Soạn văn 10 bài Lập dàn ý bài văn tự sự

VnDoc xin giới thiệu tới bạn đọc Soạn văn 10 bài: Lập dàn ý bài văn tự sự, nội dung bài soạn ngắn gọn, chi tiết sẽ là nguồn thông tin hữu ích giúp các bạn học sinh học tốt hơn môn Ngữ văn lớp 10. Mời thầy cô và các bạn học sinh cùng tham khảo.

1. Soạn văn bài Lập dàn ý bài văn tự sự (ngắn gọn) mẫu 1

1.1. Hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện

1.1.1. Trong văn bản, nhà văn Nguyên Ngọc kể lại câu chuyện về quá trình suy nghĩ, chuẩn bị để sáng tác truyện ngắn “Rừng xà nu”.

1.1.2. Qua lời kể của tác giả, có thể rút ra bài học:

Đầu tiên, để chuẩn bị viết một văn bản tự sự, cần hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện, suy nghĩ, tưởng tượng về các nhân vật cùng các sự việc, chi tiết tiêu biểu đặc sắc làm nên cốt truyện. Tiếp theo, ta cần lập dàn ý (từ dàn ý chung đến dàn ý chi tiết) gồm 3 phần: mở - thân – kết.

1.2. Lập dàn ý

Câu 1 (trang 45 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):

Lập dàn ý cho bài văn kể về một trong hai câu truyện:

Câu 2 (trang 46 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):

Cách lập dàn ý một bài văn tự sự:

- Bước 1: Trước khi lập dàn ý, cần suy nghĩ để chọn đề tài, chọn một chủ đề hoặc vấn đề sau đó phác thảo qua cốt truyện.

- Bước 2: Từ đề tài, chủ đề của câu chuyện, người viết phải tưởng tượng, sáng tạo ra những nét chính hình thành nên cốt truyện. Cốt truyện có thể dựa vào cuộc đời và số phận của nhân vật chính hay dựa theo diễn biến của sự việc chính.

- Bước 3: Dựa vào mô hình dàn ý (3 phần), tìm các yếu tố cấu thành tác phẩm: Lí do, không gian xảy ra câu chuyện, các tình tiết của truyện, các nhân vật và quan hệ của chúng, các cảnh thiên nhiên, các đối thoại chính, tâm trạng của nhân vật...

- Bước 4: Hệ thống hóa các khâu trên bằng một dàn ý chi tiết.

1.3. Luyện tập

Câu 1 (trang 46 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Dựa vào câu nói của Lê-nin lập dàn ý:

Mở bài: An vốn là một học sinh chăm ngoan, được thầy cô và bạn bè yêu quý

- Vì bố mẹ bận đi công tác, không có thời gian ở cạnh nên An bị bạn bè xấu lôi kéo.

Thân bài:

- Không nhận được sự quan tâm từ gia đình, An trở nên chán nản

- An dần trở thành một con người khác

+ Trên lớp: không nghe giảng, hay trốn tiết đi chơi điện tử, tụ tập bạn bè xấu

+ Ở nhà: thường xuyên gây chuyện, nói dối bố mẹ và bỏ nhà đi

- Cô giáo đã nhận thấy sự thay đổi của An, cô đã khuyên An học tập trở lại

- An nhận ra việc làm sai lầm và dần dần trở về với chính mình ngày trước dù cho bạn bè xấu có rủ đi chơi.

Kết bài: - Khẳng định rằng chiến thắng bản thân là chiến thắng đáng tự hào

- Rút ra bài học cho bản thân.

Câu 2 (trang 46 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Lập dàn ý viết về một câu chuyện xảy ra trong cuộc sống

Mở bài:

- Giới thiệu nhân vật: Bình và Nam

+ Bình vốn là một trẻ em khuyết tật, không thể đi lại được

+ Nam là bạn thân với Bình từ nhỏ

- Ngày lên lớp 6, cha Bình mất, cậu buộc phải thôi học vì không ai đưa cậu đến trường.

