Giải Chuyên đề Lịch sử 10 Cánh diều: Một số bản hiến pháp của Việt Nam ta từ năm 1946 đến nay
Một số bản hiến pháp của Việt Nam ta từ năm 1946 đến nay
- Câu hỏi 1 trang 50 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
- Câu hỏi 2 trang 50 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
- Câu hỏi 1 trang 51 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
- Câu hỏi 2 trang 51 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
- Câu hỏi trang 52 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
- Luyện tập 1 trang 52 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
- Luyện tập 2 trang 52 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
- Vận dụng 3 trang 52 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
- Vận dụng 4 trang 52 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
- Vận dụng 5 trang 52 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
VnDoc.com xin gửi tới bạn đọc bài viết Giải Chuyên đề Lịch sử 10 Một số bản hiến pháp của Việt Nam ta từ năm 1946 đến nay để bạn đọc cùng tham khảo. Mời các bạn cùng tham khảo thêm tại mục Lịch sử 10 nhé.
Câu hỏi 1 trang 50 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
Đọc thông tin và tư liệu hãy nêu bối cảnh ra đời của các bản hiến pháp trong lịch sử Việt Nam.
Lời giải:
- Bối cảnh ra đời của Hiến pháp năm 1946:
+ Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, ngày 3/9/1945, phiên họp đầu tiên của Chính phủ đã xác định xây dựng hiến pháp dân chủ là một trong những nhiệm vụ cấp bách của Chính phủ.
+ Ngày 9/11/1946, tại kì họp thứ hai Quốc hội khoá I đã thông qua bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
- Bối cảnh ra đời của Hiến pháp năm 1959:
+ Từ năm 1954, sau khi cuộc kháng chiến chống Pháp thắng lợi, miền Bắc đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, miền Nam tiếp tục đấu tranh hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân. => Trước tình hình và nhiệm vụ cách mạng mới đặt ra yêu cầu phải bổ sung, sửa đổi Hiến pháp năm 1946.
+ Ngày 31/12/1959, tại kì họp thứ 11, Quốc hội khoá I đã thống nhất thông qua bản Hiến pháp sửa đổi thay thế cho Hiến pháp năm 1946.
- Bối cảnh ra đời của Hiến pháp năm 1980:
+ Sau Đại thắng Mùa xuân năm 1975, miền Nam hoàn toàn giải phóng, cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân hoàn thành trên phạm vi cả nước, tạo điều kiện thuận lợi để thống nhất đất nước; cả nước bước vào thời kì xây dựng chủ nghĩa xã hội.
+ Ngày 18/12/1980, tại kì họp thứ 7 Quốc hội khoá VỊ đã nhất trí thông qua Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
- Bối cảnh ra đời của Hiến pháp năm 1992:
+ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam (tháng 12/1986) đề ra đường lối đổi mới. => Công cuộc đổi mới đất nước đặt ra yêu cầu cần có một bản hiến pháp mới.
+ Ngày 15/4/1992, tại kỳ họp thứ 11, Quốc hội khoá VIII đã nhất trí thông qua Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
- Bối cảnh ra đời của Hiến pháp năm 2013:
+ Sau 20 năm thực hiện Hiến pháp năm 1992, Việt Nam có nhiều biến đổi về kinh tế, xã hội, một số nội dung của Hiến pháp năm 1992 không còn phù hợp.
+ Ngày 28/11/2013, Quốc hội đã thông qua bản hiến pháp mới (Hiến pháp năm 2013).
Câu hỏi 2 trang 50 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
Đọc thông tin hãy nêu những điểm chính của các bản hiến pháp trong lịch sử Việt Nam.
Lời giải:
- Những điểm chính của các bản hiến pháp trong lịch sử Việt Nam:
+ Xác định những vấn đề cơ bản và quan trọng nhất của đất nước, như chế độ chính trị, bản chất nhà nước, tổ chức hoạt động của bộ máy nhà nước ở trung ương và địa phương, quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, chính sách phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội…
+ Thể hiện những quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với từng giai đoạn phát triển của đất nước.
+ Thể hiện tính dân chủ và quyền lực của nhân dân.
Câu hỏi 1 trang 51 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
Đọc thông tin hãy nêu một số nét chính và phân tích ý nghĩa của Hiến pháp năm 1946.
Lời giải:
- Một số nét chính trong Hiến pháp 1946:
+ Ghi nhận thành quả của Cách mạng tháng Tám 1945 là đã giành lại chủ quyền cho đất nước, tự do cho nhân dân và lập ra nền dân chủ cộng hoà.
+ Khẳng định quyền bình đẳng và nghĩa vụ công dân. Tất cả công dân Việt Nam đều ngang quyền về mọi phương diện: chính trị, kinh tế, văn hoá; bình đẳng trước pháp luật, bình đẳng về quyền lợi;... Mỗi công dân Việt Nam có nghĩa vụ phải bảo vệ Tổ quốc, tôn trọng Hiến pháp, tuân theo pháp luật.
