trúc câu mà tác giả lựa chọn đều có chủ đích, không chỉ để truyền đạt thông tin mà còn để thể hiện cảm xúc, thái độ, hoặc tạo hiệu ứng nghệ thuật. Từ đó, học sinh sẽ biết cách phân tích sự khác biệt về sắc thái biểu cảm khi sử dụng các từ đồng nghĩa, từ láy hay các câu đơn, câu ghép. Nắm vững chuyên đề này, các em sẽ không chỉ đọc hiểu văn bản một cách thụ động mà còn có khả năng "giải mã" ý đồ nghệ thuật của tác giả, nâng cao năng lực cảm thụ văn học và xây dựng được văn phong của riêng mình.
Mục lục bài viết
I. Tác dụng và cách lựa chọn từ ngữ trong văn bản
- Lựa chọn từ ngữ phù hợp với việc thể hiện nghĩa của văn bản giúp diễn đạt chính xác và hiệu quả điều mà người nói (viết) muốn thể hiện.
- Để lựa chọn từ ngữ phù hợp với việc thể hiện nghĩa của văn bản, người viết hoặc nói cần:
+ Xác định nội dung cần diễn đạt
+ Huy động các từ ngữ đồng nghĩa, gần nghĩa, từ đó lựa chọn những từ có chức năng diễn đạt chính xác nhất nội dung muốn thể hiện.
II. Tác dụng và cách lựa chọn cấu trúc câu trong văn bản
- Việc lựa chọn cấu trúc có tác dụng thể hiện ý nghĩa của câu nói, nếu thay đổi cấu trúc thì ý nghĩa có thể thay đổi theo.
III. Bài tập về lựa chọn từ ngữ và cấu trúc câu trong văn bản
Bài 1.Chọn từ ngữ phù hợp nhất trong ngoặc đơn để đặt vào khoảng trống ở các câu sau và giải thích lí do lựa chọn:
a. Bị cười, không phải mọi người đều.... giống nhau.
(phản ứng, phản xạ, phản đối, phản bác)
b. Trên đời, không ai.... cả.
(hoàn tất, hoàn toàn, hoàn hảo, hoàn chỉnh)
Trả lời:
a. Bị cười, không phải mọi người đều.... giống nhau.
(phản ứng, phản xạ, phản đối, phản bác)
b. Trên đời, không ai.... cả.
(hoàn tất, hoàn toàn, hoàn hảo, hoàn chỉnh)
Bài 2. Chỉ ra ý nghĩa của cụm từ in đậm trong câu sau và cho biết, nếu bỏ thành phần đó, câu thay đổi như thế nào về cấu trúc.
“Nhiều buổi trưa, khi mọi người nghỉ cả, chú Nam lúi húi đẽo, gọt.”
Trả lời:
- Từ in đậm trong câu được dùng để chỉ mốc thời gian của sự việc được nói đến trong câu.
- Nếu bỏ thành phần đó đi, câu sẽ không được diễn đạt rõ nghĩa. Người đọc chỉ biết hành động của chú Nam đẽo gọt chung chung, không rõ hành động cụ thể của sự việc đó như thế nào.