Thân bài:

- Ngày nhập học, Nam không thấy Bình đến lớp

- Nam đến nhà và thấy Bình đang buồn

- Sau khi hỏi chuyện, Nam đã xin mẹ cho mình được đưa Bình đến lớp

- Hai bạn cùng nhau học tập và cùng đỗ vào trường chuyên THPT của tỉnh

Kết bài:

- Ca ngợi tình bạn đẹp của Bình và Nam

- Noi gương của hai bạn để cố gắng hơn trong học tập và biết trân trọng những gì mình đang có.

2. Soạn văn bài Lập dàn ý bài văn tự sự (ngắn gọn) mẫu 2

2.1. Hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện

Câu 1 (trang 45 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):

- Trong phần trích trên, nhà văn Nguyên Ngọc nói về quá trình ông suy nghĩ, lên ý tưởng để chuẩn bị cho việc sáng tác truyện “Rừng xà nu”.

- Bài học cho quá trình hình thành ý tưởng:

+ Hình thành ý tưởng: nhà văn muốn xây dựng câu chuyện trên một nguyên mẫu có thật là cuộc khởi nghĩa của anh Đề.

+ Nhân vật chính: tên của nhân vật sẽ là Tnú để mang đậm “không khí” của núi rừng Tây Nguyên.

+ Hệ thống nhân vật: Dít, Mai, cụ Mết, bé Heng

+ Dự kiến cốt truyện: Bắt đầu và kết thúc bằng hình ảnh cây xà nu.

+ Tình huống, chi tiết truyện nổi bật: Mỗi nhân vật “phải có một nỗi đau riêng bức bách dữ dội, bật ra từ nỗi đau chung của xóm làng, dân tộc”.

+ Chi tiết đặc biệt tạo điểm nhấn: Nỗi đau đớn nhất của Tnú là phải chứng kiến cảnh đứa con bị đánh một cách tàn bạo, còn người vợ thì gục xuống ngay trước mặt anh.

Câu 2 (trang 45 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):

Qua lời kể của nhà văn, chúng ta có thể học tập:

+ Hình thành ý tưởng và dự kiến cốt truyện cơ bản cho truyện

+ Suy nghĩ, tưởng tượng về các nhân vật chính – phụ

+ Lên ý tưởng các sự việc chính, sự việc đặc biệt để tạo điểm nhấn và sự liên kết mạch lạc cho truyện.

+ Sắp xếp sự việc, lập dàn ý cơ bản cho truyện trước khi viết chi tiết.

2.2. Lập dàn ý

Câu 1 (trang 45 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):

Trường hợp (1): Chị Dậu gặp một cán bộ cách mạng và được giác ngộ.

- Mở bài:

+ Chị Dậu lao mình vào bóng tối, cố gắng tìm hướng ngôi làng để chạy về

+ Gặp được chồng và các con, chị vừa mừng vừa tủi

+ Nhưng có chuyện lạ với chị Dậu: Dù đã rất khuya, nhưng chồng chị vẫn còn đang ngồi trò chuyện với một người lạ mặt

- Thân bài:

+ Khi hỏi rõ, chị Dậu được biết người khách lạ đang trò chuyện với chồng là một chiến sĩ cách mạng.

+ Người chiến sĩ giảng giải cho vợ chồng chị Dậu hiểu nguyên nhân sâu xa sau những nỗi khổ mà nhân dân đang phải chịu đựng.

+ Anh bày cách để những người nông dân có thể thoát khỏi cảnh áp bức, làm chủ cuộc sống của mình.

+ Thi thoảng, người chiến sĩ lại ghé qua, hỏi thăm cuộc sống của gia đình anh chị Dậu, đem những thắng lợi mới ở khắp các nơi về báo với gia đình.

+ Được khuyến khích, chị Dậu mang những hiểu biết của mình về cách mạng, về cuộc đấu tranh dân tộc và dân chủ nói với đông đảo bà con xung quanh.

+ Nhiều bà con nông dân đã có cơ hội được giác ngộ cách mạng giống như chị.

