Chuyên đề Tiếng Việt 6: Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ (hình ảnh, số liệu)

Chuyên đề Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ (hình ảnh, số liệu) trong chương trình Tiếng Việt 6 là một nội dung thiết thực và hiện đại, giúp học sinh mở rộng hiểu biết về các hình thức giao tiếp đa dạng. Mục tiêu của chuyên đề này là giúp các em nhận biết, phân tích và giải thích được ý nghĩa của các phương tiện phi ngôn ngữ như hình ảnh, biểu đồ, số liệu được sử dụng trong văn bản. Nắm vững chuyên đề này, học sinh sẽ không chỉ đọc hiểu được nội dung ngôn ngữ mà còn có khả năng tổng hợp thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, từ đó nâng cao kĩ năng đọc hiểu và tư duy phản biện trong bối cảnh thông tin đa phương tiện hiện nay.

I. Phương tiện phi ngôn ngữ là gì?

- Là những hình ảnh, số liệu, biểu đồ, sơ đồ,… góp phần truyền tải ý tưởng, quan điểm trong giao tiếp. Đây là phương tiện thường được sử dụng kết hợp với phương tiện ngôn ngữ trong văn bản thông tin tổng hợp, giúp thông tin được truyền tải hiệu quả, sinh động hơn.

II. Tác dụng của các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ

- Giúp mỗi cá nhân trở nên tinh tế hơn, tạo nên sự sinh động cuốn hút trong giao tiếp.

- Gửi những thông điệp tế nhị hay những điều riêng tư ở giữa một thế giới đông người.

III. Sự khác nhau của phương tiện giao tiếp ngôn ngữ và phi ngôn ngữ

Đặc tính	Phương tiện giao tiếp ngôn ngữ	Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ
Kênh	Chữ viết	Ngôn ngữ cơ thể, nét mặt, cử chỉ, giọng nói, ánh mắt, sự gần gũi
Ý thức	Có thể vừa có ý thức vừa vô thức	Chủ yếu là vô thức, nhưng một số yếu tố có thể được kiểm soát
Tính đặc hiệu	Rõ ràng và chính xác	Có thể mơ hồ và cởi mở để giải thích
Tốc độ	Nhanh chóng và ngay lập tức	Có thể chậm hơn và nhiều sắc thái hơn
Quốc tế	Ảnh hưởng về văn hóa và khác nhau giữa các ngôn ngữ	Phổ quát hơn và có thể được hiểu qua các nền văn hóa ở một mức độ nào đó
Chức năng chính	Truyền tải thông tin và ý nghĩa	Thể hiện cảm xúc, thái độ và các mối quan hệ
Hiệu quả	Hiệu quả cao đối với những ý tưởng phức tạp và thông tin chi tiết	Hiệu quả hơn trong việc truyền tải cảm xúc và thông điệp ngầm
Ví dụ	Hướng dẫn, kể chuyện, viết báo cáo	Mỉm cười, cau mày, khoanh tay, duy trì giao tiếp bằng mắt, đứng gần

IV. Bài tập về phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ (hình ảnh, số liệu)

Bài 1. Quan sát sơ đồ và cho biết:

a. Ngoài các phương tiện ngôn ngữ, sơ đồ trên còn sử dụng những phương tiện nào khác?

b. Những phương tiện đó được trình bày như thế nào và biểu đạt thông tin gì?

Trả lời:

a. Ngoài các phương tiện ngôn ngữ, sơ đồ trên còn sử dụng những phương tiện phi ngôn ngữ: hình ảnh, đường dẫn, bản đồ, chú thích.

b. Những phương tiện phi ngôn ngữ được trình bày dưới dạng sơ đồ và biểu đạt toàn cảnh vườn quốc gia Ba Vì, nhằm hướng dẫn du khách tham quan.