Lý thuyết Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều bài mở đầu

VnDoc xin giới thiệu bài Lý thuyết Khoa học tự nhiên 8 bài mở đầu: Làm quen với bộ dụng cụ, thiết bị thực hành môn KHTN 8 có nội dung và câu hỏi trắc nghiệm trong chương trình sách mới. Thông qua đây các em học sinh đối chiếu với lời giải của mình, hoàn thành bài tập hiệu quả.

A. Lý thuyết KHTN 8 bài mở đầu

I. Một số dụng cụ và hóa chất trong môn Khoa học tự nhiên 8

1. Một số dụng cụ thí nghiệm

Dụng cụ đo thể tích

- Có nhiều dụng cụ đo thể tích chất lỏng như: ống đong, cốc chia vạch, …

- Công dụng: Dùng để đo thể tích chất lỏng.

- Cách sử dụng ống đong: Rót chất lỏng vào ống đong cho đến gần vạch thể tích cần lấy. Sau đó dùng ống hút nhỏ giọt, nhỏ thêm dần chất lỏng cho đến vạch cần đong.

* Lưu ý:

+ Đặt dụng cụ đo thẳng đứng.

+ Đặt tầm mắt ngang bằng với phần đáy lõm của dung dịch và dóng đến vạch chỉ số.

Dụng cụ đựng hóa chất

Một số dụng cụ đựng hóa chất

- Công dụng: Để đựng hóa chất (dạng lỏng, rắn).

- Cách sử dụng: Đối với dụng cụ bảo quản hóa chất, cho hóa chất vào lọ và đậy nút lại (có thể dùng nút nhám, nút cao su hoặc nút bấc cho phù hợp với từng loại hóa chất).

* Lưu ý: Sau khi lấy hóa chất xong cần phải đậy nút lại ngay.

Dụng cụ dùng để đun nóng

Một số dụng cụ dùng để đun nóng

- Đèn cồn: Dùng để đun nóng. Khi sử dụng, bỏ nắp đèn rồi châm lửa. Sau khi dùng xong, đậy nắp lại để tắt đèn. Chú ý, không được thổi để tắt đèn cồn.

- Bát sứ: Dùng để đựng khi trộn các hóa chất rắn với nhau hoặc nung các chất ở nhiệt độ cao, …

Cách sử dụng: Có thể đun bát sứ trên ngọn lửa hoặc đốt các hóa chất trong bát sứ.

- Lưới thép: Dùng để lót dưới đáy cốc khi đun nóng dung dịch dưới ngọn lửa đèn cồn, giúp nhiệt toả đều và không làm nứt cốc khi ngọn lửa tập trung tại một điểm.

- Kiềng đun: Dùng để đặt cố định dụng cụ (như cốc, bình tam giác, …) có chứa hóa chất cần đun nóng.

Cách sử dụng: Đặt lưới thép lên kiềng đun, đặt dụng cụ lên trên lưới thép, sau đó châm lửa đèn cồn rồi đặt vào giữa các chân kiềng.

Dụng cụ lấy hóa chất, khuấy và trộn hóa chất

- Thìa thuỷ tinh dùng để lấy từng lượng nhỏ chất rắn dạng bột cho vào dụng cụ thí nghiệm.

- Đũa thuỷ tinh dùng để khuấy khi hoà tan chất rắn hoặc pha trộn các dung dịch với nhau.

Cách sử dụng đũa thuỷ tinh: Khuấy nhẹ theo chiều kim đồng hồ, tránh va mạnh làm vỡ hoặc thủng ống nghiệm.

Dụng cụ giữ cố định và để ống nghiệm

- Bộ giá thí nghiệm: Dùng để lắp dụng cụ thí nghiệm. Nếu dùng để kẹp ống nghiệm, lưu ý kẹp ở vị trí 1/3 ống nghiệm, tính từ miệng ống nghiệm xuống.

- Giá để ống nghiệm dùng để đặt các ống nghiệm.

