Ôn thi vào lớp 10: Chuyên đề Truyện truyền kì

Bản quyền tài liệu thuộc về VnDoc, nghiêm cấm các hành vi sao chép với mục đích thương mại.

1. Các văn bản truyện truyền kì trong chương trình

• Bộ sách Kết nối tri thức: "Chuyện người con gái Nam Xương", "Dế Chọi", "Sơn Tinh - Thủy Tinh"
• Bộ sách Cánh Diều: "Chuyện người con gái Nam Xương", "Dế Chọi"
• Bộ sách Chân trời sáng tạo: "Chuyện người con gái Nam Xương", "Truyện lạ nhà thuyền chài", "Sơn Tinh, Thủy Tinh"

2. Khái niệm truyện truyền kì

• Truyện truyền kì là thể loại văn xuôi tự sự, phát triển mạnh mẽ từ thời trung đại, dùng yếu tố kì ảo làm phương thức nghệ thuật để phản ánh cuộc sống.
• Truyện truyền kì thuộc bộ phận văn học viết, tuy nhiên, trong quá trình sáng tạo, các tác giả cũng sử dụng nhiều yếu tố của văn học dân gian.
• Trong mỗi truyện truyền kì, yếu tố kì ảo và yếu tố hiện thực kết hợp, đan xen một cách linh hoạt. Qua những chi tiết kì ảo, người đọc có thể nhận thấy những vấn đề cốt lõi của hiện thực cũng như quan niệm và thái độ của tác giả.

3. Chữ viết trong truyện truyền kì

Ớ Việt Nam, truyện truyền kì được viết bằng chữ Hán, phát triển mạnh ở thế kỉ XVI - XVII, tiêu biểu là Thánh Tông di thảo, tương truyền của Lê Thánh Tông, Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ.

4. Không gian trong truyện truyền kì

Không gian trong truyện truyền kì thường có sự pha trộn giữa cõi trần, cõi tiên, cõi âm; các hình thức không gian này không tồn tại tách biệt mà liên thông với nhau. Điều này làm nên đặc điểm riêng cho không gian truyện truyền kì - không gian giàu yếu tố kì ảo.

5. Thời gian trong truyện truyền kì

- Thời gian cũng có sự kết hợp chặt chẽ giữa thời gian thực và thời gian kì ảo.

• Thời gian thực với các điểm mốc, các niên đại xác định góp phần tạo nên giá trị hiện thực của truyện truyền kì.
• Thời gian kì ảo thường được sử dụng khi nói về cõi tiên, cõi âm – nơi mọi thứ ngưng đọng, không biến đổi, không giới hạn.

6. Nhân vật trong truyện truyền kì

- Nhân vật gồm 3 loại chính: con người - thần tiên - yêu quái:

• Nhân vật chính chủ yếu là những người bình dân, người trí thức, quan lại, thương nhân, ca nữ,..
• Nhân vật phụ có thể là thần, phật, vua, quan, ma quỷ,... nhưng cũng được khắc hoạ ở phương diện con người cá nhân, đời thường,…

7. Cốt truyện trong truyện truyền kì

• Truyện truyền kì có khi mô phỏng cốt truyện dân gian hoặc dã sử lưu truyền rộng rãi trong nhân dân; có khi mượn từ truyện truyền kì Trung Quốc. Cốt truyện của truyện truyền kì được tổ chức chủ yếu dựa trên chuỗi sự kiện sắp xếp theo trật tự tuyến tính, có quan hệ nhân quả.
• Truyện truyền kì thường sử dụng yếu tố kì ảo tạo nên những biến đổi bất ngờ và hợp lí hóa những điều ngẫu nhiên, bất bình thường trong cốt truyện.
• Điểm nổi bật ở truyện truyền kì là sử dụng nhiều yếu tố kì ảo nhưng nội dung của truyện lại thường là những vấn đề của đời sống nhân sinh (hạnh phúc gia đình, tình yêu nam nữ,...)

8. Ngôn ngữ trong truyện truyền kì

Sử dụng ngôn ngữ dân gian, gần gũi, kết hợp nhiều điển tích, điển cố

9. Lời của người kể chuyện trong truyện truyền kì

• Lời của người kể chuyện trong truyện truyền kì là lời kể của một người biết hết mọi chuyện ở trần gian, địa phủ, thượng giới; mọi hành động, suy nghĩ của nhân vật.
• Lời của người kể chuyện thường chiếm tỉ lệ cao trong văn bản