Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn) - Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm

Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn) là tác phẩm được học trong chương trình Ngữ văn 8 học kì 2. Để giúp các em học sinh nắm được những thông tin cơ bản về tác phẩm này, VnDoc gửi tới các bạn tài liệu Hịch tướng sĩ - Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm, giúp các em nắm chắc nội dung, từ đó dễ dàng triển khai làm các đề văn liên quan tác phẩm.

I. Đôi nét về tác giả Trần Quốc Tuấn

- Trần Quốc Tuấn (1231-1300) còn được gọi là Hưng Đạo Đại Vương

- Cuộc đời:

+ Là danh tướng kiệt xuất của dân tộc

+ Năm 1285 và năm 1288. Ông chỉ huy quân đội đánh tan hai cuộc xâm lược của quân Nguyên-Mông

+ Ông lập nhiều chiến công lớn: 3 lần đánh tan quân Nguyên Mông

+ Tác phẩm nổi bật: Binh thư yếu lược, Đại Việt sử kí toàn thư

II. Đôi nét về tác phẩm Hịch tướng sĩ

1. Hoàn cảnh sáng tác

- Được viết vào khoảng thời gian trước cuộc kháng chiến chống quân Nguyên – Mông lần thứ hai (1285): Khi giặc Nguyên Mông sang xâm lược nước ta lần thứ hai, lúc này quân giặc rất mạnh muốn đánh bại chúng phải có sự đồng tình, ủng hộ của toàn quân, toàn dân, vì vậy Trần Quốc Tuấn đã viết bài hịch này để kêu gọi tướng sĩ hết lòng đánh giặc

Tham khảo thêm: Soạn bài Hịch tướng sĩ ngắn gọn

2. Thể loại: Hịch

3. Bố cục

- Chia làm 3 phần:

+ Phần 1: Từ đầu đến “lưu tiếng tốt”: Nêu tên những trung thần nghĩa sĩ được sử sách lưu danh

+ Phần 1: Từ tiếp đến “ta cũng vui lòng”: Tình hình đất nước hiện tại và nỗi lòng của người chủ tướng

+ Phần 3: Còn lại: Phê phán những biểu hiện sai trái tong hàng ngũ quân sĩ

4. Giá trị nội dung

- Bài Hịch phản ánh tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược, thể hiện lòng căm thù giặc và ý chí quyết thắng.

5. Giá trị nghệ thuật

- Hịch tướng sĩ là một áng văn chính luận xuất sắc

- Lập luận chặt chẽ, lĩ lẽ rõ ràng, giàu hình ảnh, có sức thuyết phục cao

- Kết hợp hài hoà giữa lí trí và tình cảm

- Lời văn giàu hình ảnh nhạc điệu

III. Dàn ý phân tích tác phẩm Hịch tướng sĩ

I/ Mở bài

- Khái quát về tác giả Trần Quốc Tuấn: một anh hùng vĩ đại trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta

- Hịch tướng sĩ là một tác phẩm biểu hiện chân thành và sâu sắc nhất tấm lòng yêu nước, nỗi lo cho vận mệnh đất nước của tác giả

II/ Thân bài

1. Nêu gương sáng của trung thần nghĩa sĩ trong sử sách

- Các gương trung thần nghĩa sĩ hi sinh vì chủ: Kỉ Tín, Do Vũ, Dự Nhượng, Kính Đức, Mông Kha, Cốt Đãi Ngột Lang...

"Làm nổi bật tinh thần quên mình vì chủ, vì vua, vì nước.

2. Tình hình đất nước hiện tại, nỗi lòng của chủ tướng

a. Tình hình đất nước hiện tại

- Tội ác và sự ngang ngược của giặc: Đi lại nghênh ngang, sỉ mắng triều đình, bắt nạt tể phụ, đòi ngọc lụa, thu bạc vàng…

“Bạo ngược, tham lam, vô đạo.”

