Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 12 Cánh diều bài 13

Giải bài tập Giáo dục kinh tế Pháp luật lớp 12 bài 13: Quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ di sản văn hóa sách Cánh diều hay, ngắn gọn sẽ giúp học sinh xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập môn KTPL 12.

Mở đầu trang 94 KTPL 12: Em hãy cho biết các hình ảnh dưới đây thể hiện công dân đang thực hiện quyền và nghĩa vụ nào về bảo vệ di sản văn hóa

Lời giải:

- Hình 1: Công dân đang thực hiện nghĩa vụ bảo vệ và phát huy di sản văn hóa.

- Hình 2: Công dân đang thực hiện quyền tiếp cận, hưởng thụ các di sản văn hóa vật chất và tinh thần của dân tộc.

1. Pháp luật về quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về bảo vệ di sản văn hóa

Câu hỏi trang 95 KTPL 12: Em hiểu thế nào là quyền và nghĩa vụ công dân về bảo vệ di sản văn hóa?

Lời giải:

- Quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ di sản văn hóa được quy định trong Hiến pháp và Luật Di sản văn hóa.

- Công dân có quyền:

+ Tiếp cận, hưởng thụ các di sản văn hóa vật chất và tinh thần của dân tộc;

+ Tham gia vào đời sống văn hóa như biểu diễn các làn điệu dân ca, hát, hò, biểu diễn nghệ thuật, tham quan các di sản văn hóa và nghiên cứu di sản văn hóa của đất nước.

- Công dân có nghĩa vụ:

+ Tôn trọng, bảo vệ và phát huy di sản văn hóa;

+ Giao nộp di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia do mình tìm được cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền nơi gần nhất;

+ Ngăn chặn hoặc đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền ngăn chặn, xử lí kịp thời các hành vi xâm hại di sản văn hóa.

Câu hỏi trang 96 KTPL 12: Những hoạt động của đời sống tinh thần trong mỗi trường hợp trên thể hiện quyền và nghĩa vụ nào của công dân về bảo vệ di sản văn hóa?

Lời giải:

- Trường hợp 1:

+ Quyền của công dân: Học sinh được tham quan, tìm hiểu ý nghĩa, lịch sử của các di sản văn hoá. Điều này thể hiện quyền tiếp cận, hưởng thụ di sản văn hóa.

+ Nghĩa vụ của công dân: Khi ghi chép lại các sự kiện, tìm hiểu thêm các tư liệu liên quan đến di tích, học sinh đang thực hiện nghĩa vụ tôn trọng, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa.

- Trường hợp 2:

+ Quyền của công dân: Nhân dân được tham gia vào đời sống tinh thần phong phú, hưởng thụ các sản phẩm tinh thần như những điệu xòe Thái, những bài hát Xoan, những làn điệu dân ca Quan Họ, làn điệu Ví, Giặm Nghệ Tĩnh, giọng hò Huế hay Đờn ca tài tử Nam Bộ. Điều này thể hiện quyền tiếp cận, hưởng thụ di sản văn hóa.

+ Nghĩa vụ của công dân: Khi tham gia vào đời sống tinh thần, nhân dân đang thực hiện nghĩa vụ tôn trọng, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá.

2. Thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ di sản văn hóa

Câu hỏi trang 97 KTPL 12: Em hãy cho biết hình ảnh nào trên đây nói về công dân thực hiện quyền và nghĩa vụ bảo vệ di sản văn hóa. Thực hiện như thế nào?

Lời giải:

- Hình ảnh a) và c) nói về công dân thực hiện quyền bảo vệ di sản văn hóa. Cụ thể:

+ Hình a: người dân tham quan Đình Tân Trào.

+ Hình c: khu di tích lịch sử văn hóa Cố đô Hoa Lư được mọi người đến tham quan.

- Hình ảnh b), d) nói về công dân thực hiện nghĩa vụ bảo vệ di sản văn hóa. Cụ thể:

+ Hình b: mọi người đang tham gia nhảy điệu Xòe Thái, điều này cho thấy họ đang thực hiện nghĩa vụ phát huy di sản văn hóa.

+ Hình d: các ca nghệ sĩ đang hát dân ca Ví, Giặm, điều này thể hiện họ đang phát huy di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Câu hỏi trang 97 KTPL 12: Trong trường hợp trên, nhân dân hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh đã thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ di sản văn hóa như thế nào?

Lời giải:

- Nhân dân hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh đã thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ di sản văn hóa như sau:

+ Quyền của công dân: Họ đã tham gia vào đời sống tinh thần, hưởng thụ di sản văn hóa thông qua việc tham gia các câu lạc bộ Ví, Giặm.