+ Quy định nước Việt Nam là nước dân chủ cộng hoà. Trong cơ cấu hệ thống chính trị: Nghị viện nhân dân là cơ quan có quyền cao nhất; Chính phủ là cơ quan hành chính cao nhất của toàn quốc, Chính phủ gồm có: Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước và Nội các; Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố, thị xã hoặc xã cử ra Uỷ ban hành chính,...
- Ý nghĩa của Hiến pháp 1946:
+ Là sự khẳng định chủ quyền pháp lí, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của nước Việt Nam.
+ Đặt nền tảng cho tổ chức và hoạt động của bộ máy Nhà nước.
Câu hỏi 2 trang 51 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
Đọc thông tin hãy nêu một số nét chính của Hiến pháp năm 1992.
Lời giải:
- Một số nét chính trong Hiến pháp 1992:
+ Quy định cụ thể về chế độ chính trị; cơ cấu, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước…
+ Thể chế hoá mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lí, nhân dân làm chủ,...
- Ý nghĩa của Hiến pháp 1992: là cơ sở chính trị-pháp lí quan trọng để thực hiện công cuộc đổi mới.
Câu hỏi trang 52 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
Đọc thông tin và quan sát Sơ đồ 3.6 hãy phân tích điểm mới của Hiến pháp năm 2013.
Lời giải:
- Những điểm mới của Hiến pháp năm 2013:
+ Tư tưởng dân chủ cụ thể hóa bằng quyền làm chủ của người dân về mọi mặt, nghiêm trị các hành động xâm phạm lợi ích của nhân dân
+ Cơ cấu nhà nước xác định rõ tính phần quyền giữa các cơ quan lập pháp, hành pgaps và tư pháp.
+ Kĩ thuật lập hiến: cấu trúc chặt chẽ gồm 11 chương 120 điều; diễn đạt rõ ràng, minh bạch.
Luyện tập 1 trang 52 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
Điền thông tin chính về đặc điểm mô hình nhà nước quân chủ Việt nam vào bảng dưới đây.
|
Tổ chức bộ máynhà nước |
Đặc điểm |
|
Thời Lý (1009-1225) |
? |
|
Thời Trần (1226-1400) |
? |
|
Thời Lê sơ (từ sau năm 1460) |
? |
|
Thời Nguyễn (từ sau năm 1832) |
? |
Lời giải:
|
Tổ chức bộ máy nhà nước |
Đặc điểm |
|
Thời Lý (1009-1225) |
- Nhà nước quân chủ chuyên chế mang tính quý tộc: + Vua đứng đầu đất nước, có quyền lực tối cao và tuyệt đối. + Đội ngũ quan lại trong chính quyền chủ yếu là quý tộc. - Tính chất nhân dân được thể hiện rõ nét: + Nhà nước thực hiện các chính sách chăm lo phát triển kinh tế nông nghiệp, miễn giảm thuế, miễn giảm hình phạt… + Mối quan hệ giữa vua và người dân còn khá gần gũi. |
|
Thời Trần (1226-1400) |
- Nhà nước quân chủ chuyên chế mang tính quý tộc + Đứng đầu đất nước là vua có quyền lực tối cao và tuyệt đối. Dưới thời Trần, nhà vua sau khi truyền ngôi cho Thái tử trở thành Thái thượng hoàng nhưng vẫn nắm giữ quyền lực tối cao. + Đội ngũ quan lại trong chính quyền chủ yếu là quý tộc. - Tính chất nhân dân được thể hiện rõ nét. |
|
Thời Lê sơ (từ sau năm 1460) |
- Nhà nước quân chủ chuyên chế tập quyền mang tính quan liêu + Đứng đầu đất nước là vua có quyền lực tối cao và tuyệt đối. + Từ thời vua Lê Thánh Tông đã bãi bỏ một số chức quan lớn cùng một số cơ quan trung gian,... Vua trực tiếp điều hành và can thiệp mọi công việc quản lí. + Lục bộ là cơ quan hành chính trực tiếp thì hành mệnh lệnh của vua và chịu trách nhiệm trước nhà vua. + Từ năm 1471, Lê Thánh Tông thực hiện cải cách hành chính. + Quan lại được tuyển chọn bằng nhiều hình thức nhưng chủ yếu là khoa cử. |
|
Thời Nguyễn (từ sau năm 1832) |
- Nhà nước quân chủ chuyên chế tập quyền cao độ mang tính quan liêu: + Vua trực tiếp điều hành bộ máy chính quyền. + Năm 1832, vua Minh Mệnh thực hiện cải cách hành chính. + Khoa cử tiếp tục là hình thức tuyển chọn quan lại chủ yếu. |
Luyện tập 2 trang 52 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
Hoàn thiện bảng dưới đây về vai trò của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trong kháng chiến chống ngoại xâm và xây dựng đất nước giai đoạn 1945-1976.
