Chuyên đề Tiếng Việt 6: Cụm động từ

Chuyên đề Cụm động từ trong chương trình Tiếng Việt 6 - Kết nối - Chân trời - Cánh diều là kiến thức then chốt, giúp học sinh hiểu rõ hơn về hoạt động, trạng thái của sự vật. Mục tiêu chính là giúp các em nhận diện cấu tạo, chức năng của cụm động từ và sử dụng chúng một cách chính xác. Nắm vững chuyên đề này sẽ nâng cao khả năng diễn đạt và làm cho câu văn trở nên sinh động, cụ thể hơn.

I. Cụm động từ là gì?

- Khái niệm: Cụm động từ là những từ được tạo ra từ sự kết hợp giữa động từ và một số từ liên quan khác, trong nhiều trường hợp có một số động từ cần có các từ khác đi kèm. Như vậy thì nghĩa có câu mới được trọn vẹn.

- Ví dụ: Anh ấy đã đi nhiều nơi.

II. Cấu tạo của cụm động từ

Gồm 3 phần chính:

- Phần phía trước có chức năng bổ nghĩa cho phần trung tâm các ý nghĩa quan hệ thời gian, sự tiếp diễn, sự khuyến khích hoặc ngăn cản hành động, thường là các từ như cũng/còn / đang / chưa.

- Phần trung tâm

- Phần sau nằm ở cuối câu dùng để bổ ngữ cho động từ chính cho cụm động từ chúng nằm để chỉ thời gian hay nguyên nhân, địa điểm...

III. Phân biệt động từ và cụm động từ

- Giống: Đều dùng để chỉ hoạt động, trạng thái của sự vật.

- Khác:

Điểm phân biệt	Động từ	Cụm động từ
Sự kết hợp của từ	Thường là một từ đơn.	Là sự kết hợp của nhiều từ để tạo ra ý nghĩa cụ thể hơn.
Khả năng xen thêm từ	Thường không cho phép thêm từ vào giữa mà vẫn giữ nguyên ý nghĩa.	Thường có cấu trúc linh hoạt, cho phép thêm từ vào giữa mà không làm thay đổi ý nghĩa.
Cấu trúc cú pháp	Thường có cấu trúc cú pháp đơn giản.	Thường có cấu trúc cú pháp phức tạp hơn.
Ví dụ	“đi”	“Mẹ đang đi chợ”

IV. Bài tập về cụm động từ

Bài 1. Hãy tìm động từ trong đoạn văn sau:

“Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh định thần nhìn rõ: con mèo của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình khẽ phe phẩy cái đuôi, rồi hai con mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo”.

Trả lời:

Các động từ trong đoạn văn là: vụt, rơi, nhìn, chơi đùa, nép, phe phẩy, giương, nhìn, mỉm cười, lại, vuốt ve.

Bài 2.Tìm các cụm động từ trong đoạn văn sau:

“Hổ đực mừng rỡ đùa giỡn với con, còn hổ cái thì nằm phục xuống, dáng mệt mỏi lắm. Rồi hổ đực quỳ xuống bên một gốc cây, lấy tay đào lên một cục bạc.”

Trả lời:

Các cụm động từ:

- mừng rỡ đùa giỡn với con

- nằm phục xuống

- mệt mỏi lắm

- quỳ xuống bên một gốc cây

- lấy tay đào lên một cục bạc