Những cuộc đấu tranh tiêu biểu chống thực dân của nhân dân châu Phi

1830 – 1874 diễn ra cuộc đấu tranh của Áp-đen Ca-đê ở Angiêri thu hút đông đảo lực lượng tham gia

=> Kết quả: Pháp mất nhiều thập niên mới chinh phục được nước này.

1879 – 1882, Ai Cập Atmet Arabi lãnh đạo phong trào “Ai Cập trẻ”

=> Kết quả: Năm 1882 các đế quốc mới ngăn chặn được phong trào

1882 – 1898, Mu-ha-met At-mét đã lãnh đạo nhân dân Xu-Đăng chống thực dân Anh

=> Kết quả: Năm 1898 phong trào bị đàn áp đẫm máu nên thất bại

Năm 1889, Nhân dân Ê-ti-ô-pi-a tiến hành kháng chiến chống thực dân Italia.

=> Kết quả: Ngày 01/3/1896 Italia thất bại, Êtiôpia giữ được độc lập. Cùng với Libêria là những nước châu Phi giữ được độc lập ở cuối thế kỉ XIX đến XX.

Những cuộc đấu tranh tiêu biểu chống thực dân của nhân dân châu Phi bao gồm:

- Ở An-giê-ri, cuộc khởi nghĩa của Áp-đen Ca-đe (1830-1847) đã thu hút đông đảo nhân dân tham gia đấu tranh.

- Ở Ai Cập (1879), phong trào đấu tranh của một số nhà tri thức và sĩ quan yêu nước do Át-mét A-ra-bi lãnh đạo, đã thành lập tổ chức chính trị bí mật “Ai Cập trẻ”.

- Ở Xu-đăng, thực dân Anh đã vấp phải phong trào đấu tranh mạnh mẽ dưới sự lãnh đạo của Mu-ha-mét Át-mét (1882-1898).

- Ở Ê-ti-ô-pi-a, ngay từ năm 1889, khi thực dân Italia tiến hành đánh chiếm đã vấp phải sự đấu tranh quyết liệt của nhân dân ở đây. Quân đội Ê-ti-ô-pi-a tuy bị tổn thất nặng nề, nhưng đã giữ vững được nền độc lập của Tổ quốc.

- Cùng với Ê-ti-ô-pi-a, Li-bê-ri-a cũng giữ vững được độc lập trước sự xâm lược của các nước thực dân phương Tây.

- Ở An-giê-ri, cuộc khởi nghĩa Áp-đen Ca-đe (1830 – 1847) thu hút đông đảo nhân dân tham gia đấu tranh

- Ở Ai Cập, năm 1879, một số tri thức và sĩ quan yêu nước đã thành lập tổ chức “Ai Cập trẻ”, đề ra những cải cách mang tính chất tư sản, do Đại tá Át-mét A-ra-bi lãnh đạo.

- Ở Xu-đăng, ngay từ năm 1882 thực dân Anh đã vấp phải sự kháng cự mạnh mẽ của nhân dân dưới sự lãnh đạo của nhà truyền giáo trẻ Mu-ha-mét Át mét.

- Nổi bật là cuộc đấu tranh của nhân dân Ê-ti-ô-pi-a trước thực dân I-ta-li-a. Ngày 1-3-1896, quân I-ta-li-a thảm bại ở A-dua. Quân đội Ê-ti-ô-pi-a đã bảo vệ được nền độc lập của Tổ quốc.

- Li-bê-ri-a cũng giữ được nền độc lập dân tộc trước sự xâm lược của thực dân.

Đặc biệt vào những năm 70, 80 của thế kỉ XIX, sau khi hoàn thành kênh đào Xuy-ê, các nước tư bản phương Tây đua nhau xâu xé châu Phi.

- Năm 1882, sau cuộc cạnh tranh quyết liệt với Pháp, Anh độc chiếm Ai Cập, kiểm soát kênh đào Xuy-ê. Tiếp đó, Anh chiếm Nam Phi, Tây Ni-giê-ri-a, Bờ Biển Vàng, Gam-bi-a (Tây Phi), Kê-ni-a, U-gan-đa, Xô-ma-li, Đông-xu-đăng, một phần Đông Phi…

- Pháp đứng thứ hai trong việc xâm chiếm thuộc địa châu Phi (sau Anh) gồm một phần Tây Phi, miền Xích đạo châu Phi, Ma-đa-ga-xca, một phần Xô-ma-li, An-giê-ri, Tuy-ni-di, Xa-ha-ra.

- Đức chiếm Ca-mơ-run, Tô-gô, Tây Nam Phi, Tan-da-ni-a.

- Bỉ làm chủ phần lớn Công-gô.

- Bồ Đào Nha giành được Mô-dăm –bích, Ăng-go-la và một phần Ghi-nê.

- Đến đầu thế kỉ XX, việc phân chia thuộc địa giữa các đế quốc ở châu Phi căn bản đã hoàn thành.

- Chế độ cai trị hà khắc của chủ nghĩa thực dân đã làm bùng lên ngọn lưả đấu tranh giành độc lập của nhân dân châu Phi.

- Ở An-giê-ri, cuộc khởi nghĩa của Áp-đen Ca-đe kéo dài từ năm 1830 đến năm 1847 thu hút đông đảo nhân dân tham gia đấu tranh. Thực dân Pháp phải mất hàng chục năm mới chinh phục được nước này.

- Ở Ai Cập, năm 1879, một số tri thức và sĩ quan yêu nước đã thành lập tổ chức chính trị bí mật “Ai Cập trẻ”, đề ra những cải cách mang tính chất tư sản, do Đại tá Át-mét A-ra-bi lãnh đạo. Các nước đế quốc phải can thiệp mạnh mới ngăn chặn được cuộc đấu tranh yêu nước của nhân dân Ai Cập (1882).

- Ở Xu-đăng, ngay từ năm 1882 thực dân Anh đã vấp phải sự kháng cự mạnh mẽ của nhân dân dưới sự lãnh đạo của nhà truyền giáo trẻ Mu-ha-mét Át mét. Năm 1898, thực dân Anh được các nước đế quốc khác giúp đỡ, bao vây Xu-đăng, gây ra một cuộc thảm sát đẫm máu; phong trào đấu tranh ở đây thất bại.

- Nổi bật trong cuộc đấu tranh của nhân dân châu Phi chống thực dân phương Tây là cuộc kháng chiến chống ngoại xâm của nhân dân Ê-ti-ô-pi-a. Năm 1889, thực dân I-ta-li-a tiến sâu vào nội địa, đánh chiếm một số vùng ở Ê-ti-ô-pi-a, nhưng chúng đã vấp phải sự kháng cự quyết liệt của nhân dân. Ngày 1-3-1896, quân I-ta-li-a thảm bại ở A-dua. Quân đội Ê-ti-ô-pi-a mặc dù bị tổn thất nặng, song đã bảo vệ được nền độc lập của Tổ quốc. Cùng với Ê-ti-ô-pi-a, Lê-bi-ri-a là nước giữ được dộc lập ở châu lục này trước sự xâm chiếm của các nước thực dân phương Tâu hồi cuối thế kỉ XIX-đầu thế kỉ XX.

- Nhìn chung, phong trào đấu tranh chống thực dân của nhân dân châu Phi tuy diễn ra sôi nổi, thể hiện tinh thần yêu nước, nhưng do trình độ tổ chức thấp, lực lượng chênh lệch, nên bị thực dân phương Tây đàn áp. Cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ở châu Phi vẫn tiếp tục phát triển trong thế kỉ XX.