2. Một số hóa chất thí nghiệm

* Một số hóa chất thường dùng

­- Hóa chất rắn: một số kim loại như kẽm (zinc – Zn), đồng (copper – Cu), sắt (iron – Fe), …; một số phi kim như lưu huỳnh (sulfur – S), carbon (C), …; một số muối như calcium carbonate (CaCO₃), sodium chloride (muối ăn – NaCl), …

­­- Hóa chất lỏng: dung dịch calcium hydroxide (Ca(OH)₂), dung dịch hydrogen peroxide (nước oxi già – H₂O₂), dung dịch barium chloride (BaCl₂), dung dịch copper(II) sulfate (CuSO₄), …

- Hóa chất nguy hiểm: hydrochloric acid (HCl), sulfuric acid (H₂SO₄), …

­- Hóa chất dễ cháy nổ: cồn (C₂H₅OH), hydrogen (H₂), …

* Lưu ý: Chỉ sử dụng các hóa chất trong phòng thí nghiệm có nhãn mác ghi đầy đủ: tên hóa chất, công thức hoá học, …

* Thao tác lấy hóa chất

- Chất rắn dạng bột: Dùng thìa xúc hóa chất để lấy hóa chất rắn dạng bột.

- Chất rắn dạng miếng: Dùng kẹp gắp hóa chất cho trượt nhẹ nhàng theo thành ống nghiệm.

- Khi cho hóa chất lỏng vào ống nghiệm: Dùng ống hút nhỏ giọt.

- Khi đun hóa chất: Cần hơ nóng đều ống nghiệm sau đó mới đun trực tiếp tại nơi có hóa chất. Lưu ý, khi đun chất lỏng cần để nghiêng ống nghiệm một góc khoảng 60^o (so với phương nằm ngang), hướng ống nghiệm về phía không có người.

II. Quy tắc sử dụng hóa chất an toàn

III. Thiết bị điện

1. Một số thiết bị điện cơ bản trong môn Khoa học tự nhiên 8

Điện trở và biến trở

Điện trở và biến trở dùng trong các mạch điện để điều chỉnh dòng điện theo mục đích sử dụng. Điện trở có trị số được biểu diễn bằng các vòng màu hoặc được ghi trên thân của chúng.

Điốt (diode) và điốt phát quang

Điốt và điốt phát quang là thiết bị cho dòng điện đi qua theo một chiều.

Pin

Pin là thiết bị cung cấp dòng điện cho thiết bị khác. Mỗi pin có một cực dương (+) và một cực âm (-).

Oát kế

Oát kế là đồng hồ đo khả năng tiêu thụ năng lượng điện ở mạch điện.

Oát kế

Công tắc

Công tắc dùng để đóng hay mở cho dòng điện đi qua. Công tắc thường có dạng thanh gạt hoặc nút bấm.

Cầu chì

Cầu chì là thiết bị giữ an toàn mạch điện bằng cách tự ngắt dòng điện khi dòng điện qua nó lớn tới một giá trị nhất định.

Để đảm bảo an toàn cho người và mạch điện, ngoài cầu chì người ta còn sử dụng các thiết bị khác như relay, cầu dao tự động.

Một số đồng hồ đo điện cơ bản

2. Một số lưu ý để sử dụng điện an toàn

Một số lưu ý để sử dụng điện an toàn khi ở phòng thí nghiệm và trong cuộc sống như sau:

- Tìm hiểu và thực hiện đúng các quy định trong nội quy, hướng dẫn an toàn điện tại phòng thí nghiệm hay tại những nơi có sử dụng điện.

- Đọc kĩ hướng dẫn sử dụng, các quy định trên mỗi linh kiện, thiết bị điện.

- Thực hiện lắp ráp các thiết bị theo hướng dẫn khi đã ngắt dòng điện trong mạch.

- Chỉ được tiến hành sau khi giáo viên hoặc người lớn đã kiểm tra và cho phép.