+ Cuối cùng, trong ngày Tổng khởi nghĩa tháng 8 năm 1945, chị Dậu đã dẫn đầu đoàn nông dân lên cướp chính quyền huyện, phá kho thóc Nhật chia cho những người dân nghèo cùng cảnh ngộ.

- Kết bài:

+ Chị Dậu xúc động và vui mừng khi đón được cái Tí trở về nhà, đoàn tụ cùng thầy u và hai em.

+ Chị Dậu cùng bà con làng xóm vui mừng trước những chiến thắng tiếp nối của cuộc chiến đấu.

Trường hợp (2): Chị Dậu nuôi giấu cán bộ

- Mở bài:

+ Sau khi chạy thoát khỏi nhà quan cụ, chị Dậu trở về nhà

+ Làng Đông Xá tuy bị địch chiếm đóng, nhưng phong trào đấu tranh cách mạng vẫn rất sôi nổi

+ Một nhóm các chiến sĩ được bí mật cử về làng

- Thân bài:

+ Chị Dậu cũng như rất nhiều người dân làng Đông Xá được giác ngộ và tích cực tham gia cuộc kháng chiến

+ Chị sự kiểm soát của địch, chị Dậu vẫn bí mật nuôi giấu cán bộ

Chị Dậu bí mật tiếp tế đồ ăn, các vật dụng cần thiết cho các chiến sĩ

Các thư từ, văn kiện được truyền đi ngay trong lòng địch

Nhiều lần chị bất chấp hiểm nguy mà đậy nắp hầm bem.

Bị địch nghi ngờ, kiểm soát nhưng chị Dậu vẫn kiên quyết và dũng cảm che chở cho các chiến sĩ

+ Vì hiểu được ý nghĩa của cuộc kháng chiến, chị Dậu không hề lung lay ý chí căm thù giặc, ủng hộ cách mạng.

- Kết bài:

Chị Dậu đã có lòng yêu nước sâu sắc, tinh thần kháng chiến quật cường

Việc làm của chị đã thôi thúc lòng yêu nước, ý thức tích cực tham gia kháng chiến của đông đảo bà con làng Đông Xá

Câu 2 (trang 46 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):

Cách lập dàn ý một bài văn tự sự:

Bước 1: Trước khi lập dàn ý, chúng ta cần chọn đề tài và lên ý tưởng cho câu chuyện, hình thành cốt truyện cơ bản.

Bước 2: Người viết cần có được các nhân vật chính, nhân vật phụ. Từ đề tài và ý tưởng đã lên, người viết cần tưởng tượng, sáng tạo các chi tiết để gắn kết, tại sự logic cho các sự việc chính.

Bước 3: Lựa chọn trình tự diễn biến của câu chuyện (có thể sắp xếp theo trình tự thời gian hoặc không gian). Tìm kiếm các chi tiết nhỏ: các không gian của câu chuyện, quan hệ và sự liên kết, tâm trạng của nhân vật…

Bước 4: Sắp xếp các chi tiết đã có vào một dàn ý chi tiết.

2.3. Luyện tập

Câu 1 (trang 46 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):

Có thể xây dựng cốt truyện như sau:

+ Minh (học sinh) vốn là một học sinh có ý thức tốt, học tập khá, ngoan ngoãn.

+ Sau khi công việc của cha mẹ gặp thất bại, gia đình lục đục, Minh buồn bã, chán nản, bị những người bạn xấu lôi kéo nên đã bỏ học, thường xuyên tụ tập với những bạn xấu.

+ Có lần, Minh đã lấy trộm đồ của bạn để đem bán.

+ Sau khi bị phát hiện là kẻ ăn trộm đồ, mà Minh không dám đến lớp học, không dám giao lưu với các bạn nữa.

+ Minh đã nhận ra lỗi lầm, rất ân hận về việc làm của mình

+ Thầy giáo chủ nhiệm biết chuyện, rất cảm thông nên đã bảo lãnh cho Minh được trở lại trường học, giúp đỡ em hòa nhập trở lại với lớp.