+ Nghĩa vụ của công dân: Họ đã tôn trọng, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa bằng cách duy trì và phát huy làn điệu dân ca Ví, Giặm trong đời sống văn hoá của cộng đồng.

Câu hỏi trang 97 KTPL 12: Em hãy cho biết trong tình huống bên, C đã vi phạm nghĩa vụ nào của công dân về bảo vệ di sản văn hóa. Vi phạm như thế nào?

Lời giải:

- Trong tình huống này, C đã vi phạm nghĩa vụ của công dân về bảo vệ di sản văn hoá vì C đã có hành vi buôn bán trái phép cổ vật quốc gia. Hành vi này vi phạm nghĩa vụ thông báo kịp thời địa điểm phát hiện di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia và giao nộp cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền nơi gần nhất.

Câu hỏi trang 97 KTPL 12: Hậu quả nào đã đến với C từ hành vi, việc làm của mình? Vì sao?

Lời giải:

- Hậu quả đến với C từ hành vi:

+ C có thể phải chịu trách nhiệm pháp lí theo quy định của pháp luật ;...

+ Cổ vật có thể bị hủy hoại, thất lạc, hoặc bị di chuyển ra khỏi lãnh thổ Việt Nam,…

3. Luyện tập

Luyện tập 1 trang 98 KTPL 12: Em hãy nhận xét việc thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân về bảo vệ di sản văn hóa trong mỗi trường hợp dưới đây:

a. Tham gia vào các đội múa, hát, biểu diễn các làn điệu, bài hát dân ca truyền thống dân tộc của địa phương.

b. Tích cực tham quan các di tích lịch sử - văn hóa do nhà trường và địa phương tổ chức.

c. Báo ngay cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi thấy di sản văn hóa bị xâm phạm.

d. Người trực tiếp quản lí di sản văn hóa tạo điều kiện thuận lợi cho khách tham quan, du lịch, nghiên cứu di sản văn hóa.

Lời giải:

- Trường hợp a: Khi tham gia vào các đội múa, hát, biểu diễn các làn điệu, bài hát dân ca truyền thống dân tộc của địa phương, điều này thể hiện chúng ta đang thực hiện quyền hưởng thụ di sản văn hóa và nghĩa vụ phát huy giá trị di sản văn hóa. Hành vi này giúp bảo tồn và phát triển di sản văn hóa, đồng thời tạo sự gắn kết trong cộng đồng.

- Trường hợp b: Việc tham quan các di tích lịch sử - văn hoá do nhà trường và địa phương tổ chức giúp tiếp cận và hiểu rõ hơn về di sản văn hóa, đồng thời thể hiện sự tôn trọng và giá trị của di sản văn hóa. Đây là cách thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân trong việc bảo vệ di sản văn hóa.

- Trường hợp c: Khi báo ngay cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi thấy di sản văn hóa bị xâm phạm, thể hiện ta đang thực hiện nghĩa vụ bảo vệ di sản văn hóa. Hành động này giúp ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi xâm phạm di sản văn hóa.

- Trường hợp d: Người trực tiếp quản lý di sản văn hóa tạo điều kiện thuận lợi cho khách tham quan, du lịch, nghiên cứu di sản văn hóa đang thực hiện nghĩa vụ của mình. Họ đang giúp mọi người tiếp cận và hiểu rõ hơn về di sản văn hóa, đồng thời tạo điều kiện để di sản văn hóa được bảo tồn và phát triển.

Luyện tập 2 trang 98 KTPL 12: Cộng đồng dân cư ở hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh đã coi các làn điệu dân ca Ví, Giặm như một phần cuộc sống và là bản sắc của vùng quê Nghệ An, Hà Tĩnh. Đến nay, trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã thành lập được gần 140 câu lạc bộ dân ca Ví, Giặm tại 21 huyện, thị xã, với gần 3 000 hội viên, 42 nghệ nhân dân gian, 52 nghệ nhân ưu tú, 1 nghệ nhân nhân dân. Đặc biệt, tại các huyện miền núi như Tương Dương, Con Cuông, Quỷ Châu, Quế Phong, Kỳ Sơn, ngoài các đặc trưng văn hóa của dân tộc Thái, Thổ, Khơ Mú, Mông, Ở Đu.... các địa phương này cũng thành lập các câu lạc bộ dân ca Ví, Giặm. Đây là tiền đề để gìn giữ, bảo tồn, đồng thời khai thác được các giá trị văn hóa đặc sắc của mỗi địa phương trong phát triển du lịch cộng đồng. Ở Hà Tĩnh, để dân ca Ví, Giặm thực sự lôi cuốn giới trẻ, tỉnh Hà Tĩnh cũng tổ chức các hình thức truyền dạy trực tiếp cho các học viên câu lạc bộ, đồng thời dạy dân ca Ví, Giặm trong trường phổ thông. Ngoài ra, duy trì chương trình dạy hát dân ca trên sóng phát thanh và truyền hình ở Nghệ An và Hà Tĩnh,... Đây cũng là một trong những hình thức quảng bá và phổ biến giá trị của dân ca Ví, Giặm tới đông đảo công chúng.

