Giao diện mới của VnDoc Pro: Dễ sử dụng hơn - chỉ tập trung vào lớp bạn quan tâm. Vui lòng chọn lớp mà bạn quan tâm: Lưu và trải nghiệm

Lịch sử 7 bài 22: Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền (thế kỉ XVI – XVIII)

Lý thuyết Lịch sử lớp 7 bài 22 giúp các em học sinh dễ hiểu hơn Lịch sử 7 bài 22: Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền (thế kỉ XVI - XVIII). Đồng thời cũng giúp các em rèn luyện kỹ năng để học tốt môn Lịch sử 7. Mời các em học sinh cùng tham khảo.

A. Lý thuyết Lịch sử bài 22

I. Tình hình chính trị xã hội

1. Triều đình nhà Lê mục nát

  • Thịnh đạt thời Lê Thánh Tông.
  • Lê Uy Mục và Lê Tương Dực ăn chơi trụy lạc, tướng Trịnh Duy sản gây phe phái, đánh nhau liên miên.
  • Các phe phái đánh nhau giành quyền lực.
  • Cuối thế kỷ XVI, nhà Lê suy yếu.

2. Phong trào khởi nghĩa của nông dân ở đầu thế kỷ XVI:

  • Nông dân không có ruộng cày, thuế cao, phu dịch nặng nề, nhà nước không chăm lo đến sản xuất nông nghiệp, nạn đói 1517.
  • Mâu thuẫn giữa nông dân và địa chủ.
  • Mâu thuẫn giữa nhà nước phong kiến với nhân dân nên đấu tranh như:
  • Khởi nghĩa Trần Tuân (1511) ở Hưng Hóa, Sơn Tây kéo về Từ Liêm (Hà Nội) uy hiếp kinh thành Thăng Long.
  • Khởi nghĩa Trần Cảo “Quân 3 chỏm” (1516-1521) tại Đông Triều, nghĩa quân 3 lần tấn công Thăng Long.
  • Các cuộc khởi nghĩa trên thất bại nhưng đã giáng một đòn vào triều đình phong kiến nhà Lê, vì thế càng mau chóng sụp đổ.

II. Các cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều và Trịnh Nguyễn phân tranh

1. Chiến tranh Nam Triều và Bắc Triều

  • 1527 Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê lập ra Nhà Mạc –Bắc Triều.
  • 1533 Nguyễn Kim “Phù Lê diệt Mạc” cùng với cựu thần nhà Lê kéo vào Thanh Hóa lập ra Nam Triều.
  • Hai tập đoàn phong kiến đối lập nhau gây chiến tranh liên miên suốt 50 năm tại vùng hạ lưu sông Mã, sông Hồng; đến năm 1592 Nam Triều chiếm Thăng Long nhà Mạc rút lên Cao bằng, chiến tranh chấm dứt.
  • Đây là cuộc nội chiến giữa các tập đoàn phong kiến, tranh giành quyền lợi và địa vị, đem đến tác hại là kìm hãm sự phát triển kinh tế xã hội.
  • Là cuộc chiến tranh phi nghĩa.

2. Chiến tranh Trịnh – Nguyễn và sự chia cắt Đàng Trong Đàng Ngoài.

  • Năm 1545 Nguyễn Kim chết, Trịnh Kiểm nắm quyền.
  • Nguyễn Hoàng lập cơ sở ở Thuận Hóa, Quảng Nam đối địch với họ Trịnh, chiến tranh quyết liệt giữa Trịnh và Nguyễn, không phân thắng bại, lấy sông Gianh làm giới tuyến phân chia đất nước:
  • Từ sông Gianh ra Bắc thuộc họ Trịnh (Trịnh Tùng nắm quyền) là Đàng Ngoài (Bắc Hà), biến vua Lê thành bù nhìn.
  • Từ Sông Gianh vào Nam thuộc Họ Nguyễn là Đàng Trong (Nam Hà)
  • Đây là cuộc chiến tranh phi nghĩa, giành giật quyền lợi và địa vị trong phe phái phong kiến, phân chia 2 miền đất nước.
  • Sự chia cắt đất nước làm cản trở sự phát triển kinh tế.

B. Trắc nghiệm Lịch sử bài 22

Câu 1: Tình hình nhà Lê sơ đầu thế kỉ XVI có điểm gì nổi bật?

A. khủng hoảng suy vong

B. phát triển ổn định

C. phát triển đến đỉnh cao

D. phát triển không ổn định

Đáp án: A

Câu 2: Dưới thời Lê Tương Dực, mọi quyền hành nằm trong tay ai?

