Lịch sử 8 Bài 1: Các cuộc cách mạng tư sản ở châu Âu và Bắc Mỹ

Soạn Sử 8 Bài 1: Các cuộc cách mạng tư sản ở châu Âu và Bắc Mỹ sách Chân trời sáng tạo hướng dẫn trả lời các câu hỏi trong SGK Lịch Sử 8 Chân trời sáng tạo, giúp các em nắm vững kiến thức được học trong bài, từ đó vận dụng làm các bài tập liên quan hiệu quả.

1. Cách mạng tư sản Anh

Câu hỏi 1 trang 9 Lịch Sử 8: Xác định trên lược đồ 1.1 địa điểm diễn ra cuộc Cách mạng tư sản Anh.

Hướng dẫn trả lời:

Xác định địa điểm diễn ra cách mạng tư sản Anh

Câu hỏi 2 trang 9 Lịch Sử 8:

Dựa vào thông tin trong bài và tư liệu 1.2, em hãy trình bày nguyên nhân chính dẫn đến cuộc Cách mạng tư sản Anh

Hướng dẫn trả lời:

- Đến thế kỉ XV - XVI, đời sống kinh tế - chính trị - xã hội ở Anh có nhiều chuyển biến:

+ Nền kinh tế Anh chuyển sang thời kì phát triển theo hướng tư bản chủ nghĩa

+ Xã hội có nhiều biến động, như: nông dân bất bình với nhà nước phong kiến; tầng lớp quý tộc mới ra đời, có thể lực về kinh tế nhưng không có địa vị chính trị tương xứng,…

+ Nền cai trị chuyên chế của vua Sác-lơ I đã tạo ra nhiều bất ổn về chính trị.

- Năm 1640, do cần tiền để đàn áp cuộc nổi dậy ở Xcốt-len, vua Sác-lơ I triệu tập Nghị viện để đặt thêm thuế mới, nhưng bị từ chối. Mâu thuẫn giữa nhà vua với nghị viện ngày càng sâu sắc.

=> Tháng 8/1642, Vua Sác-lơ I tuyên chiến với Nghị viện, cách mạng bùng nổ.

Giải Lịch sử 8 trang 10

Câu hỏi 1 trang 10 Lịch Sử 8: Cách mạng tư sản Anh đã đạt được những kết quả gì? Theo em, sự khác biệt cơ bản giữa hình thức quân chủ chuyên chế và quân chủ lập hiến là gì?

Hướng dẫn trả lời:

- Kết quả của cách mạng tư sản Anh:

+ Chế độ quân chủ chuyên chế bị lật đổ;

+ Chế độ quân chủ lập hiến được thiết lập.

- Điểm khác biệt cơ bản giữa hình thức quân chủ lập hiến và quân chủ chuyên chế:

+ Chế độ quân chủ chuyên chế: quyền lực của nhà vua là tối cao và tuyệt đối. Vua nắm trong tay tất cả các quyền: hành pháp, lập pháp và tư pháp. Tất cả thần dân phải tuân theo mọi lời nói, mệnh lệnh của nhà vua.

+ Chế độ quân chủ lập hiến: vua vẫn là người đứng đầu quốc gia, là biểu tượng của dân tộc, nhưng quyền lực của nhà vua chỉ mang tính hình thức, nghi lễ. Quyền lập pháp được trao cho quốc hội/ nghị viện; quyền hành pháp trao cho chính phủ và quyền tư pháp trao cho tòa án.

Câu hỏi 2 trang 10 Lịch Sử 8: Nêu những nét chính về ý nghĩa, tính chất và đặc điểm của Cách mạng tư sản Anh.

Hướng dẫn trả lời:

Ý nghĩa, tính chất, đặc điểm của cách mạng tư sản Anh

- Ý nghĩa: Mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển mạnh mẽ ở nước Anh

- Tính chất:

+ Cách mạng Anh mang tính chất của một cuộc cách mạng tư sản.

+ Tuy nhiên, đây là cuộc cách mạng không triệt để, do: lực lượng phong kiến chưa bị xóa bỏ hoàn toàn (vẫn duy trì ngôi vua và thế lực của quý tộc mới,…); thành quả cách mạng không đáp ứng quyền lợi của phần đông nhân dân lúc đó.

- Đặc điểm:

+ Lực lượng lãnh đạo: giai cấp tư sản và quý tộc mới

+ Hình thức: nội chiến.

2. Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ

Câu hỏi trang 10 Lịch Sử 8: Xác định trên lược đồ 1.1 địa điểm diễn ra cuộc Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ

Hướng dẫn trả lời:

Câu hỏi trang 10 Lịch Sử 8: Tại sao nhân dân thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ quyết định tiến hành cuộc chiến tranh giành độc lập? Theo em, xung đột quan trọng nhất giữa đế quốc Anh và nhân dân các thuộc địa ở Bắc Mỹ là gì?

Hướng dẫn trả lời:

- Nguyên nhân thúc đẩy nhân dân 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ tiến hành chiến tranh giành độc lập:

+ Nguyên nhân sâu xa:thực dân Anh ban hành nhiều đạo luật hà khắc nhằm hạn chế sự phát triển kinh tế của 13 thuộc địa ở Bắc Mỹ, khiến quan hệ giữa chính quốc với thuộc địa ngày càng căng thẳng.

+ Nguyên nhân trực tiếp: Ngày 16/12/1773, một nhóm người Bắc Mỹ tấn công các tàu chở chè của Anh tại cảng Bô-xtơn. Nghị viện Anh lập tức ra lệnh đóng cửa cảng Bô-xtơn và ban hành thêm các đạo luật ngăn cản sự phát triển của kinh tế thuộc địa.

- Xung đột quan trọng nhất giữa đế quốc Anh với nhân dân các thuộc địa ở Bắc Mỹ là: ách thống trị của đế quốc Anh đã xâm phạm nghiêm trọng đến quyền tự do và cản trở sự phát triển kinh tế của nhân dân thuộc địa.

Câu hỏi trang 12 Lịch Sử 8: Cuộc Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ đã đạt được những kết quả gì? Trình bày ý nghĩa, tính chất và đặc điểm của cuộc chiến tranh.

Hướng dẫn trả lời:

- Kết quả:

+ Lật đổ sự thống trị của thực dân Anh; giành được độc lập cho 13 thuộc địa.

+ Đưa đến sự ra đời của một quốc gia mới: Hợp chúng quốc Mỹ

- Ý nghĩa:

+ Mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở Bắc Mỹ

+ Cổ vũ cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do của nhân dân thuộc địa khắp nơi trên thế giới

- Tính chất:

+ Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ là mang tính chất của một cuộc cách mạng tư sản.

+ Tuy nhiên, đây là cuộc cách mạng tư sản không triệt để do: không thủ tiêu được chế độ nô lệ; thành quả cách mạng không đáp ứng quyền lợi của phần đông nhân dân lúc đó.

- Đặc điểm:

+ Lực lượng lãnh đạo: giai cấp tư sản và tầng lớp chủ nô

+ Hình thức: chiến tranh giải phóng dân tộc

3. Cách mạng tư sản Pháp

Câu hỏi trang 12 Lịch Sử 8: Dựa vào tư liệu 1.8 và thông tin trong bài, em hãy xác định các nguyên nhân dẫn đến Cách mạng tư sản Pháp. Theo em, Cách mạng tư sản Pháp cần phải giải quyết những vấn đề gì?

Hướng dẫn trả lời:

* Các nguyên nhân dẫn đến cách mạng tư sản Pháp:

- Nguyên nhân sâu xa: Cuối thế kỉ XVIII, đời sống kinh tế - chính trị - xã hội và tư tưởng ở Pháp có nhiều chuyển biến quan trọng:

+ Chính trị: Pháp vẫn là một nước quân chủ chuyên chế, đứng đầu là vua Lu-i XVI. Sự chuyên chế và hà khắc của vua Lu-i XVI đã gây nên nhiều bất bình trong nhân dân.

+ Kinh tế: nông nghiệp lạc hậu, mất mùa thường xuyên diễn ra; công - thương nghiệp phát triển theo hướng tư bản chủ nghĩa nhưng bị chính sách thuế của nhà vua kìm hãm.

+ Xã hội: trật tự ba đẳng cấp ngày càng khoét sâu mâu thuẫn trong xã hội. Đẳng cấp thứ ba bất bình với chính sách của vua và hai đẳng cấp trên.

+ Tư tưởng: trào lưu Triết học Ánh sáng được sự đón nhận rộng rãi trong xã hội, thúc đẩy người dân đứng lên làm cách mạng.