B. Bài tập trắc nghiệm KHTN 8 bài mở đầu

Câu 1: Trong số các hoá chất cho dưới đây, hóa chất dễ cháy nổ nhất là

A. Carbon (C).

B. Calcium hydroxide (Ca(OH)₂).

C. Sulfur (S).

D. Hydrogen (H₂).

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Hóa chất dễ cháy nổ nhất trong dãy là hydrogen.

Câu 2: Chọn đáp án sai. Khi đun nóng hóa chất cần phải lưu ý:

A. Hơ nóng đều ống nghiệm, sau đó mới đun trực tiếp tại nơi có hóa chất.

B. Khi đun chất lỏng cần nghiêng ống nghiệm một góc khoảng 60° (so với phương nằm ngang).

C. Hướng miệng ống nghiệm về phía không có người.

D. Khi đun chất lỏng cần nghiêng ống nghiệm một góc khoảng 45°.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Vì: Khi đun chất lỏng cần nghiêng ống nghiệm một góc khoảng 60° (so với phương nằm ngang).

Câu 3: Khi làm thí nghiệm, không may làm vỡ ống hóa chất là muối copper (II) sulfate xuống sàn nhà ta cần phải làm gì đầu tiên?

A. Lấy tay hốt hóa chất bị đổ vào ống hóa chất khác.

B. Dùng tay nhặt ống hóa chất đã vỡ vào thùng rác.

C. Trải giấy thấm lên dung dịch đã bị đổ ra ngoài.

D. Gọi cấp cứu y tế.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Việc đầu tiên nên làm là: Trải giấy thấm lên dung dịch đã bị đổ ra ngoài.

Câu 4: Nhãn hóa chất dưới đây cho biết thông tin cơ bản nào?

A. Sulfuric acid, 98%.

B. Acetic acid, 98%.

C. AR, 98%.

D. CAS, 98%.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Nhãn hoá chất trên cho biết thông tin cơ bản là: Sulfuric acid, 98%.

Câu 5: Trong giờ học thực hành môn KHTN: Bạn Nam nói chuyện riêng nhiều, đến lượt giáo viên gọi Nam lên làm một thí nghiệm đơn giản sau khi học xong qui tắc và cách thực hiện thí nghiệm. Hoạt động nào mà Nam làm sau đây không thực hiện đúng quy tắc an toàn trong phòng thực hành?

A. Đeo găng tay khi làm thí nghiệm.

B. Không ăn uống, đùa nghịch trong phòng thí nghiệm.

C. Để hóa chất không đúng nơi quy định sau khi làm xong thí nghiệm.

D. Làm thí nghiệm theo sự hướng dẫn của giáo viên.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Hoạt động không thực hiện đúng quy tắc an toàn trong phòng thí nghiệm là: Để hóa chất không đúng nơi quy định sau khi làm xong thí nghiệm.

Câu 6: Dụng cụ nào sau đây được dùng để đựng trộn các hóa chất rắn với nhau hoặc nung các chất ở nhiệt độ cao?

A. Cốc.

B. Bình tam giác.

C. Ống nghiệm.

D. Bát sứ.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Bát sứ được sử dụng để đựng trộn các hóa chất rắn với nhau hoặc nung các chất ở nhiệt độ cao.

Câu 7: Dụng cụ nào sau đây được dùng để khuấy khi hòa tan chất rắn?

A. Thìa sắt.

B. Đũa thủy tinh.

C. Kẹp gắp.

D. Dụng cụ bất kì có thể khuấy được.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Đũa thuỷ tinh được dùng để khuấy khi hoà tan chất rắn.

Câu 8: Nếu dùng để kẹp ống nghiệm thì nên đặt kẹp gỗ ở vị trí là

A. gần miệng ống nghiệm.

B. ở vị trí 1/2 ống nghiệm.

C. ở vị trí 1/3 ống nghiệm tính từ miệng ống nghiệm xuống.

D. ở vị trí 2/3 ống nghiệm tính từ miệng ống nghiệm xuống.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Nếu dùng để kẹp ống nghiệm thì nên đặt kẹp gỗ ở vị trí là ở vị trí 1/3 ống nghiệm tính từ miệng ống nghiệm xuống.

Câu 9: Thao tác đúng khi sử dụng hoá chất là

A. Ngửi, nếm hóa chất.

B. Sử dụng tay tiếp xúc trực tiếp với hóa chất.

C. Sau khi lấy hóa chất xong cần phải đậy kín các lọ đựng hóa chất.

D. Đổ hóa chất trực tiếp vào cống thoát nước hoặc đổ ra môi trường.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Sau khi lấy hóa chất xong cần phải đậy kín các lọ đựng hóa chất.

Câu 10: Chọn đáp án đúng, đầy đủ nhất. Nhãn hóa chất cho biết:

A. Tên hóa chất.

B. Kí hiệu hóa học.

C. Hình ảnh hóa chất.

D. Các thông tin cần thiết và chủ yếu về hóa chất.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Nhãn hoá chất cho biết các thông tin cần thiết và chủ yếu về hóa chất.

Câu 11: Khi thực hiện thí nghiệm chúng ta cần?

A. Đọc kĩ thông tin nhãn mác, hướng dẫn sử dụng, thực hiện đúng quy tắc an toàn phòng thí nghiệm.

B. Không cần thông tin nhãn mác, pha theo ước lượng.

C. Không cần thông báo cho giáo viên, tự ý thực hành và lấy hóa chất.

D. Bỏ qua cảnh báo về biển báo trong phòng thí nghiệm.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Đọc kĩ thông tin nhãn mác, hướng dẫn sử dụng, thực hiện đúng quy tắc an toàn phòng thí nghiệm.

Câu 12: Khi làm thí nghiệm, không may làm vỡ nhiệt kế thủy ngân, ta cần phải làm gì khi thu dọn thủy ngân?

A. Đóng kín cửa lại, đeo khẩu trang và găng tay, dùng chổi mềm quét dọn.

B. Mở toang cửa sổ, đi ra ngoài một thời gian cho thủy ngân bay ra, đeo găng tay và khẩu trang khi thu gọn.

C. Lấy chổi và hót rác gom thật nhanh gọn, không đeo khẩu trang.

D. Đóng kín cửa và đi ra ngoài.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Mở toang cửa sổ, đi ra ngoài một thời gian cho thủy ngân bay ra, đeo găng tay và khẩu trang khi thu gọn.

Câu 13: Thiết bị nào trong mạch điện giữ an toàn cho mạch điện bằng cách tự ngắt dòng điện khi dòng điện qua nó lớn tới một giá trị nhất định?

A. Công tắc.

B. Pin.

C. Điện trở.

D. Cầu chì.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Cầu chì mạch điện giữ an toàn cho mạch điện bằng cách tự ngắt dòng điện khi dòng điện qua nó lớn tới một giá trị nhất định.

Câu 14: Chất nào có thể dùng để dập đám cháy nhỏ do xăng, dầu?

A. Nước.

B. Cát khô.

C. Cồn.

D. Nước đá.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Cát khô có thể dùng để dập đám cháy nhỏ do xăng, dầu.

Câu 15: Việc đầu tiên khi có đám cháy ở phòng thí nghiệm?

A. Báo động, hô hoán cho mọi người biết có đám cháy.

B. Cắt điện khu vực xảy ra cháy.

C. Sử dụng các phương tiện để dập cháy.

D. Gọi điện thoại báo cháy cho lực lượng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ theo số 114.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Việc đầu tiên cần làm là: Báo động, hô hoán cho mọi người biết có đám cháy.

>>> Bài tiếp theo: Lý thuyết Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều bài 1

Trên đây là toàn bộ nội dung bài Lý thuyết KHTN lớp 8 bài mở đầu: Làm quen với bộ dụng cụ, thiết bị thực hành môn KHTN 8 sách Cánh diều. Các em học sinh tham khảo thêm KHTN lớp 8 Chân trời sáng tạo và KHTN lớp 8 Kết nối tri thức. VnDoc liên tục cập nhật lời giải cũng như đáp án sách mới của SGK cũng như SBT các môn cho các bạn cùng tham khảo.