Soạn bài Truyện về các vị thần sáng tạo thế giới sách Kết nối tri thức

Soạn bài Truyện về các vị thần sáng tạo thế giới sách Kết nối tri thức là tài liệu được VnDoc biên soạn giúp các em học sinh lớp 10 có thể hiểu thêm về văn bản này, có bài soạn mẫu tham khảo văn 10 cũng như phần đáp án, giải thích chi tiết, đầy đủ cho từng câu hỏi có trong cuốn sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10 tập 1 thuộc bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống.

Bản quyền tài liệu thuộc về VnDoc. 
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép nhằm mục đích thương mại

Có những vị thần nào được liệt kê trong bài vè?

Những vị thần nào được liệt kê trong bài vè: thần đếm cát, tát biển, kể sao, đào sông, trồng cây, xây rú, trụ trời.

Mục đích của việc tạo ra nhân vật đứa con thần Gió là gì?

Mục đích của việc tạo ra nhân vật đứa con thần Gió: giải thích cho hiện tượng khi cây ngải tướng quân cuốn bông, cuốn lá lại thì chúng ta biết đó là lúc trời nổi cơn giông, gió và sắp có một trận mưa kéo đến.

Câu 1 trang 14 Ngữ văn 10 tập 1 Kết nối tri thức

Xác định thời gian, không gian, nhân vật và sự kiện chính trong từng truyện kể.

Hướng dẫn trả lời

- Câu chuyện 1:

Thần Trụ trời xuất hiện khi chưa có vũ trụ trong không gian giữa trời và đất với sự kiện chính là tách trời và đất thành 2 thực thể riêng biệt.

- Câu chuyện 2:

Thời gian: không được nêu thời gian xuất hiện cụ thể.

Nhân vật chính: thần Sét, Ngọc Hoàng, ông Cường Bạo.

Không gian: cả ở trên trời lẫn dưới trần gian.

Sự kiện: Giới thiệu về thần Sét và hiện tượng sét đánh.

- Câu chuyện 3:

Thời gian: không được nêu thời gian xuất hiện cụ thể.

Không gian: cả ở trên trời lẫn dưới trần gian.

Nhân vật chính: Thần Gió, thần Mưa, thần Sét, Ngọc Hoàng, đứa con của thần Gió.

Sự kiện: Đứa con của thần Gió bị Ngọc Hoàng đầy xuống trần.

Câu 2 trang 14 Ngữ văn 10 tập 1 Kết nối tri thức

Hãy chỉ ra một số dấu hiệu giúp người đọc nhận biết ba truyện kể trên thuộc nhóm thần thoại suy nguyên.

Hướng dẫn trả lời

Một số dấu hiệu giúp người đọc nhận biết ba truyện kể trên thuộc nhóm thần thoại suy nguyên:

- Nhân vật chính đều kể về các vị thần sáng tạo thế giới: thần Trụ trời, thần Sấm, thấm Sét

- 3 câu chuyện lí giải về sự hình thành thế giới tự nhiên, nguồn gốc con người và vạn vật: nguồn gốc hình thành trời, đất, biển, núi, sét,…

Câu 3 trang 14 Ngữ văn 10 tập 1 Kết nối tri thức

Trong cái nhìn của con người thời cổ đại, thần Trụ Trời, thần Gió, thần Sét có hình dạng và tinh khí ra sao? Sự tưởng tượng về các vị thần ấy được hình thành trên cơ sở nào?

Hướng dẫn trả lời

- Thần Trụ Trời có hình dạng và tinh khí: có hình dạng khổng lồ, có sức mạnh siêu nhiên tách trời và đất để tạo nên địa hình như hiện nay mà con người đang sống.

- Thần Sét có hình dạng và tinh khí: có hình dạng khổng lồ, có sức mạnh siêu nhiên, có một cái búa lớn, chuyên thi hành pháp luận ở trần gian, có “tính khí” nóng nảy và đáng sợ.