- Nguyên nhân trực tiếp: Ngày 5/5/1789, vua Lu-i XVI triệu tập Hội nghị ba đẳng cấp để tăng thuế cũ và đặt thuế mới, nhưng không đạt được sự đồng ý của Đẳng cấp thứ ba. Mâu thuẫn giữa Đẳng cấp thứ ba với chính quyền phong kiến chuyên chế lên cao.

* Những vấn đề mà cách mạng tư sản Pháp cần giải quyết:

- Xóa bỏ chế độ phong kiến chuyên chế, xác lập nền dân chủ tư sản.

- Xóa bỏ chế độ đẳng cấp, ban hành các quyền tự do, bình đẳng.

- Đảm bảo quyền tư hữu về ruộng đất cho nông dân.

- Thống nhất thị trường dân tộc, thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tư bản chủ nghĩa.

- Trong quá trình diễn ra cách mạng, nước Pháp còn phải đương đầu với cuộc tấn công, xâm lược của liên minh phong kiến châu Âu, và sự nổi dậy, chống đối của nội phản, do đó, cách mạng Pháp cần giải quyết thêm nhiệm vụ: đấu tranh chống ngoại xâm và nội phản, bảo vệ độc lập dân tộc và chính quyền cách mạng.

Câu hỏi trang 14 Lịch Sử 8: Em hãy trình bày kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm của Cách mạng tư sản Pháp

Hướng dẫn trả lời:

- Kết quả:

+ Xóa bỏ chế độ quân chủ chuyên chế; thiết lập nền cộng hòa ở Pháp;

+ Khẳng định các quyền tự do dân chủ của công dân

- Ý nghĩa:

+ Mở đường cho sự phát triển mạnh mẽ của chủ nghĩa tư bản ở Pháp.

+ Tạo ra những thay đổi sâu rộng trong phạm vi nước Pháp và để lại nhiều dấu ấn sâu sắc trong tiến trình lịch sử châu Âu.

- Tính chất: cách mạng tư sản

- Đặc điểm:

+ Lực lượng lãnh đạo: giai cấp tư sản

+ Hình thức: nội chiến và chiến tranh bảo vệ tổ quốc

Câu hỏi trang 14 Lịch Sử 8: Theo Lênin (V.I. Lênin): “Cách mạng Pháp xứng đáng là một cuộc đại cách mạng”. Em có đồng ý với nhận xét này không? Tại sao?

Hướng dẫn trả lời:

Đồng ý với nhận xét của V.I. Lênin: “Cách mạng Pháp xứng đáng là một cuộc đại cách mạng”. Vì:

- Cách mạng tư sản Pháp đã giải quyết triệt để những nhiệm vụ dân tộc và dân chủ đặt ra cho nước Pháp vào cuối thế kỉ XVIII, cụ thể là:

+ Nhiệm vụ dân tộc: Thống nhất lãnh thổ, hình thành thị trường dân tộc thống nhất, qua đó để thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tư bản chủ nghĩa; đấu tranh chống ngoại xâm và nội phản, bảo vệ độc lập dân tộc và chính quyền cách mạng.

+ Nhiệm vụ dân chủ: xóa bỏ chế độ phong kiến chuyên chế, xác lập nền dân chủ tư sản; xóa bỏ chế độ đẳng cấp, ban hành các quyền tự do, bình đẳng; đảm bảo quyền tư hữu về ruộng đất cho nông dân.

- Thắng lợi của Cách mạng tư sản Pháp không chỉ đưa đến những thay đổi sâu rộng trong phạm vi nước Pháp mà còn để lại dấu ấn sâu sắc trong tiến trình lịch sử châu Âu (nói riêng) và nhân loại (nói chung). Ví dụ như:

+ Những tư tưởng tiến bộ trong trào lưu Triết học Ánh sáng ở Pháp đã được đón nhận nồng nhiệt ở nhiều nơi trên thế giới, làm cho thế kỉ XVIII đi vào lịch sử với tên gọi “thế kỉ Ánh sáng”.

+ Cổ vũ phong trào đấu tranh chống phong kiến ở các nước châu Âu; để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho phong trào cách mạng ở các nước,…

Luyện tập - Vận dụng

Giải Lịch sử 8 trang 15

Luyện tập 1 trang 15 Lịch Sử 8: Hoàn thành nội dung của các cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu ở Anh, Mỹ, Pháp theo mẫu dưới đây:

Hướng dẫn trả lời:

Vận dụng 2 trang 15 Lịch Sử 8: Tìm kiếm những thông tin từ Internet, hãy liệt kê một số quốc gia hiện nay theo thể chế quân chủ lập hiến.

