Đề thi giữa kì 2 Ngữ văn 12 Cánh diều

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

Đọc hiểu

1

- Thể thơ: thất ngôn.

- Phong cách ngôn ngữ: nghệ thuật.

- Phương thức biểu đạt của văn bản: biểu cảm.

0,5 điểm

2

Khung cảnh chuyển lao được Bác miêu tả vào thời điểm còn rất sớm, khi gà mới “gáy một lần”, “đêm chưa tan”. Thời điểm đó nói lên những vất vả, gian lao của Bác trong hoàn cảnh tù đày.

0,5 điểm

3

- Hai chữ nghênh diện : ngẩng mặt lên, đối diện biểu đạt

- Hai câu thơ:

Chinh nhân dĩ tại chinh đồ thượng,

Nghênh diện thu phong trận trận hàn.

Miêu tả hình ảnh người tù chiến sĩ Hồ Chí Minh tựa như một “chinh nhân” đang cất bước trên con đường “chinh chiến” trong tư thế chủ động, kiêu hãnh: Đầu ngẩng cao, đối mặt với từng trận từng trận gió thu ào ào thổi tới. Đó không còn là hình ảnh người tù bị gông cùm, mất tự do mà biến thành người “chinh nhân” bất khuất, kiêu hùng.

1,0 điểm

4

- Thời gian trong khổ 1 được miêu tả là khi gà mới gáy một lần, đêm chưa tan, trên trời trăng sao vẫn chưa lặn; thời gian được miêu tả trong khổ 2 là khi mặt trời đã lên, phương Đông chuyển sang màu hồng.. Như vậy thời gian có sự chuyển dịch từ đêm về sáng.

- Câu thơ U ám tàn dư tảo nhất không biểu đạt sự biến chuyển của không gian: Tất cả bóng tối u ám của đêm đã bị ánh sáng của mặt trời buổi sớm quét sạch, không còn chút gì. Sự vận động từ bóng tối đến ánh sáng còn nói lên tâm hồn lạc quan, luôn hướng đến ánh sáng, niềm vui.. của người tù cách mạng Hồ Chí Minh.

1,0 điểm

5

Chất thép trong bài thơ thể hiện qua:

- Về nội dung: Bài thơ khẳng định tinh thần bất khuất vượt lên trên nghịch cảnh khắc nghiệt của người tù cách mang: Dù trong hoàn cảnh tù đày, Người không đánh mất ý chí, niềm lạc quan, tin tưởng vào tương lai, vẫn vui say với thiên nhiên.

- Về nghệ thuật: Giọng thơ rắn rỏi, sự vận động của tứ thơ từ tối đến sáng, từ lạnh lẽo đến ấm áp, từ nỗi buồn đến niềm vui.

1,0 điểm

Viết

1

Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) nêu cảm nhận về vẻ đẹp tâm hồn người tù chiến sĩ trong bài thơ trên.

2,0 điểm

* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.

0,25 điểm

Yêu cầu về kiến thức :

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.

Sau đây là một hướng gợi ý:

- Vẻ đẹp của tinh thần bất khuất, tinh thần thép: Dù trong hoàn cảnh cực khổ, nhưng Bác vẫn không hề nao núng, ngược lại, Bác chủ động đón nhận hoàn cảnh ấy bằng tư thế chủ động, kiêu hãnh;

- Vẻ đẹp của tinh thần lạc quan, luôn nhìn về ánh sáng, tương lai, nhìn thấy những điều tốt đẹp trong nghịch cảnh;

- Vẻ đẹp của tình yêu thiên nhiên, tâm hồn luôn hướng đến sự giao cảm với thiên nhiên, vạn vật;

- Vẻ đẹp của tâm hồn thi sĩ đầy lãng mạn, biến nghịch cảnh thành “thi hứng” để làm thơ.

1,5 điểm

Có sự sáng tạo trong cách viết

0,25 điểm

2

Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) về vấn đề học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

4,0 điểm

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

0,25 điểm

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

0,25 điểm

c. Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

I. Mở bài

- Giới thiệu vấn đề: Chủ tịch Hồ Chí Minh – vị lãnh tụ vĩ đại, tấm gương sáng ngời về đạo đức cách mạng.

- Khẳng định ý nghĩa: Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là nhiệm vụ quan trọng đối với mỗi cá nhân, đặc biệt là thế hệ trẻ.

II. Thân bài

1. Giải thích về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh

- Lối sống giản dị, tiết kiệm, gần gũi với nhân dân.

- Tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường và trách nhiệm cao cả với dân tộc.

- Phong cách làm việc khoa học, trách nhiệm, đặt lợi ích tập thể lên trên lợi ích cá nhân.

2. Ý nghĩa của việc học tập và làm theo tấm gương Hồ Chí Minh

- Đối với cá nhân:

+ Rèn luyện nhân cách, lối sống lành mạnh, trách nhiệm trong công việc và cuộc sống.

+ Phát triển tư duy, ý chí vượt khó và tinh thần sáng tạo.

- Đối với xã hội:

+ Góp phần xây dựng một xã hội văn minh, công bằng và đoàn kết.

+ Thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.

3. Làm thế nào để học tập và làm theo tấm gương Hồ Chí Minh?

- Học tập:

+ Nghiên cứu, tìm hiểu về tư tưởng, phong cách và đạo đức của Bác qua sách, tài liệu, các buổi sinh hoạt chính trị.

+ Học hỏi tinh thần trách nhiệm, yêu lao động, sống giản dị.

- Làm theo:

+ Áp dụng vào thực tế cuộc sống: tiết kiệm, không lãng phí, trung thực, kiên trì.

+ Phát huy vai trò trong các phong trào xã hội: bảo vệ môi trường, giúp đỡ người khó khăn.

+ Thực hiện tốt nhiệm vụ học tập, công tác, đóng góp vào sự nghiệp phát triển đất nước.

4. Thực trạng và giải pháp

- Thực trạng:

+ Một số người chỉ học tập theo hình thức mà không thực hiện trong thực tiễn.

+ Lối sống thực dụng, thiếu ý thức trách nhiệm còn tồn tại trong một bộ phận giới trẻ.

- Giải pháp:

+ Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong gia đình, nhà trường, xã hội.

+ Tăng cường tổ chức các phong trào thi đua, hoạt động thực tiễn giúp thế hệ trẻ rèn luyện bản thân.

III. Kết bài

- Khẳng định giá trị to lớn của việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

- Kêu gọi mỗi cá nhân tự giác rèn luyện, phát huy tinh thần học tập và làm theo Bác để xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh.

3,0 điểm

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

0,25 điểm

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.

0,25 điểm