(Theo Vietnamplus.vn, ngày 27/11/2019)

Theo em, các hoạt động giữ gìn dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh trên đây là thực hiện quyền, nghĩa vụ nào của công dân? Giải thích vì sao

Lời giải:

Các hoạt động giữ gìn dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh trên đây thể hiện quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ di sản văn hoá như sau:

- Quyền của công dân: Công dân có quyền tiếp cận, hưởng thụ di sản văn hoá thông qua việc tham gia các câu lạc bộ dân ca Ví, Giặm, nghe dạy hát dân ca trên sóng phát thanh và truyền hình.

- Nghĩa vụ của công dân: Công dân có nghĩa vụ tôn trọng, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá. Khi tham gia vào các câu lạc bộ dân ca Ví, Giặm, họ đang thực hiện nghĩa vụ này bằng cách duy trì và phát huy làn điệu dân ca Ví, Giặm trong đời sống văn hóa của cộng đồng. Cụ thể:

+ Việc thành lập các câu lạc bộ dân ca Ví, Giặm tại các huyện, thị xã giúp duy trì và phát huy giá trị của dân ca Ví, Giặm, đồng thời tạo điều kiện cho công dân tiếp cận và hưởng thụ di sản văn hóa này.

+ Việc tổ chức các hình thức truyền dạy trực tiếp cho các học viên câu lạc bộ, dạy dân ca Ví, Giặm trong trường phổ thông, duy trì chương trình dạy hát dân ca trên sóng phát thanh và truyền hình cũng giúp quảng bá và phổ biến giá trị của dân ca Ví, Giặm tới đông đảo công chúng, đồng thời khẳng định nghĩa vụ của công dân trong việc bảo vệ di sản văn hoá.

Luyện tập 3 trang 99 KTPL 12: Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum có gần 400 học sinh, hầu hết là con em dân tộc thiểu số Xơ Đăng. Từ nhiều năm nay, Ban Giám hiệu nhà trường đã phối hợp với các nghệ nhân truyền dạy Cồng Chiêng - Xoang cho học sinh. Để học sinh có cơ hội trải nghiệm, nhân lên lòng tự hào với văn hóa truyền thống dân tộc mình, Ban Giám hiệu trường Phổ thông Dân tộc Nội trú huyện Tu Mơ Rông động viên học sinh tham gia các hội thi, hội diễn cồng chiêng, đồng thời tạo điều kiện để các em trải nghiệm thực tế tại lễ hội truyền thống của nhiều dân tộc anh em. Cồng Chiêng - Xoang trở thành hoạt động thường xuyên của nhà trường nhằm bảo tồn và phát huy giá trị Cồng Chiêng - Xoang, làm nòng cốt để tham gia các lễ hội trên địa bàn.

(Theo VOV - Tây Nguyên, ngày 27/11/2022)

Em hãy cho biết, hoạt động truyền dạy Cồng Chiêng - Xoang ở trường Phổ thông Dân tộc nội trả huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum là thực hiện quyền và nghĩa vụ nào của công dân về bảo vệ di sản văn hoá? Vì sao?

Lời giải:

Hoạt động truyền dạy Cồng Chiêng – Xoang ở trường Phổ thông Dân tộc nội trú huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum thể hiện quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ di sản văn hoá như sau:

- Quyền của công dân: Học sinh có quyền tiếp cận, hưởng thụ di sản văn hoá thông qua việc tham gia các hội thi, hội diễn Cồng Chiêng – Xoang, và trải nghiệm thực tế tại lễ hội truyền thống của nhiều dân tộc anh em.