+ Minh đã cố gắng trở lại với sự ngoan ngoãn, có ý thức như trước và vươn lên trong học tập.

Câu 2 (trang 46 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):

Dàn ý: Câu chuyện về tình bạn

- Mở bài:

+ Nam và Quân là một đôi bạn cùng tiến của lớp.

+ Tình bạn, sự quan tâm, yêu thương, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ trong học tập của hai bạn thật khiến mọi người khâm phục và cảm động.

- Thân bài:

Giới thiệu sơ qua về hoàn cảnh của hai bạn:

+ Nam và Quân là đôi bạn lớn lên cùng nhau từ nhỏ.

+ Nam nhanh nhẹn, thông minh; còn Quân vì mắc chứng tăng động từ nhỏ nên việc tiếp thu kiến thức rất khó khăn.

+ Cả lớp chỉ có Nam chơi với Quân. Nam muốn giúp đỡ để Quân không bị các bạn trêu chọc.

+ Nam giúp Quân học bài.

+ Quân hiểu bài hơn, điểm kiểm tra trên lớp được cải thiện.

+ Nam cũng có kết quả học tập ngày càng tốt.

+Cả gia đình, cô giáo và các bạn trong lớp đều cảm thấy sự tiến bộ rõ rệt từ hai bạn.

+Các bạn trong lớp dần không trêu chọc Quân nữa, giúp đỡ Quân nhiều hơn trong học tập.

- Kết bài:

+ Kết quả học tập của Quân và Nam ngày càng tiến bộ

+ Tình cảm, sự quan tâm giúp đỡ lẫn nhau của đôi bạn khiến mọi người rất khâm phục.

3. Soạn văn bài Lập dàn ý bài văn tự sự (ngắn gọn) mẫu 3

Nội dung bài học

- Lập dàn ý bài văn tự sự nêu rõ nội dung chính cho câu chuyện sẽ viết, sẽ kể

- Dàn ý chung

+ Mở bài: giới thiệu câu chuyện

+ Thân bài: những sự việc, chi tiết theo diễn biến câu chuyện

+ Kết bài: kết thúc câu chuyện

- Muốn lập dàn ý, cần dự kiến đề tài, xác định nhân vật, chọn săp xếp chi tiết, sự việc tiêu biểu hợp lí

3.1. Hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện

a. Trong văn bản, nhà văn Nguyên Ngọc kể lại câu chuyện về quá trình suy nghĩ, chuẩn bị để sáng tác truyện ngắn Rừng xà nu..

b. Qua lời kể của tác giả, có thể rút ra bài học:

- Để chuẩn bị viết một văn bản tự sự, cần hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện,

- Suy nghĩ, tưởng tượng về các nhân vật cùng các sự việc, chi tiết tiêu biểu đặc sắc làm nên cốt truyện

- Những dự kiến này giúp cho quá trình lập dàn ý được rõ ràng hơn và dàn ý cũng cụ thể

3.2. Lập dàn ý

3.2.1. Dàn ý

a. Trường hợp 1: Chị Dậu và cách mạng

- Mở bài: Giới thiệu câu chuyện xảy ra từ kết thúc truyện Tắt đèn.

- Thân bài: Kể lại câu chuyện theo 2 sự việc chính.

+ Sau cái đêm ấy, chị Dậu gặp một cán bộ cách mạng và được giác ngộ

• Chị Dậu đã gặp người cán bộ cách mạng trong tình huống nào?

• Người cán bộ đã làm gì để giác ngộ chị Dậu?

• Chị Dậu đã giác ngộ cách mạng như thế nào?

+ Trong cuộc khởi nghĩa tháng Tám – 1945, chị Dậu dẫn đầu đoàn nông dân lên cướp chính quyền huyện, phá kho thóc Nhật chia cho dân nghèo

• Chị Dậu đã tham gia hoạt động khởi nghĩa ra sao ?