- Thần Gió có hình dạng và tinh khí: có ngoại hình khác thường (không có đầu), có sức mạnh siêu nhiên, có thể làm gió lúc to hoặc nhỏ, ngắn hoặc lâu.

Sự tưởng tượng về các vị thần ấy được hình thành trên cơ sở: đặc điểm của các hiện tượng tự nhiên, xã hội gắn liền với đời sống, xã hội con người từ xa xưa.

Câu 4 trang 14 Ngữ văn 10 tập 1 Kết nối tri thức

Công việc của thần Trụ Trời, thần Sét và thần Gió là gì? Công việc đó được miêu tả như thế nào, nhằm mục đích gì?

Hướng dẫn trả lời

Thần Trụ Trời làm công việc dùng đất, đá đắp thành một cái cột vừa cao vừa to để chống trời, tách trời và đất ra làm hai nhằm mục đích tách trời và đất ra làm hai thực thể phân biệt để lí giải sự hình thành trời đất và di tích Cột chống trời.

Thần Sét làm công việc thi hành pháp luật ở trần gian, khi xử kẻ nào dù là người, là vật, là cây cỏ thì thần tự mình nhảy xuống tận nơi trỏ ngọn cờ vào đầu tội nhân rồi dùng lưỡi búa bổ xuống đầu nhằm mục đích trừng trị những kẻ ác ở trần gian để lí giải sự hình thành hiện tượng sấm sét ở trần gian.

Thần Gió làm công việc tạo gió nhỏ hay bão lớn, lâu hay mau tùy theo lệnh Ngọc Hoàng, khi thần phối hợp với Thần Mưa, có khi cả thần Sét với mục đích tạo ra gió ở dưới trần gian.

Câu 5 trang 14 Ngữ văn 10 tập 1 Kết nối tri thức

Hình tượng thần Trụ Trời, thần Sét và thần Gió phản ánh những quan niệm, nhận thức gì của người nguyên thủy về thế giới tự nhiên? Những khát vọng nào đã được họ gửi vào hình tượng đó?

Bài làm

- Hình tượng thần Trụ Trời, thần Sét và thần Gió thể hiện quan niệm về vũ trụ của người nguyên thủy. Với tư duy thô sơ, non nớt, người nguyên thủy chưa thể nào lí giải một cách khoa học và logic các hiện tượng tự nhiên ấy. Họ cho rằng có một thế lực siêu nhiên, thần thánh đang chi phối các hiện tượng thiên nhiên ấy cũng như đang chi phối cuộc sống của họ. (Thần Trụ Trời tách trời và đất, thần Sét thi hành pháp luật ở trần gian,..).

- Khát vọng chinh phục thế giới tự nhiên của con người thời nguyên thủy được gửi gắm qua hình tượng các vị thần. Để dọa hay xua đuổi thần Sét, con người đã dùng tiếng gà gáy. Hay như chính đứa con của thần Gió cũng bị đày xuống trần để báo tin khi trời có gió cho cả thiên hạ.

Câu 6 trang 14 Ngữ văn 10 tập 1 Kết nối tri thức

Chỉ ra những đặc điểm nổi bật trong cách xây dựng nhân vật của chùm chuyện. Từ đó nhận xét về thái độ, tình cảm của người xưa đối với thế giới tự nhiên.

Bài làm

* Đặc điểm:

- Nhân vật là con người cụ thể được khắc họa trong tác phẩm văn học bằng các biện pháp nghệ thuật. Nhân vật trong ba truyện trên đều là các vị thần, có hình dạng khổng lồ, khác biệt và có sức mạnh siêu nhiên.

- Chức năng nhân vật: cắt nghĩa, lí giải các hiện tượng tự nhiên trong đời sống xã hội.

- Nghệ thuật: Sử dụng các yếu tố tưởng tượng kì ảo.

* Thái độ, tình cảm của người xưa đối với thế giới tự nhiên

- Người nguyên thủy dùng trí tưởng tượng để hình dung, giải thích và chinh phục thế giới.

- Việc xây dựng hình tượng các vị thần để lí giải thể hiện sự tôn kính, ngưỡng mộ, niềm tin của người nguyên thủy đối với thế giới tự nhiên.