| Vai trò Thời gian | Trong kháng chiến chống ngoại xâm | Trong xây dựng đất nước |
| 1945 - 1946 | ? | ? |
| 1946 - 1954 | ? | ? |
| 1954 - 1975 | ? | ? |
| 1975 - 1976 | ? | ? |
Lời giải:
|
Vai trò Thời gian |
Trong kháng chiến chống ngoại xâm |
Trong xây dựng đất nước |
|
1945 - 1946 |
- Nhà nước lãnh đạo nhân dân đấu tranh chống thù trong giặc ngoài, tích cực chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chống thực dân Pháp. |
- Nhà nước giải quyết “giặc đói”, “giặc dốt”, khó khăn về tài chính. |
|
1946 - 1954 |
- Nhà nước tổ chức thắng lợi cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp. |
- Nhà nước tổ chức chính phủ kháng chiến, xây dựng nền kinh tế kháng chiến, thiết lập quan hệ ngoại giao với nhiều nước, xây dựng nền văn hóa - giáo dục mới. |
|
1954 - 1975 |
- Nhà nước tổ chức thắng lợi cuộc kháng chiến toàn quốc chống Mỹ, cứu nước. |
- Hoàn thành cải cách ruộng đất, bước đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, chi viện cho miền Nam |
|
1975 - 1976 |
|
- Hoàn thành thống nhất đất nước về mặt nhà nước. |
Vận dụng 3 trang 52 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
Trên cơ sở sưu tầm tư liệu về Quốc triều hình luật và Hoàng Việt luật lệ, hãy chỉ ra một số điều khoản theo em vẫn có giá trị trong đời sống xã hội hiện đại.
Lời giải:
Một số điều khoản trong Quốc triều hình luật và Hoàng Việt luật lệ vẫn còn giá trị trong đời sống xã hội hiện đại:
- Quốc triều hình luật:
+ Điều 17: “Khi phạm tội chưa già, tàn tật. Khi già, tàn tật mới phát giác tội thì xử tội theo luật già, tàn tật… Khi còn nhỏ mà phạm tội, khi lớn mới phát giác tội thì xử tội theo luật tuổi nhỏ”.
+ Điều 294: “Ở những phường hẻm hay trong kinh thành hoặc ở hương thôn, xã có người bệnh tật không ai nuôi nấng, nằm ở dọc đường sá, cầu, điếm, chùa, quán thì cho phép quan bản phường xã đó dựng lều cho họ ở, chăm sóc che chở, cấp cơm cháo, thuốc men cứu sống họ, không được bỏ mặc họ rên rỉ, khốn khổ. Không may kẻ ấy chết thì trình quan trên, liệu bề chôn cất, không được để hài cốt phơi bày ra đó. Nếu trái lệnh này thì quan phường xã bị biếm hay bị bãi chức...”.
+ Điều 388: “Con gái được quyền chia tài sản như con trai”
+ Điều 404: “Gian dâm với con gái nhỏ 12 tuổi trở xuống, dù nó thuận tình thì vẫn xử như tội hiếp dâm”
Hoàng Việt luật lệ
+ Điều 312: “Quan lại nhận tiền thì tùy theo tang vật mà định tội từ thu hồi sắc vua ban đến cách chức”
+ Điều 369: “Lão, ấu bất khảo tấn” (không được tra tấn người già và trẻ nhỏ)
Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo
Vận dụng 4 trang 52 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
Sưu tầm tư liệu và giới thiệu về thành tựu của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong quá trình đổi mới và hội nhập.
Lời giải:
- Một số thành tựu của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong quá trình đổi mới và hội nhập:
+ Việt Nam đã thoát ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội và tình trạng kém phát triển, trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình.
+ Năm 2020, Việt Nam có quan hệ hữu nghị hợp tác với 189 quốc gia, trong đó có 17 nước đối tác chiến lược và 13 nước đối tác toàn diện, có quan hệ kinh tế với hơn 230 nền kinh tế, đã kỉ 15 hiệp định thương mại tự do (FTA), Việt Nam đảm nhận vai trò là Chủ tịch ASEAN, Uỷ viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo.
Vận dụng 5 trang 52 Chuyên đề Sử 10 Cánh diều
Hãy lựa chọn một số trong số các điều cụ thể của Hiến pháp năm 2013 để tuyên truyền, vận động người thân thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân.
Lời giải:
- Tuyên truyền, vận động người tân thực hiện quyền bình đẳng của công dân trên mọi phương diện: chính trị, kinh tế, văn hoá; bình đẳng trước pháp luật, bình đẳng về quyền lợi;...
- Tuyên truyền, vận động người tân thực hiện các nghĩa vụ cơ bản của công dân là:
+ Nộp thuế.
+ Bảo vệ Tổ quốc.
+ Tôn trọng Hiến pháp và Pháp luật.
+ Bảo vệ môi trường.
Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo
