Giải SBT Lịch sử 8 Kết nối tri thức bài 5
Giải sách bài tập Lịch Sử 8 bài 5: Cuộc xung đột Nam - Bắc triều và Trịnh - Nguyễn sách Kết nối tri thức chi tiết giúp học sinh dễ dàng xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập trong SBT Lịch Sử 8.
Bài: Cuộc xung đột Nam - Bắc triều và Trịnh - Nguyễn
A. Trắc nghiệm
Bài tập 1 trang 23 SBT Lịch Sử 8: Hãy xác định chỉ một phương án đúng
Câu 1.1 trang 23 SBT Lịch Sử 8: Biểu hiện nào sau đây thể hiện sự khủng hoảng của nhà Lê ở đầu thế kỉ XVI?
A. Sự tranh chấp giữa các phe phái phong kiến diễn ra quyết liệt.
B. Các cuộc khởi nghĩa nông dân đã lật đổ nhà Lê.
C. Xung đột Nam - Bắc triều diễn ra trong nhiều năm.
D. Xung đột Trịnh - Nguyễn dẫn đến chia cắt đất nước.
Lời giải:
Chọn đáp án A
Câu 1.2 trang 23 SBT Lịch Sử 8: Đầu thế kỉ XVI, nhà Lê càng thêm suy yếu vì
A. xung đột Nam - Bắc triều diễn ra trong nhiều năm.
B. các cuộc khởi nghĩa nông dân liên tiếp nổ ra.
C. tình trạng chia cắt đất nước.
D. nền kinh tế kém phát triển.
Lời giải:
Chọn đáp án B
Câu 1.3 trang 23 SBT Lịch Sử 8: Sự kiện nào sau đây đánh dấu sự ra đời của Vương triều Mạc?
A. Mạc Đăng Dung thâu tóm mọi quyền hành.
B. Mạc Đăng Dung được phong là An Hưng Vương.
C. Mạc Đăng Dung ép vua Lê nhường ngôi.
D. Mạc Đăng Dung tiêu diệt các thế lực đối địch.
Lời giải:
Chọn đáp án C
Câu 1.4 trang 23 SBT Lịch Sử 8: Cuộc xung đột Nam - Bắc triều bùng nổ là do
A. mâu thuẫn giữa nhân dân và Triều Lê.
B. mâu thuẫn giữa nhân dân và Triều Mạc.
C. mâu thuẫn giữa Nguyễn Kim và các võ quan.
D. mâu thuẫn giữa Nam - Bắc triều.
Lời giải:
Chọn đáp án D
Câu 1.5 trang 23 SBT Lịch Sử 8: Hệ quả lớn nhất của xung đột Nam - Bắc triều là
A. đất nước bị chia cắt.
B. một vùng rộng lớn bị biến thành chiến trường.
C. sản xuất bị đình trệ.
D. đời sống nhân dân đói khổ.
Lời giải:
Chọn đáp án A
Câu 1.6 trang 23 SBT Lịch Sử 8: Cuộc xung đột Trịnh - Nguyễn bùng nổ là do mâu thuẫn gay gắt giữa các thế lực nào?
A. Trịnh Kiểm và Nguyễn Kim.
B. Trịnh Kiểm và các con của Nguyễn Kim.
C. Các thế lực phong kiến và nhân dân.
D. Hai dòng họ Trịnh, Nguyễn.
Lời giải:
Chọn đáp án D
Câu 1.7 trang 23 SBT Lịch Sử 8: Hệ quả lớn nhất của cuộc xung đột Trịnh - Nguyễn là
A. đất nước bị chia cắt thành Đàng Trong - Đàng Ngoài.
B. hai bên trải qua bảy lần giao chiến.
C. hình thành cục diện vua Lê - chúa Trịnh.
D. hình thành cục diện chúa Nguyễn - chúa Trịnh.
Lời giải:
Chọn đáp án A
Câu 1.8 trang 23 SBT Lịch Sử 8: Ý nào không phải là hệ quả chung của các cuộc xung đột Nam - Bắc triều và xung đột Trịnh - Nguyễn?
A. Đất nước bị chia cắt.
B. Nhân dân đói khổ.
C. Kinh tế bị đình trệ.
D. Vùng đất phía Nam được khai phá.
Lời giải:
Chọn đáp án D
Câu 1.9 trang 23 SBT Lịch Sử 8:Điểm khác biệt trong hệ quả của cuộc xung đột Trịnh - Nguyễn so với cuộc xung đột Nam - Bắc triều là gì?