- Nghệ thuật:

- Ngôn từ gợi hình, gợi cảm: Nghênh ngang, uốn lưỡi

- Hình ảnh ẩn dụ: lưỡi cú diều, thõn dê chó

- Giọng văn mỉa mai, châm biếm

⇒ Khắc hoạ sinh động hình ảnh kẻ thù, gợi cảm xúc căm phẫn cho người đọc, bộc lộ sự căm ghét, khinh bỉ

b. Nỗi lòng chủ tướng

- Được thể hiện rõ nét qua phần điệp với những câu văn biền ngắn gọn đối xứng cân chỉnh: “Ta thường tới bữa quên ăn…ta cũng cam lòng”

- Nghệ thuật:

+ Dựng nhiều dấu phẩy và dấu chấm phẩy

+ Nhiều động từ chỉ trạng và hành động mãnh liệt như:

Quên ăn, vỗ gối, xẻ thịt, lột da, nuốt gan, uống máu…

+ Giọng văn thống thiết, tình cảm

⇒ Tác dụng:

+ Cực tả niềm uất hận dâng lên trong lòng người chủ tướng

+ Khơi gợi sự đồng cảm ở người đọc, người nghe.

3. Chủ tướng phê phán biểu hiện sai lầm trong hàng ngũ quân sĩ, bộc lộ nỗi lòng mình và kêu gọi tướng sĩ

a. Phê phán sai lầm của tướng sĩ

- Phê phán hành động hưởng lạc, thái độ bàng quan trước vận mệnh đất nước.

- Ham thú vui tầm thường: chọi gà, cờ bạc, săn bắn, rượu ngon...

“Thái độ phê phán dứt khoát”

Tham khảo thêm: Soạn văn 8 bài Hịch tướng sĩ VNEN

b. Nỗi lòng người chủ tướng

- Khuyên:

+ Biết lo xa

+ Tăng cường võ nghệ

⇒ Chống giặc ngoại xâm.

- Chủ tướng để khích lệ tinh thần trung quân ái quốc

- Cùng cảnh ngộ: khích lệ lòng ơn nghĩa, thuỷ chung của người chung hoàn cảnh.

- Thể hiện thái độ:

+ Khuyên răn, bày tỏ thiệt hơn

+ Nghiêm khắc cảnh báo

+ Mỉa mai, chế giễu

c. Kêu gọi tướng sĩ

- Vạch rõ ranh giới giữa hai con đường chính và tà ⇒ kêu gọi, khích lệ tinh thần tướng sĩ

III/ Kết bài

- Khẳng định thành công về mặt nội dung và nghệ thuật của văn bản

- Văn bản là biểu hiện sâu sắc nhất tấm lòng yêu nước của một vị chủ tướng có tâm, suốt đời tận tụy vì sự nghiệp giải phóng dân tộc

- Đoạn trích khơi gợi lòng yêu nước và ý thức trách nhiệm trong mỗi con người.

IV. Mở bài và Kết bài Phân tích Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn

Mở bài Phân tích Hịch tướng sĩ mẫu 1

Nền văn học Việt Nam đã ghi danh nhiều tác giả với những cống hiến quan trọng. Mỗi giai đoạn lịch sử khác nhau lại có những dấu mốc văn học khác nhau. Trong đó, không thể không nhắc đến tác giả Trần Quốc Tuấn - một người anh hùng kiệt xuất trong lịch sử Việt Nam. Với tình yêu nước nồng nàn cùng với tài năng lãnh đạo của mình, ông không chỉ giúp nước nhà chống lại quân Nguyên - Mông hùng mạnh mà còn để lại cho đời sau một tác phẩm Hịch tướng sĩ khơi gợi lòng yêu nước, sẵn sàng chiến đấu một cách mãnh liệt với người đời sau.

Mở bài Phân tích Hịch tướng sĩ mẫu 2

Năm tháng trôi qua, nhiều thứ đã trở thành dĩ vãng tuy nhiên những giá trị thì vẫn trường tồn cùng thời gian và gây ấn tượng sâu sắc với thế hệ đi sau. Có thể lúc bấy giờ có rất nhiều tác phẩm văn học tiêu biểu, nhưng mãi sau này chúng ta vẫn còn ấn tượng và yêu quý vị tướng tài Trần Quốc Tuấn và tác phẩm Hịch tướng sĩ với tinh thần chiến đấu, lòng yêu nước nồng nàn.