A. Lê Uy Mục

B. Trịnh Tùng

C. Trịnh Duy Sản

D. Mạc Đăng Dung

Đáp án: C

Câu 3: Lê Uy Mục làm vua trong khoảng thời gian nào?

A. Từ năm 1505 đến năm 1507

B. Từ năm 1505 đến năm 1509

C. Từ năm 1505 đến năm 1506

D. Từ năm 1504 đến năm 1509

Câu 5: B

Câu 4: Dưới triều vua nào Trịnh Duy Sản gây thành phe phái mới, đánh nhau liên miên suốt 10 năm?

A. Lý Tương Dực

B. Lê Uy Mục

C. Lê Thái Tông

D. Lê Thánh Tông

Đáp án: A

Câu 5: Bản chất của chính quyền vua Lê - chúa Trịnh là gì?

A. chế độ phong kiến tập quyền

B. chế độ phong kiến phân quyền

C. chế độ quân chủ lập hiến

D. chế độ quân chủ quý tộc

Đáp án: B

Câu 6: Ý nào dưới đây không phải nguyên nhân bùng nổ các cuộc khởi nghĩa nông dân đầu thế kỉ XVI?

A. Triều đình nhà Lê suy yếu, rối loạn. Vua quan ăn chơi xa xỉ, xây dựng lâu đài cung điện tốn kém.

B. Quan lại ở địa phương ra sức bóc lột, ức hiếp nhân dân. Đời sống nhân dân khổ cực.

C. Các phe trong triều tranh giành quyền lực với nhau, nên nông dân nổi dậy để diệt trừ các phe phái.

D. Triều đình không quan tâm đến đời sống nhân dân.

Chọn đáp án: C

Giải thích:

Khởi nghĩa nông dân nổ ra chủ yếu do mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ, giữa nhân dân với nhà nước trở nên gay gắt. Họ nổi dậy chống lại chính quyền và địa chủ phong kiến.

Nông dân không can thiệp vào các cuộc chiến tranh tranh giành quyền lực giữa các thế lực phong kiến.

Câu 7: Thời Lê Sơ, đầu thế kỷ XVI có mâu thuẫn nào gay gắt nhất?

A. Mâu thuẫn giữa các phe phái phong kiến.

B. Mâu thuẫn giữa quan lại địa phương với nhân dân.

C. Mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ.

D. Mâu thuẫn giữa nhân dân với nhà nước phong kiến.

Chọn đáp án: D

Giải thích: Đầu thế kỉ XVI, nhà Lê Sơ bắt đầu suy yếu, vua quan ăn chơi sa đọa, không quan tâm đến đời sống nhân dân, mặc cho quan lại ở địa phương vơ vét, bóc lột nhân dân, bắt nhân dân phải lao động khổ sai, xây dựng lâu đài cung điện tốn kém → mâu thuẫn giữa nhân dân với triều đình ngày càng gay gắt.

Câu 8: Cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào khởi nghĩa nông dân đầu thế kỉ XVI là:

A. khởi nghĩa Trần Tuân.

B. khởi nghĩa Lê Hy.

C. khởi nghĩa Phùng Chương.

D. khởi nghĩa Trần Cảo.

Chọn đáp án: D

Giải thích: Khởi nghĩa Trần Cảo (1516) ở Đông Triều – Quảng Ninh đã ba lần tấn công Thăng Long, có lần chiếm được kinh thành, vua quan nhà Lê phải tháo chạy vào Thanh Hóa.

Câu 9: Ý nghĩa của các cuộc khởi nghĩa nông dân đầu thế kỉ XVI là gì?

A. Lật đổ nhà Lê sơ.

B. Bị dập tắt nhanh chóng nên không có ý nghĩa gì.

C. Góp phần làm cho triều đình nhà Lê mau chóng sụp đổ.

D. Tiêu diệt tất cả các thế lực cát cứ ở địa phương.

Chọn đáp án: C

Giải thích: Nhà Lê phải tập trung lực lượng để đàn áp các cuộc khởi nghĩa của nông dân. Các cuộc khởi nghĩa này tuy không lật đổ được triều đình nhà Lê nhưng đã góp phần mạnh mẽ làm nhà Lê nhanh chóng suy yếu và sụp đổ.

Câu 10: Chiến tranh Nam – Bắc triều diễn ra giữa các thế lực phong kiến nào?

