Sinh học

Sự điều hòa các quá trình sinh lí diễn ra bình thường tùy nhu cầu của cơ thể trong từng lúc, ở từng nơi nhờ cơ chế điều hòa và phối hợp hoạt động của các phân hệ giao cảm, đối giao cảm và hoạt động của các tuyến nội tiết dưới sự chỉ đạo của hệ thần kinh.

Chẳng hạn:

- Khi lao động nhịp tim tăng, thở gấp, người nóng bừng, mồ hỏi toát đầm đìa..., lúc nghỉ mọi hoạt động lại dần trở lại bình thường.

- Khi trời rét da co lại, sởn gai ốc để ngăn sự trao đổi máu với môi trường ngoài, phản ứng run để tăng nhiệt.

- Khi chạy, hệ vận động làm việc với cường độ lớn, các hệ cơ quan khác cũng tăng cường hoạt động, nhịp tim tăng, mạch máu dãn, thở nhanh và sâu, mồ hôi tiết nhiều…

Cơ chế phản ứng lại những thay đổi của môi trường xung quanh để tồn tại và phát triển bằng cơ chế phản xạ (phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện) dưới sự điều khiển, điều hòa của hệ thần kinh, sự tham gia hỗ trợ của các tuyến nội tiết.

Vd: Chẳng hạn khi trời nóng, cơ thể phản ứng lại bằng dãn các mao mạch dưới da, tiết mồ hôi để tăng sự thoát nhiệt giữ cho thân nhiệt được bình thường. Ngược lại, khi trời lạnh thì mạch co, da săn lại (sởn gai ốc) để giảm sự thoát nhiệt, đồng thời tăng sinh nhiệt bằng rung cơ (run).

Ở người, ngoài phản xạ tự nhiên (PXKĐK) cần biết sử dụng các phương tiện hỗ trợ (PXCĐK) như sử dụng quạt máy, máy điều hòa nhiệt, lò sưởi…

- Ví dụ:

+ Khi gặp phải chó dữ, cơ thể sẽ lập tức phản xạ lại và co chân chạy.

+ Khi chạm tay vào nước nóng, tay sẽ có phản xạ rụt lại.

- Các tế bào của cơ thể được tắm trong môi trường trong (máu, nước mô) nên mọi thay đổi của môi trường trong có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sống của tế bào và cơ thể. Chẳng hạn, khi nồng độ các chất hòa tan trong máu tăng giảm sẽ làm thay đổi áp suất thẩm thấu, làm nước tràn vào tế bào và ngược lại ; sự thay đổi độ pH của môi trường trong sẽ ảnh hưởng đến các quá trình sinh lí diễn ra trong tế bào ; sự thay đổi nhiệt độ, huyết áp cũng gây rối loạn quá trình chuyển hóa trong tế bào…

- Vì vậy cơ chế điều hòa thần kinh và nội tiết diễn ra liên tục, thường xuyên để giữ được tính ổn định tương đối của môi trường trong, đảm bảo cho các quá trình sinh lí được tiến hành bình thường.

* Không nên xa lánh người bị nhiễm HIV/AIDS

- Trong các sinh hoạt bình thường (không có dính máu, mủ, dịch của người bị nhiễm HIV/AIDS) thì người bệnh không truyền HIV sang người lành. Nếu như dính máu của người bị nhiễm HIV thì phải rửa ngay bằng xà phòng và sát trùng bằng cồn 70 độ, trong vòng 36 tiếng đi tới cơ sở y tế để tiêm thuốc. Vì vậy có thể sống chung với người bị nhiễm HIV.

- Mặt khác, cũng cần động viên an ủi người bệnh sống có ích quãng đời còn lại.

Lời giải

Các con đường lây nhiễm HIV/ AIDS là:

- Qua quan hệ tình dục,

- Qua truyền máu và tiêm chích ma túy.

- Qua nhau thai (mẹ mắc bệnh truyền cho con qua nhau thai).

AIDS là hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải do bị lây nhiễm HIV. làm cơ thể mất khả năng chống bệnh và chắc chắn dẫn tới tử vong.

Nguyên nhân là do một loại virut gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV) được truyền từ người bệnh đến các người khác trong cộng đồng.

-Động vật nguyên sinh chỉ sống kí sinh như Trùng kiết lị, trùng sốt rét

- Động vật nguyên sinh sống kí sinh có những đặc điểm là cơ quan di chuyển (roi, lông bơi, chân giả) tiêu giảm hoặc không có. Sống hoại sinh, sinh sản vô tính (phân nhiều) cho số lượng rất lớn trong thời gian ngắn.

Càng lên cao và càng xa xích đạo, động vật càng kém đa dạng phong phú vì:

– Khí hậu hai nơi này lạnh và điều kiện sống khắc nghiệt.

– Thực vật, mắt xích đầu tiên trong chuỗi thức ăn của động vật tại 2 nơi đó đều thưa thớt và đơn điệu.

– Ngoài ra, vùng cực băng giá quanh năm, mùa đông kéo dài, thiếu ánh nắng tới 6 tháng, trong khi vùng núi cao thường phủ băng tuyết, độ dốc cao, gió nhiều…

Tất cả điều kiện trên đều làm cho giới Động vật trở nên nghèo nàn.

- Dưới nước có: mực, ốc, tôm, cua, cá, sứa, bạch tuộc, ...

- Trên cạn có: báo, hổ, hươu, nai, chó, mèo, lợn, gà, ...

- Trên không có: chim, bướm, quạ, ong, châu chấu, chuồn chuồn, ...

Động vật nước ta rất đa dạng và phong phú, do vị trí địa lí của Việt Nam khá đặc biệt, nằm ở gần trung tâm Đông Nam Á, khí hậu nhiệt đới thích hợp với nhiều sinh vật.

- Kéo một mẻ lưới trên biển: cá cơm, cá nục, cá mòi...., tôm, mực, sứa,...

- Tát một ao cá: cá lóc, cá trắm, cá rô, cá chép, cá trắng, cà cuống, cua, ốc......

- Đơm đó qua một đêm ở đầm, hồ...: cá chép, cá rô..

Các động vật tham gia vào “bản giao hưởng” thường cất lên suốt đêm hè trên cánh đồng quê nước ta: con ếch, con dế, con cóc, con ễnh ương.