• Chị Dậu đã cùng các nông dân khác cướp chính quyền huyện, phá kho thóc Nhật như thế nào?

- Kết bài: kết thúc câu chuyện và suy nghĩ gì về sự giác ngộ và hành động của chị Dậu?

b. Trường hợp 2: Chị Dậu nuôi giấu cán bộ

- Mở bài: Giới thiệu câu chuyện xảy ra từ kết thúc truyện Tắt đèn

- Thân bài: Kể lại câu chuyện với những sự việc cụ thể.

+ Cuộc kháng chiến chống thực dân pháp nổ ra, chị Dậu đã nhận thức về cuộc kháng chiến này như thế nào?

+ Tuy sống trong vùng địch hậu, chịu sự kiểm soát của địch nhưng chị Dậu vẫn bí mật nuôi giấu cán bộ, nhiều lần đậy nắp hầm bem cho cán bộ,...

• Chị Dậu gặp những khó khăn gì?

• Tại sao chị Dậu vẫn bí mật nuôi giấu cán bộ ?

• Những sự việc nào chứng tỏ lòng căm thù giặc và tinh thần cách mạng của chị Dậu?

- Kết bài : kết thúc câu chuyện và suy nghĩ của em về hành động của chị Dậu.

3.2.2. Cách lập dàn ý một bài văn tự sự:

- Bước 1: Trước khi lập dàn ý, chúng ta cần chọn đề tài và lên ý tưởng cho câu chuyện, hình thành cốt truyện cơ bản.

- Bước 2: Người viết cần có được các nhân vật chính, nhân vật phụ. Từ đề tài và ý tưởng đã lên, người viết cần tưởng tượng, sáng tạo các chi tiết để gắn kết, tại sự logic cho các sự việc chính.

- Bước 3: Lựa chọn trình tự diễn biến của câu chuyện (có thể sắp xếp theo trình tự thời gian hoặc không gian).

- Bước 4: Sắp xếp các chi tiết đã có vào một dàn ý chi tiết.

3.3. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 46 sgk Ngữ văn 10 Tập 1): Có thể xây dựng cốt truyện như sau:

+ Lâm vốn là một học sinh hiền lành trung thực.

+ Sau khi cha mẹ bỏ nhau, Lâm chán nản, bị kẻ xấu lôi kéo nên đã phạm sai lầm đáng tiếc (chơi bời lêu lổng, lấy cắp xe đạp, bỏ bê học hành,…).

+Lâm ân hận, dằn vặt , mặc cảm không dám đến lớp.

+ Lâm được thầy giáo chủ nhiệm giúp đỡ và bảo lãnh cho trở lại trường.

+ Lâm đã cố gắng vươn lên và trở lại là một học sinh ngoan ngoãn như xư¬a.

Câu 2 (trang 46 sgk Ngữ văn 10 Tập 1): Vi dụ dàn ý cho câu chuyện đôi bạn giúp nhau học tập

A. Mở bài: Giới thiệu về tình bạn của hai người bạn.

B. Thân bài:

- Miêu tả qua về hai bạn

- Tính cách, hoàn cảnh, tình bạn của hai người.

- Những công việc cụ thể hàng ngày 2 bạn đó giúp đỡ nhau như thế nào?

- Hai bạn giúp nhau vượt thử thách ra sao?

- Những kết quả đạt được (đạt giải trong các kì thì, luôn là đôi bạn cùng tiến trong học tập,..)

- Mở rộng: không những là người học trò giỏi, mà còn tích cực tham gia các hoạt động của đoàn thanh niên, tham gia tình nguyện…

Bài tiếp theo: Soạn văn 10 bài Uy-lít-xơ trở về

------------------------------------

Trên đây VnDoc.com đã giới thiệu tới bạn đọc tài liệu: Soạn văn 10 bài: Lập dàn ý bài văn tự sự. Để có kết quả cao hơn trong học tập, VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Đề thi học kì 1 lớp 10, Soạn bài lớp 10, Soạn văn 10 ngắn nhất mà VnDoc tổng hợp và đăng tải.