Hướng dẫn trả lời:

- Một số quốc gia hiện nay theo thể chế quân chủ lập hiến: Vương quốc Anh; Nhật Bản; Thụy Điển; Đan mạch; Thái Lan; Campuchia; Hà Lan, Bỉ; Bhutan; Malaysia,…

Vận dụng 3 trang 15 Lịch Sử 8: Dựa vào những thông tin sưu tầm từ sách, báo, internet, hãy viết tiểu sử (khoảng 10 dòng) của các nhân vật lịch sử sau: G.Oa-sinh-tơn; T.Giép-phép-xơn; M.Rô-be-spie.

Hướng dẫn trả lời:

(*) Lựa chọn: Tiểu sử của G. Oa-sinh-tơn

Tổng thống George Washington sinh vào ngày 22 tháng 2 năm 1732 và mất vào ngày 14 tháng 12 năm 1799. Vai trò của Washington là vô cùng quan trọng đối với nền độc lập của Hoa Kỳ. Ông là người dẫn dắt các tiểu bang Hoa Kỳ đến chiến thắng trong cuộc cách mạng Mỹ với Vương quốc Anh, đưa Hoa Kỳ trở thành một đất nước độc lập có chủ quyền riêng chứ không còn là một thuộc địa của Anh như trước đó. Sau khi Hoa Kỳ dành được độc lập ông Washington đã được Quốc Hội Hoa Kỳ chọn làm tổng thống đầu tiên của Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ vừa được thành lập và ông giữ chức vụ tổng thống này trong vòng 2 nhiệm kỳ. Trong suốt quá trình cầm quyền của mình George Washington đã thực hiện rất nhiều chính sách như cải thiện cơ sở hạ tầng, mở rộng lãnh thổ , v…v… Ông thành lập trường đại học quốc gia để nâng cao chất lượng giáo dục, tìm nơi đặt thủ đô mới của đất nước để nơi đầu não của liên bang không bị phụ thuộc vào chính quyền của bất cứ tiểu bang nào. Tổng thống Washington cũng đề cao tư tưởng dân tộc giải quyết các mâu thuẫn mang tính địa phương. Ông đã trở thành biểu tượng cho các phong trào giải phóng dân tộc trên khắp thế giới và cho đến ngày nay tổng thống Washington luôn được các nhà sử gia ca ngợi và xếp ông vào một trong những tổng thống vĩ đại nhất mà nước Mỹ từng có.

Tiểu sử về M. Rô-be-spie

Maximilien Marie Isidore de Robespierre (6 tháng 5 năm 1758 - 28 tháng 7 năm 1794) là một trong những nhà lãnh đạo của Cách mạng Pháp năm 1789. Maximilien Robespierre sinh ra ở Arras, Pháp trong một gia đình người Anh. Gia đình anh đến Carvin từ Picardy vào đầu thế kỷ 17. Cha ông kết hôn với mẹ ông, Jacqueline Marguerite Carrault, con gái một nhà sản xuất bia, vào năm 1758. Mẹ ông mất khi ông mới 6 tuổi và cha ông qua đời năm 1777, khi ông 19 tuổi. Ông theo học trường trung học ở Arras khi mới 8 tuổi, và năm 1769 nhận được học bổng vào Lycée Louis-le-Grand ở Paris. Ở đó, ông đã tìm hiểu về nền cộng hòa La Mã và tham gia hùng biện, điều này đã ảnh hưởng đến sự nghiệp chính trị sau này của ông. Khi tốt nghiệp, anh ấy đã nhận được giải thưởng đặc biệt trị giá 600-Livre cho mười hai năm học tập gương mẫu và hạnh kiểm cá nhân tốt. Robespierre là Jacobin điều hành các chính sách. Sau đó, nhiều người tố cáo Robespierre là một kẻ độc tài, khát máu, mị dân, nhưng cũng có người coi ông là một người có lý tưởng, có tầm nhìn xa, một nhà yêu nước với mục tiêu dân chủ. Vào lúc 2 giờ sáng ngày 28 tháng 7 năm 1794, Robespierre bị bắt và anh ta bị chặt đầu vào buổi sáng hôm đó cùng với 21 chiến binh của mình mà không cần xét xử. Nhân dân Pháp tôn ông là “bạn của dân nghèo”, “nhà lãnh đạo không thể mua chuộc”.