Giáo án môn Sinh học lớp 11 bài 3

Hoạt động của thầy - trò

Nội dung kiến thức

* Hoạt động 1: Tìm hiểu vai trò của thoát hơi nước.

GV : cho HS quan sát thí nghiệm (TN) đã chuẩn bị sẵn về hiện tượng thoát hơi nước ở thực vật, trả lời câu hỏi:

- Hãy cho biết thoát hơi nước là gì?

- Vai trò của thoát hơi nước?

HS : Quan sát TN → trả lời câu hỏi.

GV : nhận xét, bổ sung → kết luận.

* Hoạt động 2: Tìm hiểu thoát hơi nước qua lá.

GV: Yêu cầu HS đọc số liệu ở bảng 3.1, quan sát hình 3.1, 3.2, 3.3→ trả lời câu hỏi:

- Em có nhận xét gì về tốc độ thoát hơi nước ở mặt trên và mặt dưới của lá cây?

- Những cấu trúc tham gia nào tham gia vào quá trình thoát hơi nước ở lá?

HS: Đọc số liệu, quan sát hình → trả lời câu hỏi.

GV: Nhận xét, bổ sung → kết luận.

GV: Yêu cầu HS nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi:

- Có mấy con đường thoát hơi nước? Đặc diểm của các con đường đó

- Trong các con đường thoát hơi nước

kể trên con đường nào là chủ yếu?

HS: Nghiên cứu SGK → trả lời câu hỏi.

GV: Nhận xét, bổ sung → kết luận.

* Hoạt động 3: Các tác nhân ảnh hưởng đến quá trình thoát hơi nước.

GV: Cho HS đọc mục III, trả lời câu hỏi:

- Quá trình thoát hơi nước của cây chịu ảnh hưởng của những nhân tố nào?

HS: Nghiên cứu mục III → trả lời câu hỏi.

GV: Nhận xét, bổ sung → kết luận.

* Hoạt động 4: Tìm hiểu cân bằng nước và tưới tiêu hợp lí cho cây trồng.

GV: Cho HS đọc mục IV, trả lời câu hỏi:

- Cơ sở khoa học của việc tưới tiêu hợp lí là gì?

HS: Nghiên cứu mục IV → trả lời câu hỏi.

GV: Nhận xét, bổ sung → kết luận.

I. VAI TRÒ CỦA THOÁT HƠI NƯỚC.

- Thoát hơi nước tạo lực hút đầu trên của dòng mạch gỗ.

- Thoát hơi nước làm khí khổng mở, cho CO₂ khuếch tán vào lá cung cấp cho quá trình quang hợp.

- Thoát hơi nước làm làm giảm nhiệt độ bề mặt lá.

II. THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ.

1. Cấu tạo của lá thích nghi với chức năng thoát hơi nước.

Đặc điểm của lá thích nghi với chức năng thoát hơi nước:

+ Khí khổng: Gồm 2 tế bào đóng hình htạ đậu, vách trong dày hơn vách ngoài tạo lỗ khí khổng.

+ Tầng cutin (không đáng kể): Do tế bào biểu bì của lá tiết ra bao phủ bề mặt lá (trừ khí khổng)

2. Hai con đường thoát hơi nước: qua khí khổng và qua cutin.

- Con đường qua khí khổng (chủ yếu):

+ Khi no nước, vách mỏng của tế bào khí khổng căng ra → vách dày cong theo → lỗ khí mở ra.

+ Khi mất nước, vách mỏng hết căng → vách dày duỗi → lỗ khí đóng.

- Con đường qua cutin: Hơi nước từ các khoảng gian bào của thịt lá qua lớp cu tin để ra ngoài.

III. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC.

+ Nước.

+ Ánh sáng.

+ Nhiệt độ, gió và một số ion khoáng

IV. CÂN BẰNG NƯỚC VÀ TƯỚI TIÊU HỢP LÍ CHO CÂY TRỒNG.

- Cân bằng nước được tính bằng sự so sánh lượng nước do rễ hút vào và lượng nước thoát ra.

- Tưới nước hợp lí cho cây trồng dựa vào: Đặc điểm di truyền, pha sinh trưởng, phát triển của cây, loại cây, đặc điểm đất, thời tiết.

- Chỉ tiêu sinh lí chuẩn đoán về nhu cầu nước của cây: Áp suất thẩm thấu, hàm lượng nước, sức huát nước của lá.