Đọc hiểu bài Khi mùa thu sang - Trần Đăng Khoa

Đọc hiểu bài Khi mùa thu sang - Trần Đăng Khoa chi tiết giúp học sinh dễ dàng tham khảo để chuẩn bị tốt cho kiểm tra sắp tới trong chương trình học Ngữ văn 8.

Đọc hiểu bài Khi mùa thu sang - Trần Đăng Khoa

Đọc bài thơ sau:

Khi mùa thu sang

Mặt trời lặn xuống bờ ao

Ngọn khói xanh lên lúng liếng

Vườn sau gió chẳng đuổi nhau

Lá vẫn bay vàng sân giếng

Xóm ngoài, nhà ai giã cốm

Làn sương lam mỏng rung rinh

Em nhỏ cưỡi trâu về ngõ

Tự mình làm nên bức tranh

Rào thưa, tiếng ai cười gọi

Trông ra nào thấy đâu nào

Một khoảng trời trong leo lẻo

Thình lình hiện lên ngôi sao

Những muốn kêu to một tiếng

Thu sang rồi đấy. Thu sang!

Lòng bỗng nhớ ông Nguyễn Khuyến⁽¹⁾

Cõng cháu chạy rông khắp làng ...

1973 (Trích Kể cho bé nghe, NXB Kim Đồng, 2011)

Chú thích:

Trần Đăng Khoa (1958) quê Hải Dương, là một nhà thơ nổi tiếng được mệnh danh là "Thần đồng thơ trẻ". Ông cũng là một nhà văn và một nhà bảo. Nhà thơ Trần Đăng Khoa bắt đầu sáng tác từ rất sớm, năm 8 tuổi ông đã có một số sáng tác được in trên bảo. Năm 10 tuổi, ông đã cho xuất bản tập thơ đầu tiên với nhan đề "Từ góc sân nhà em "(1968). Cũng trong năm 1968, ông đã cho ra mắt tập thơ thứ hai là "Góc sân và khoảng trời" do nhà xuất bản Kim Đồng ấn hành. Trần Đăng Khoa sáng tác bài thơ “Khi mùa thu sang” khi mới 15 tuổi. (1) Nguyễn Khuyến (1835-1909) quê Bình Lục, Hà Nam. Nguyễn Khuyến là một người tài năng, yêu nước thương dân, bên cạnh đó ông cũng là một nhà thơ nôm xuất sắc, nhà thơ của làng cảnh Việt Nam. Thơ của Nguyễn Khuyến luôn giàu cảm xúc với thiên nhiên, với con người và với quê hương. Tiêu biểu trong sự nghiệp sáng tác của ông có chùm ba bài thơ thu, tác phẩm được ra đời khi ông về sống ẩn dật tại quê nhà.

Câu 1. Xác định thể thơ của văn bản.

Phương pháp giải

Dựa vào đặc trưng thể loại

Lời giải chi tiết

Thể thơ sáu chữ

Câu 2. Ghi lại những từ láy (trong ba khổ thơ đầu) miêu tả cảnh vật quê hương khi mùa thu sang. Qua những từ ngữ đó, hình ảnh quê hương hiện lên như thế nào trong cái nhìn của nhân vật trữ tình?

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về từ láy

Lời giải chi tiết

- Từ láy: lúng liếng, rung rinh, leo lẻo

- Hình ảnh quê hương: Hiện lên thanh bình, thơ mộng, dịu dàng, mang vẻ đẹp trong trẻo, thân thuộc và gần gũi qua cái nhìn tinh tế, đầy yêu mến của nhân vật trữ tình.

Câu 3. Em hiểu thế nào về câu thơ:

Em nhỏ cưỡi trâu về ngõ

Tự mình làm nên bức tranh

Phương pháp giải

Phân tích hình ảnh cụ thể “em nhỏ cưỡi trâu” trong không gian thu.

Lời giải chi tiết

Câu thơ cho thấy em nhỏ là một phần của bức tranh mùa thu làng quê, hình ảnh ấy vừa mộc mạc vừa sống động, gợi cảm giác bình yên, gần gũi. Em nhỏ không chỉ là người trong cảnh mà còn khiến bức tranh ấy trở nên có hồn hơn.

Câu 4. Việc tác giả sử dụng dấu chấm giữa dòng thơ: Thu sang rồi đấy. Thu sang! đã mang lại hiệu quả nghệ thuật gì?

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về dấu chấm và xác định hiệu quả nghệ thuật

Lời giải chi tiết

Dấu chấm ngắt dòng tạo nên sự ngắt nhịp cảm xúc đột ngột, như một lời reo vui, một sự phát hiện bất ngờ và đầy cảm xúc. Câu thơ trở nên dồn dập, diễn tả niềm vui và xúc động khi nhân vật trữ tình nhận ra mùa thu đã về.

Câu 5. Bài thơ gợi lên trong em những tình cảm, suy nghĩ gì với quê hương? Trình bày và lí giải bằng đoạn văn khoảng 3 – 5 câu.

Phương pháp giải

Từ nội dung rút ra tình cảm, suy nghĩ của bản thân

Lời giải chi tiết

Bài thơ gợi trong em tình yêu tha thiết và niềm tự hào về vẻ đẹp bình dị của quê hương. Qua những hình ảnh gần gũi như khói bếp, sân giếng, tiếng cười gọi, em cảm nhận được sự yên bình, ấm áp của làng quê Việt Nam. Em thấy yêu hơn những khoảnh khắc đời thường, yêu thiên nhiên và những kỉ niệm gắn bó với tuổi thơ nơi làng quê mình.