- Nghĩa vụ của công dân: Học sinh có nghĩa vụ tôn trọng, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá. Khi tham gia vào các hoạt động truyền dạy Cồng Chiêng – Xoang, họ đang thực hiện nghĩa vụ này bằng cách duy trì và phát huy giá trị của Cồng Chiêng – Xoang trong đời sống văn hóa của cộng đồng. Cụ thể:

+ Việc truyền dạy Cồng Chiêng – Xoang cho học sinh giúp họ hiểu rõ hơn về di sản văn hoá của dân tộc mình, đồng thời tạo điều kiện cho họ tiếp cận và hưởng thụ di sản văn hóa này.

+ Bên cạnh đó, việc tham gia các hội thi, hội diễn Cồng Chiêng – Xoang, và trải nghiệm thực tế tại lễ hội truyền thống của nhiều dân tộc anh em cũng giúp học sinh thực hiện nghĩa vụ bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa. Đây là cách thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân trong việc bảo vệ di sản văn hóa.

Luyện tập 4 trang 99 KTPL 12: Di tích lịch sử - văn hoá C đã được xếp hạng là di tích lịch sử - văn hoá của tỉnh X, nhiều khách du lịch trong và ngoài nước thường xuyên đến tham quan, du lịch, được cán bộ nhân viên khu di tích tiếp đón, tạo điều kiện thuận lợi cho khách du lịch. Ngoài tham quan, du lịch, nhiều người còn đến đây tìm hiểu, thu thập tư liệu để làm tài liệu nghiên cứu. Đối với khách du lịch muốn thu thập tư liệu nghiên cứu thì những cán bộ quản lí khu di tích lịch sử - văn hoá không muốn cung cấp thông tin, tư liệu và thường từ chối bằng câu: “Tôi không có quyền”

Trong tình huống này, cán bộ quản lí khu di tích lịch sử - văn hoá có thực hiện đúng nghĩa vụ của mình không? Vì sao?

Lời giải:

- Trong tình huống này, cán bộ quản lí khu di tích lịch sử - văn hoá C không thực hiện đúng nghĩa vụ của mình, vì: Khoản 4, Điều 15, Luật Di sản văn hóa quy định: Tổ chức, cá nhân quản lý trực tiếp di sản văn hóa có các quyền và nghĩa vụ sau tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân tham quan, du lịch, nghiên cứu di sản văn hóa;…. Dẫn chiếu theo điều luật này, cán bộ quản lí khu di tích lịch sử - văn hóa C đã có hành vi vi phạm quy định của pháp luật khi từ chối cung cấp thông tin, tư liệu về khu di tích đến khách du lịch.

4. Vận dụng

Vận dụng 1 trang 99 KTPL 12: Em hãy thiết kế một sản phẩm tuyên truyền về quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ di sản văn hoá.

Lời giải:

(*) Tham khảo: Quy tắc ứng xử đối với khách du lịch khi đến tham quan tại những khu di tích lịch sử - văn hóa

Vận dụng 2 trang 99 KTPL 12: Em hãy cùng các bạn trong nhóm lập kế hoạch khảo sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân về bảo vệ di sản văn hoá ở nơi em sinh sống.

Lời giải:

(*) Tham khảo:

- Ở địa phương em đa số người dân đều tuân thủ đúng các quy định của pháp luật về thực hiện nghĩa vụ công dân về bảo vệ di sản văn hoá

- Tuy nhiên, vẫn còn một số cá nhân có hành vi chưa phù hợp, vi phạm quy định của pháp luật về thực hiện nghĩa vụ công dân về bảo vệ di sản văn hoá. Ví dụ như:

+ Trường hợp 1: Ông S là người được chính quyền xã giao trông coi đền P-một di tích văn hoá quốc gia có tuổi đời hàng trăm năm, gắn liền với nhiều sự tích về tín ngưỡng của người dân địa phương. Gần đây, do sơ suất trong lúc dọn dẹp vệ sinh, ông S phát hiện đền bị mất trộm nhiều cổ vật có giá trị, tuy nhiên, lo sợ bị trách phạt nên ông không báo cáo sự việc với cơ quan chức năng.

+ Trường hợp 2: Trong quá trình thi công xây nhà cho anh H, anh A đã phát hiện một số hiện vật bằng đồng. Nghi ngờ các hiện vật này có niên đại từ thời Nguyễn, anh đã liên hệ với những người buôn đồ cổ để bán.

>>> Bài tiếp theo: Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 12 Cánh diều bài 14

Như vậy chúng tôi đã giới thiệu các bạn tài liệu Giải SGK Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 12 Cánh diều bài 13: Quyền và nghĩa vụ của công dân về bảo vệ di sản văn hóa. Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu: Trắc nghiệm Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 12, Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 12 Kết nối tri thức, Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 12 Chân trời sáng tạo, Tài liệu học tập lớp 12.