Có thể khẳng định, sự khủng hoảng của chính quyền phong kiến ở Việt Nam nửa đầu thế kỷ XIX là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến quân Pháp xâm lược Việt Nam.
- Về mặt chính trị:
+ Chính quyền thực hiện chính sách đàn áp phong trào đấu tranh của nhân dân. Sống dưới xã hội phong kiến, có khá nhiều cuộc nổi dậy chống lại chế độ, nhưng đều bị dập tắt sau những cuộc đàn áp đẫm máu và khốc liệt.
+ Chính quyền thực hiện chính sách đối ngoại một cách mù quáng, thần phục nhà Thanh, ban hành Luật Gia Long, đóng cửa đất nước, không giao thương với bạn bè các nước.
+ Đây là một khó khăn đối với nhân dân ta; Do chính sách đóng cửa nên thương nhân không thể giao dịch với thương nhân nước ngoài.
+ Từ đó, dẫn đến tình trạng như hiện nay, người nông dân cũng phải chịu cảnh ế ẩm. Đời sống nhân dân đã khổ, nay lại càng khốn khó.
- Về kinh tế:
+ Bãi bỏ những cải cách tiến bộ của triều Tây Sơn làm cho sự phát triển kinh tế đất nước bị đình trệ. Các ngành kinh tế: nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại không có cơ hội phát triển.
+ Làm cho đời sống nhân dân cực khổ, kèm theo sưu cao, ngoài ra còn phải gánh chịu thiên tai, dịch bệnh.
+ Giữa triều đình nhà Nguyễn và nhân dân ngày càng nảy sinh nhiều bất đồng, mâu thuẫn dẫn đến nhiều cuộc nổi dậy chống lại nhà nước phong kiến.
+ Từ thời Gia Long đến đầu giặc Pháp đã có gần 500 cuộc khởi nghĩa do nông dân lãnh đạo. Điều này khiến cho triều Nguyễn lâm vào tình trạng khủng hoảng.
*Nguyên nhân khách quan
- Do sự phát triển của chủ nghĩa tư bản hợp pháp, nhu cầu thị trường và thuộc địa tăng lên nên các nước phương Tây đẩy mạnh việc xâm lược các nước phương Đông để mở rộng thị trường và vơ vét tài nguyên. Chúng thấy Việt Nam là nơi có vị trí chiến lược quan trọng, giàu tài nguyên, khoảng sản. Việt Nam được coi là miếng mồi ngon mà người Pháp đã nhắm tới trước đó. Cùng với đó là nguyên nhân chủ quan được nêu trên, đó là lúc mà chế độ phong kiến Việt Nam đã lâm vào khủng hoảng trầm trọng và dễ bề thôn tính hơn.
- Ngoài ra, Việt Nam là ngã ba của Đông Dương, vận chuyển hàng hóa ven biển rất thuận lợi nên dễ bị xâm lược. Xâm lược Việt Nam trước, âm mưu sau đó là các nước láng giềng thân cận
- Việt Nam có dân số đông nhưng trình độ dân trí thấp, là nguồn cung cấp số lượng lớn người rẻ. Trong thời kỳ phong kiến, nhân dân ta phải chịu cảnh áp bức, lầm than. Ăn không đủ no, mặc không đủ ấm thì không học được. Đây là một thiệt thòi rất lớn. Thực dân Pháp thấy điều này có lợi, nếu chúng thống trị được Việt Nam thì đây sẽ là lực lượng sản xuất chủ lực.
- Việt Nam là thị trường tiêu thụ hàng hóa lớn của Pháp. Điều này sẽ làm cho nền kinh tế Pháp phát triển mạnh mẽ hơn.