Đề kiểm tra 15 phút Hóa 10 Chương 2: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Đặt số proton và neutron của nguyên tố X lần lượt là p và n.

Nguyên tử trung hòa về điện nên số e = số p.

2p + n =40 n = 40 - 2p                             (1)

Với các nguyên tố có Z ≤ 82 ta luôn có bất đẳng thức sau: p ≤ n ≤ 1,5p

Thế biểu thức (1) vào bất đẳng thức trên ta có:

p ≤ 40 - 2p ≤ 1,5p

3p ≤ 40 ≤ 3,5p

40/3,5 ≤ p ≤ 40/3

11,43 ≤ p ≤ 13,33

p nhận giá trị nguyên dương nên p có thể nhận giá trị p = 12 hoặc p = 13

• Với p = 12 thay vào (1) n = 40 2.12= 16 số khối A = p + n = 28 loại vì đề cho số khối X nhỏ hơn 28.
• Với p = 13 thay vào (1) n = 40  2.13 = 14 số khối A = p + n = 27 thỏa mãn

X (Z = 13): 1s²2s²2p⁶3s²3p¹

X có 3 lớp electron nên X thuộc chu kì 3

X có 3e lớp ngoài cùng và có e cuối cùng điền vào phân lớp s nên X thuộc nhóm IIIA.

Ta tính được e^X = 9 và e^Y = 19

Cấu hình electron nguyên tử của X: 1s²2s²2p⁶3s¹

Cấu hình electron nguyên tử của Y: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹

X có 2 lớp electron bão hòa, Y có 3 lớp electron bão hòa.

Từ cấu hình electron của Fe xác định sắt có 26 electron, số hiệu nguyên tử là 26.

Vậy sắt ở ô thứ 26 (do Z = 26), chu kì 4 (do có 4 lớp electron), nhóm VIIIB (do nguyên tố d, cấu hình electron lớp ngoài cùng và phân lớp sát lớp ngoài cùng: 3d⁶4s²).

Z_X = 6: 1s²2s²2p²

Z_A = 7: 1s²2s²2p³

Z_M = 20: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²

Z_Q = 19: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹

• X thuộc nhóm VA: Sai vì nguyên tố X có 4 electron ngoài cùng Thuộc nhóm IVA.
• A, M thuộc nhóm VIIA: Sai vì A thuộc nhóm VA.
• M thuộc nhóm IIB: Sai vì M thuộc nhóm IIA.
• Q thuộc nhóm IA: Đúng.

Xét ion X⁺ : có 5 nguyên tử, tổng số proton là 11. Vậy số proton trung bình là 2,2.

⇒ Có 1 nguyên tử có số proton nhỏ hoặc bằng 2 và tạo thành hợp chất. Vậy nguyên tử đó là H.

Ion X⁺ có dạng A_aH_b. Vậy a.p_A + b = 11 và a + b = 5

Chọn được nghiệm thích hợp a = 1 , b = 4 và p_A = 7 ⇒ Ion X⁺ là NH₄⁺.

Xét ion Y^2- có dạng M_XL_Y^2-: x.e_M + y.e_L + 2 = 50

Vậy x.e_M + y.e_L = 48 và x + y = 5.

Số electron trung bình của các nguyên tử trong Y^2- là 9,6

⇒ Có 1 nguyên tử có số electron nhỏ hơn 9,6

⇒ Nguyên tử của nguyên tố thuộc chu kì II.

⇒ Nguyên tử của nguyên tố còn lại thuộc chu kì III.

Nếu 2 nguyên tố cùng thuộc một nhóm A thì sẽ hơn kém nhau 8 electron

Vậy e_M - e_L = 8

Ta chọn được nghiệm: e_M = 16 và e_L = 8 . Ion có dạng SO₄^2- .

Chất A là: Phân tử khối của A là 132

X có 3 electron ở lớp ngoài cùng.

Nguyên tử Al có: số e = Z = 13.

→ Cấu hình electron của nguyên tử Al là: 1s²2s²2p⁶3s²3p¹.

Cấu hình electron lớp ngoài cùng là 3s²3p¹ → Nguyên tố Al là nguyên tố p.

 Trong phân tử XO₂:

MO = 16.2 = 32 (g/mol)

Mà tỉ lệ khối lượng của X và O là 3/8.

M_X/M_O = M_X/32 = 3/8

M_X = 32.(3/8) = 12 (g/mol)

Công thức oxit là CO₂.

 Các nguyên tố trong bảng tuần hoàn được sắp xếp theo chiều tăng dần số hiệu nguyên tử.

 Công thức oxide cao nhất của nguyên tố R là R₂O₇ nên thuộc nhóm VIIA.

Công thức hợp chất khí với H là RH.

Hợp chất khí của nguyên tố này với H chứa 97,26% về khối lượng nên ta có:

R = 35,5 (Cl)

Vậy R là chlorine.

Số mol khí

Phương trình phản ứng tổng quát

M + 2HCl → MCl₂ + H₂↑

Theo phương trình ta có:

n_M = n_khí = 0,03 mol

⇒ M = 1,2 : 0,03 = 40 (g/mol). M là Ca.

Vị trí trong bảng tuần hoàn của M: ô số 20, chu kì 4, nhóm IIA.

Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính base của oxide và hydroxide tương ứng giảm dần.

Nguyên tử có Z = 11 và Z = 13 thuộc cùng một chu kì

⇒ Bán kính nguyên tử giảm dần

⇒ Nguyên tử có Z = 11 có bán kính lớn hơn nguyên tử có Z = 13.

⇒ Phát biểu Nguyên tử có Z = 11 có bán kính nhỏ hơn nguyên tử có Z = 13 là sai.

Phát biểu đúng là:

(1) Trong một nhóm A, theo chiều từ trên xuống dưới, số lớp electron tăng dần nên bán kính nguyên tử có xu hướng tăng.

(4) Trong một nhóm A, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử tăng nhanh, lực hút của hạt nhân với các electron lớp ngoài cùng giảm. Do đó độ âm điện có xu hướng giảm dần.

- Có 3 chu kì nhỏ đó là chu kì 1, 2, 3.

- Có 4 chu kì lớn đó là chu kì 4, 5, 6, 7.

 Trong bảng tuần hoàn, khối các nguyên tố s gồm các nguyên tố thuộc nhóm I A và II A.

Cấu hình electron của Na (Z = 11): 1s²2s²2p⁶3s¹ ⇒ chu kì 3, nhóm IA

Cấu hình electron của Mg (Z = 12): 1s²2s²2p⁶3s² ⇒ chu kì 3, nhóm IIA

Cấu hình electron của Al (Z = 13): 1s²2s²2p⁶3s²3p¹ ⇒ chu kì 3, nhóm IIIA

Cấu hình electron của K (Z = 19): [Ar]4s¹ ⇒ chu kì 4, nhóm IA

Trong một chu kì, theo chiều từ trái sang phải, độ âm điện tăng dần.

Na, Mg và Al cùng thuộc chu kì 3 theo chiều từ trái sang phải

⇒ Độ âm điện của Na < Mg < Al.

Trong một nhóm, theo điện tích hạt nhân tăng dần, độ âm điện giảm dần.

Na, K cùng thuộc nhóm IA theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần ⇒ độ âm điện Na > K.

Vậy độ âm điện xếp theo thứ tự tăng dần là: K, Na, Mg, Al.

Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố, nhóm gồm những nguyên tố kim loại điển hình là nhóm IA.