Mở bài Phân tích Hịch tướng sĩ mẫu 3

Từ xưa đến nay, lòng yêu nước nồng nàn của cha ông ta luôn là đề tài sáng tác được ưu tiên hàng đầu đối với các nhà thơ, nhà văn. Một trong số đó, chúng ta không thể không nhắc đến Trần Quốc Tuấn - một người anh hùng kiệt xuất trong lịch sử Việt Nam. Để bày tỏ tâm tư, lí tưởng cũng như tinh thần chiến đấu của mình, ông đã sáng tác tác phẩm Hịch tướng sĩ nồng nàn tình yêu nước khiến cho người đời sau phải nể phục.

Kết bài Phân tích Hịch tướng sĩ mẫu 1

Tác giả đưa ra hai đường lối đối lập để nêu cao tinh thần ý chí tự giác, tích cực rèn luyện, sẵn sàng chiến đấu, hi sinh vì đất nước.Qua bài “Hịch tướng sĩ”, người đọc thấy cảm phục và trân trọng Quốc Công Tiết Chế Trần Quốc Tuấn khi không chỉ là nhà quân sự tài giỏi mà còn yêu thương, lo lắng, quan tâm tới tướng sĩ thứ bậc thấp hơn để từ đó thấy được tình yêu đất nước to lớn trong ông.

Kết bài Phân tích Hịch tướng sĩ mẫu 2

Bằng tinh thần yêu nước cùng tấm lòng của một vị chủ tướng có trách nhiệm, Trần Quốc Tuấn đã viết nên một bài hịch vô cùng xúc động, nhưng đồng thời cũng rất quyết liệt, mạnh mẽ về tinh thần giải phóng, đấu tranh chống lại giặc ngoại xâm. Tinh thần quyết chiến quyết thắng trở thành xương sống liên kết các phần trong bài hịch, tạo nên sự gắn kết hữu cơ và thống nhất.

..............................

Trên đây, VnDoc đã giới thiệu cho các bạn bài Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn) - Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm. Thông qua dàn ý trên đây giúp các em hệ thống lại kiến thức đã học sao cho khoa học, rõ ràng mạch lạc từ đó các em có sự chuẩn bị cho việc viết bài văn hoàn chỉnh cũng như chuẩn bị kiến thức cho các kì thi tốt hơn. Chúc các em học tốt và nhớ thường xuyên tương tác với VnDoc.com để cập nhật thêm nhiều kiến thức hay bổ ích khác nhé.

• Soạn Văn 8: Hịch tướng sĩ
• Soạn bài lớp 8: Hịch tướng sĩ
• Phân tích nghệ thuật bài Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn
• Phân tích tâm trạng Trần Quốc Tuấn trong đoạn "ta thường ... vui lòng" (Hịch tướng sĩ)
• Văn mẫu lớp 8: Lòng yêu nước của Trần Quốc Tuấn qua văn bản Hịch tướng sĩ
• Văn mẫu lớp 8: Cảm nghĩ về tác phẩm Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn

Ngoài tài liệu trên, mời các bạn tham khảo thêm Ngữ văn lớp 8, Soạn văn 8, Văn mẫu lớp 8, Trắc nghiệm Ngữ Văn 8 online được cập nhật liên tục trên VnDoc để học tốt môn Văn 8 hơn.

Năm học 2023 - 2024 các em học sinh sẽ được làm quen với 3 bộ sách mới: Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức với cuộc sống và Cánh diều. Để giúp các em học sinh biết cách soạn văn 8 những bộ sách mới này, VnDoc đã biên soạn tài liệu soạn bài, văn mẫu, tác giả tác phẩm cho 3 bộ sách. Mời các bạn tham khảo qua các chuyên mục dưới đây:

1. Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo
2. Ngữ văn 8 Kết nối tri thức
3. Ngữ văn 8 Cánh diều