Câu 7 trang 14 Ngữ văn 10 tập 1 Kết nối tri thức

Trong những điều làm nên vẻ đẹp “một đi không trở lại” của thần thoại, có niềm tin thiêng liêng về một thế giới mà ở đó vạn vật đều có linh hồn. Theo bạn, niềm tin ấy có còn sức hấp dẫn với con người hiện đại không? Vì sao?

Bài làm

Học sinh đưa ra quan điểm cá nhân. Lí giải hợp lí, thuyết phục.

Gợi ý:

Niềm tin hiểu một cách đơn giản là sự tin tưởng một cách tích cực vào sự việc nào đó. Niềm tin là một giá trị tinh thần vô hình, hình thành từ trong suy nghĩ con người. Niềm tin là nguồn năng lượng tiếp sức tinh thần cho con người. Niềm tin vào một thế giới khác vẫn luôn tồn tại trong cuộc sống hiện đại của con người, ví dụ như niềm tín ngưỡng. Niềm tin tín ngưỡng là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của con người, càng những khi gặp khó khăn, con người lại càng tìm đến điểm tựa tâm linh để chiêm nghiệm, tìm kiếm sự thanh thản trong tâm tưởng, từ đó nhận ra giá trị, ý nghĩa của cuộc sống.

Tin vào sự tồn tại ở thế giới khác không phải là điều xấu, nếu điều đó làm cho bản thân chúng ta tốt hơn. Chỉ những kẻ dựa vào đó để trục lợi, lợi dụng niềm tin của người khác mới đáng lên án.

Kết nối Đọc - Viết

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một chi tiết kì ảo trong một truyện thần thoại đã học hoặc tự đọc thêm.

Bài làm

Chi tiết tưởng tượng, kì ảo là những chi tiết không có thật. Đó là những chi tiết có tính chất hoang đường, kì lạ. Trong truyện truyền thuyết, nhân dân sáng tạo ra những chi tiết tưởng tượng, kì ảo nhằm dựng lên những câu chuyện thần kì, giải thích những sự kiện, sự việc chưa thể giải thích theo cách thông thường hoặc là để thần thánh hoá các nhân vật mà nhân dân ngưỡng mộ, tôn sùng. Chi tiết Nữ Oa dùng đá ngũ sắc vá bầu trời để cứu nhân gian khỏi lầm than trong thần thoại Nữ Oa vá trời là một chi tiết như thế. Truyện kể rằng Nữ Oa là vị thần sinh ra muôn loài. Khi nhân gian đang sống trong cõi bình yên vô sự thì bỗng một hôm trên trời xảy ra sự cố, các vị thần đánh nhau dẫn đến vòm trời bị rách toạc, muôn cõi lầm than. Để cứu nhân gian, Nữ Oa đã dùng sức mình ngày đêm hì hục vá lại vòm trời. Bà chọn những viên đá ngũ sắc, dùng chúng chất thành núi, sau đó lần lượt vá hết các lỗ hổng trên vòm trời. Vì kiệt sức, người chết đi, thân xác hòa với thiên nhiên. Chi tiết này có vai trò tô đậm tính chất kì lạ, đẹp đẽ của nhân vật Nữ Oa, thể hiện sự biết ơn, tôn sùng của nhân dân. Đồng thời, chi tiết này góp phần lí giải vì sao trên trời lại có mây ngũ sắc.

------------------------------

Trên đây VnDoc đã giới thiệu tới các em Soạn bài Truyện về các vị thần sáng tạo thế giới sách Kết nối tri thức. Để có kết quả cao hơn trong học tập, VnDoc xin giới thiệu tới các em học sinh tài liệu Đề thi học kì 1 lớp 10, Đề thi giữa kì 1 lớp 10, Đề thi khảo sát chất lượng đầu năm lớp 10. Mời quý thầy cô, phụ huynh và các em học sinh tham khảo.

Bài tiếp theo: Soạn bài Tản Viên từ Phán sự lục