A. Nhà Mạc với nhà Nguyễn.

B. Nhà Mạc với nhà Lê.

C. Nhà Lê với nhà Nguyễn.

D. Nhà Trịnh với nhà Mạc

Chọn đáp án: B

Giải thích:

chiến tranh Nam – Bắc triều diễn ra giữa nhà Mạc – Bắc triều.

Với nhà Lê – Nam triều.

+ Năm 1527, Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê lập ra triều Mạc.

+ Năm 1533, Nguyễn Kim lấy danh nghĩa “Phù Lê diệt Mạc” đưa người thuộc dòng dõi họ Lê lên làm vua gọi là Nam triều.

+ Chiến tranh giữa hai thế lực kéo dài suốt 50 năm, nhà Mạc thất bại phải chạy lên Cao Bằng.

Câu 11: Cuộc xung đột Nam – Bắc triều kết thúc, quyền lực của vua Lê như thế nào?

A. Mất hết quyền lực.

B. Vẫn nắm truyền thống trị.

C. Quyền lực bị suy yếu.

D. Cũng nắm quyền lực nhưng phải dựa vào chúa Trịnh.

Chọn đáp án: A

Giải thích: Chiến tranh Nam – Bắc triều kết thúc họ Trịnh nắm toàn quyền thống trị, vua Lê chỉ trên danh nghĩa, mất hết quyền lực.

Câu 12: Chiến tranh Nam – Bắc triều đã ảnh hưởng như thế nào đối với đời sống nhân dân?

A. Mùa màng bị tàn phá nặng nề, ruộng đồng bị bỏ hoang, nhiều người chết đói.

B. Đất nước bị chia cắt.

C. Nông dân không tham gia vào chiến tranh nên không bị ảnh hưởng gì.

D. Nông dân nhân cơ hội này đứng lên lật đổ chính quyền nhà Mạc.

Chọn đáp án: A

Giải thích: Chiến tranh Nam Bắc triều nổ ra tàn phá mùa màng, nhân dân bị bắt đi phu đi lính, ruộng đất bị bỏ hoang, nhân dân đói khổ phải phiêu tán khắp nơi.

Câu 13: Chiến tranh Trịnh – Nguyễn diễn ra trong thời gian nào?

A. Từ năm 1545 đến năm 1592.

B. Từ năm 1545 đến năm 1627.

C. Từ năm 1627 đến năm 1672.

D. Từ năm 1627 đến năm 1692.

Chọn đáp án: C

Giải thích: (SGK – Tr. 108)

Câu 14: Chiến tranh Trịnh – Nguyễn kết thúc với kết quả như thế nào?

A. Chiến thắng thuộc về họ Trịnh, họ Nguyễn bị lật đổ.

B. Chiến thắng thuộc về họ Nguyễn, họ Trịnh bị lật đổ.

C. Hai bên không phân thắng bại, lấy sông Gianh làm ranh giới phân chia đất nước làm hai đàng.

D. Hai thế lực phong kiến Trịnh và Nguyễn lần lượt bị nhà Tây Sơn đánh bại.

Chọn đáp án: C

Giải thích: (SGK – tr.109)

Câu 15: Ở Đàng Trong chúa Nguyễn ra sức khai thác vùng Thuận - Quảng để

A. lập làng, lập ấp phục vụ nhân dân.

B. khẩn hoang mở rộng vùng cai trị.

C. tăng cường thế lực của tầng lớp quan lại địa chủ với việc chiếm dụng nhiều đất đai.

D. củng cố cơ sở cát cứ.

Chọn đáp án: D

Giải thích: Năm 1545, Nguyễn Kim bị giết, con rể là Trịnh Kiểm lên thay, tìm cách loại trừ thế lực của Nguyễn Kim. Nguyễn Hoàng là con trai của Nguyễn Kim thấy được mối đe dọa đã xin vào trấn thủ vùng Thuận Hóa và xây dựng cơ sở cát cứ của mình, tách khỏi sự phụ thuộc vào họ Trịnh.

Câu 16: Vì sao đầu thế kỉ XVI, các khởi nghĩa nông dân lại liên tiếp bùng nổ?

A. Mâu thuẫn xã hội phát triển gay gắt

B. Cuộc chiến tranh Nam - Bắc triều bùng nổ.

C. Chiến tranh Trịnh - Nguyễn bùng nổ.

D. Nhà Lê bị Mạc Đăng Dung lật đổ.

Chọn đáp án: A

Câu 17: Cuộc chiến tranh giữa các thế lực phong kiến trong thế kỉ XVI - XVII không để lại hậu quả nào sau đây?