A. Hình thành cục diện vua Lê - chúa Trịnh, chúa Nguyễn.
B. Nhân dân đói khổ, khốn cùng vì đi phu, đi lính.
C. Đồng ruộng, xóm làng bị tàn phá.
D. Giao thương giữa các vùng bị ngăn trở do đất nước bị chia cắt.
Lời giải:
Chọn đáp án A
Bài tập 2 trang 25 SBT Lịch Sử 8: Hãy ghép ô thông tin ở bên trái với ô bên phải sao cho phù hợp với nguyên nhân, hệ quả của các cuộc xung đột Nam - Bắc triều và Trịnh - Nguyễn.
Lời giải:
Ghép các thông tin theo thứ tự sau:
1 - G, C, I;
2 - H, A, B, D.
Bài tập 3 trang 25 SBT Lịch Sử 8: Hãy tìm các từ hoặc cụm từ thích hợp để hoàn thành các đoạn dữ liệu dưới đây.
1. Cuộc xung đột ... (1)... diễn ra trong gần ...(2)... năm (1533 - 1592). Cuối cùng, ...(3)... chiếm được Thăng Long (Đông Kinh), nhà Mạc chạy lên ...(4)..., xung đột chấm dứt. Hậu quả là đất nước ...(5)..., trao đổi buôn bán giữa các vùng ...(6)..., đời sống nhân dân ...(7)...
2. Cuộc xung đột ... (8)... diễn ra trong gần nửa thế kỉ (...(9)....). Toàn bộ vùng đất ...(10)... ngày nay trở thành chiến trường ác liệt. Cuối cùng, hai bên lấy sông Gianh (Quảng Bình) làm ranh giới, phân chia đất nước thành ...(11)... Tình trạng đó kéo dài ảnh hưởng đến ...(12)... của quốc gia - dân tộc.
Lời giải:
1. Cuộc xung đột Nam - Bắc triều diễn ra trong gần 60 năm (1533 - 1592). Cuối cùng, Nam triều chiếm được Thăng Long (Đông Kinh), nhà Mạc chạy lên Cao Bằng, xung đột chấm dứt. Hậu quả là đất nước bị chia cắt, trao đổi buôn bán giữa các vùng gặp nhiều khó khăn, đời sống nhân dân khốn cùng.
2. Cuộc xung đột Trịnh - Nguyễn diễn ra trong gần nửa thế kỉ 1627 – 1672. Toàn bộ vùng đất Quảng Bình, Hà Tĩnh ngày nay trở thành chiến trường ác liệt. Cuối cùng, hai bên lấy sông Gianh (Quảng Bình) làm ranh giới, phân chia đất nước thành Đàng Ngoài và Đàng Trong. Tình trạng đó kéo dài ảnh hưởng đến sự phát triển chung của quốc gia - dân tộc.
B. Tự luận
Bài tập 1 trang 26 SBT Lịch Sử 8: Đọc đoạn tư liệu dưới đây, em hãy cho biết tình trạng xung đột giữa các thể lực phong kiến Trịnh, Nguyễn đưa đến những tác động gì? Nêu dẫn chứng qua tư liệu.
Tư liệu. Bất mãn với những chính sách cai trị của chính quyền và chạy khỏi cuộc nội chiến tàn khốc Nam - Bắc triều, từ thế kỉ XVI, những đợt di dân từ Bắc vào vùng Thuận - Quảng đã diễn ra nhanh và mạnh hơn trước. Hai thế kỉ kế tiếp, những làn sóng di cư ồ ạt từ Đàng Ngoài và Bắc Đàng Trong, hoặc tự phát, hoặc dưới sự tổ chức của chính quyền chúa Nguyễn, đã đưa người Việt tới khai phá vùng đồng bằng Nam Trung Bộ và Nam Bộ.”
(Theo Phạm Đức Anh, Mô hình tổ chức nhà nước ở Việt Nam thế kỉ X - XIX, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, 2015, tr. 133)
Lời giải:
- Tác động mang tính tích cực: đẩy mạnh quá trình khai khẩn vùng đất Đàng Trong.
- Dẫn chứng:
+ Những đợt di dân từ Bắc vào vùng Thuận - Quảng đã diễn ra nhanh và mạnh hơn trước.
+ Làn sóng di cư từ Đàng Ngoài và Bắc Đàng Trong đã đưa người Việt tới khai phá vùng Nam Trung Bộ và Nam Bộ.
Bài tập 2 trang 26 SBT Lịch Sử 8: Hãy hoàn thành bảng hệ thống (theo gợi ý dưới đây) về các cuộc xung đột Nam - Bắc triều và Trịnh - Nguyễn.