A. Đất nước bị chia cắt

B. Khối đoàn kết dân tộc bị rạn nứt

C. Sức mạnh phòng thủ đất nước bị suy giảm

D. Nền kinh tế hàng hóa có điều kiện phát triển

Chọn đáp án: D

Câu 18: Vì sao họ Trịnh lại chấp nhận chỉ xưng vương và làm bề tôi của vua Lê?

A. Họ Trịnh muốn mượn danh tiếng của nhà Lê để dễ bề cai trị

B. Họ Trịnh chịu ơn của nhà Lê

C. Họ Trịnh không đủ sức lật đổ nhà Lê

D. Họ Trịnh bận tiêu diệt họ Nguyễn ở phía Nam

Chọn đáp án: A

Câu 19: Đâu không phải là nguyên nhân khiến Nguyễn Hoàng xin vào trấn thủ vùng Thuận Hóa, Quảng Nam?

A. Bảo vệ bản thân và dòng họ trước sự truy sát của Trịnh Kiểm.

B. Dựa vào lời khuyên của Nguyễn Bỉnh Khiêm

C. Thuận – Quảng có địa hình thuận lợi phòng thủ.

D. Tránh sự tấn công của nhà Mạc.

Chọn đáp án: D

Câu 20: Bản chất của chính quyền vua Lê - chúa Trịnh là gì?

A. Chế độ phong kiến tập quyền

B. Chế độ phong kiến phân quyền

C. Chế độ quân chủ lập hiến

D. Chế độ quân chủ quý tộc

Chọn đáp án: B

Câu 21: Nhà Mạc có nên bị đánh giá là một ngụy triều trong lịch sử phong kiến Việt Nam hay không? Vì sao?

A. Có, vì nhà Mạc cướp ngôi nhà Lê

B. Không, vì nhà Mạc có công lớn trong việc xây dựng đất nước

C. Có, vì nhà Mạc đã gây ra tình trạng chia cắt đất nước

D. Không, vì nhà Lê sơ đang khủng hoảng, sự thay thế của triều đại mới là tất yếu.

Chọn đáp án: D

Với nội dung bài Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền (thế kỉ XVI – XVIII) các bạn học sinh cần nắm vững kiến thức về tình hình chính trị xã hội của triều Lê, các phong trào khởi nghĩa của nông dân ở đầu thế kỉ XVI...

Trên đây, VnDoc đã giới thiệu tới các bạn Lý thuyết Lịch sử lớp 7 bài: Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền (thế kỉ XVI – XVIII). Hy vọng tài liệu sẽ giúp các em học sinh nắm vững lý thuyết được học trong bài 22 Lịch sử 7, bên cạnh đó biết cách trả lời các câu hỏi liên quan trong bài.

Ngoài tài liệu trên, mời các bạn cùng tham khảo thêm Trắc nghiệm Lịch sử 7, Giải bài tập SGK môn Lịch sử lớp 7, Giải bài tập SBT môn Lịch sử 7 để hoàn thành tốt chương trình học THCS.

Để tiện trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về giảng dạy và học tập các môn học lớp 7, VnDoc mời các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh và các bạn học sinh truy cập nhóm riêng dành cho lớp 7 sau: Nhóm Tài liệu học tập lớp 7. Rất mong nhận được sự ủng hộ của các thầy cô và các bạn.

Chia sẻ, đánh giá bài viết
36
Chỉ thành viên VnDoc PRO tải được nội dung này!
VnDoc PRO - Tải nhanh, làm toàn bộ Trắc nghiệm, website không quảng cáo!
So sánh các gói Thành viên
Đặc quyền
PRO
Phổ biến nhất
PRO+
FREE
Tải toàn bộ tài liệu Cao cấp
(Bộ đề thi; Bộ bài tập Chuyên đề; Bộ bài tập cuối tuần)
Tải tài liệu Trả phí + Miễn phí
Xem nội dung bài viết
Trải nghiệm Không quảng cáo
Làm bài trắc nghiệm + Lưu kết quả
4 khóa học Tiếng Anh trực tuyến
6 khóa học Toán trực tuyến
79.000/ tháng
Mua ngay
Mua cả năm Tiết kiệm tới 48%
Chọn file muốn tải về:
Sắp xếp theo
    🖼️

    Gợi ý cho bạn

    Xem thêm
    🖼️

    Lý thuyết Lịch sử 7

    Xem thêm