Nội dung | Xung đột Nam - Bắc triều | Xung đột Trịnh - Nguyễn |
Người đứng đầu | .................... | .................... |
Nguyên nhân | .................... | .................... |
Thời gian | .................... | .................... |
Hệ quả | .................... | .................... |
Lời giải:
Nội dung | Xung đột Nam - Bắc Triều | Xung đột Trịnh - Nguyễn |
Người đứng đầu | - Họ Mạc (Bắc triều) - Họ Trịnh (Nam triều) | - Họ Trịnh - Họ Nguyễn |
Nguyên nhân | - Không chấp nhận nhà Mạc, một bộ phận quan lại trung thành với nhà Lê đã tìm cách khôi phục lại vương triều. | - Mâu thuẫn, tranh chấp quyền lực giữa hai dòng họ Trịnh - Nguyễn. |
Thời gian | - Từ năm 1533 đến năm 1592 | - Từ năm 1627 đến năm 1672 |
Hệ quả | - Đất nước bị chia cắt. - Kinh tế bị tàn phá. - Đời sống nhân dân cực khổ. | - Tiêu cực: + Đất nước bị chia cắt. + Hình thành cục diện “một cung vua, hai phủ chúa”. + Kinh tế bị tàn phá. + Đời sống nhân dân cực khổ. - Tích cực: + Mở rộng lãnh thổ về phía Nam + Thực thi chủ quyền ở quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. |
Bài tập 3 trang 26 SBT Lịch Sử 8: Em có đồng ý với ý kiến: Thế kỉ XVI - XVII trong lịch sử dân tộc là hai thế kỉ của xung đột và chia cắt đất nước? Vì sao?
Lời giải:
- Đồng ý với ý kiến: Thế kỉ XVI - XVII trong lịch sử dân tộc là hai thế kỉ của xung đột và chia cắt đất nước.
- Vì, ở Đại Việt, trong thế kỉ XVI – XVII đã diễn ra các cuộc xung đột Nam – Bắc triều và Trịnh – Nguyễn. Các cuộc xung đột này đã để lại nhiều hệ quả nghiêm trọng, như:
+ Đất nước bị chia cắt trong một thời gian dài.
+ Làng mạc bị tàn phá; sản xuất nông nghiệp, thủ công nghiệp bị đình trệ; trao đổi buôn bán giữa các vùng gặp nhiều khó khăn.
+ Đời sống nhân dân khốn cùng vì: nạn đói, bị bắt đi lính, đi phu, nhiều gia đình li tán.
Bài tập 4 trang 26 SBT Lịch Sử 8: Vì sao có sự khác nhau về cục diện chính quyền ở Đại Việt thế kỉ XVII: ở Đàng Ngoài hình thành cục diện “vua Lê - chúa Trịnh”, còn ở Đàng Trong do các chúa Nguyễn cai quản?
Lời giải:
- Cuộc xung đột Trịnh - Nguyễn đã dẫn tới tình trạng chia cắt đất nước, hình thành cục diện “vua Lê - chúa Trịnh” ở Đàng Ngoài (vua chỉ là bù nhìn, quyền hành thuộc về phủ chúa), còn ở Đàng Trong do các chúa Nguyễn cai quản.
Bài tập 5 trang 27 SBT Lịch Sử 8: “Khôn ngoan qua được Thanh Hà
Dẫu rằng có cánh khó qua Lũy Thầy”
Hai câu thơ trên cho em biết Luỹ Thầy có vai trò như thế nào trong thế kỉ XVII? Hãy chia sẻ thêm những hiểu biết của em về công trình này.
Lời giải:
- Lũy Thầy (hay luỹ Đào Duy Từ - gọi theo tên của nhà quân sự tài ba đã chỉ huy xây dựng) là thành lũy được xây dựng kiên cố, giúp chúa Nguyễn chống lại các cuộc tấn công của chúa Trịnh.
- Hiện nay, một phần dấu vết còn lại ở Lũy Thầy (Quảng Bình) là minh chứng cho một thời kì lịch sử của dân tộc. Dưới chân lũy sát cửa sông Nhật Lệ còn một tấm bia khắc dòng chữ: “Nơi đây đã từng diễn ra các cuộc giao tranh quyết liệt giữa hai thế lực phong kiến Trịnh - Nguyễn trong gần 50 năm của cuộc nội chiến”. HS có thể tìm hiểu thêm qua internet để biết về tình trạng hiện tại của di tích này.
>>> Bài tiếp theo: Giải SBT Lịch sử 8 Kết nối tri thức bài 6
Trên đây là toàn bộ lời giải Giải SBT Lịch sử lớp 8 bài 5: Cuộc xung đột Nam - Bắc triều và Trịnh - Nguyễn sách Kết nối tri thức với cuộc sống. Các em học sinh tham khảo thêm Lịch sử lớp 8 Chân trời sáng tạo và Lịch sử lớp 8 Cánh Diều. VnDoc liên tục cập nhật lời giải cũng như đáp án sách mới của SGK cũng như SBT các môn cho các bạn cùng tham khảo.
