- Từ đầu hai quần thể còn có thể trao đổi vốn gen cho nhau (sự cách li chưa hoàn toàn) thì vẫn chỉ là hai quần thể của một loài. Lâu dần sự trao đổi vốn gen giữa hai quần thế giảm dần (sự cách li giữa hai quần thể ngày một được tăng cường) thì các quần thể này tích luỹ những khác biệt về tần số alen và thành phần kiểu gen dẫn đến hình thành nên các chủng địa lí.
- Nếu sự trao đổi vốn gen giữa các chủng ngày một giảm dần thì sự khác biệt giữa các chủng có thể càng lớn và hai quần thể ban đầu có thể trở thành hai loài phụ (các cá thể vẫn có thể giao phối được với nhau và sinh ra đời con hữu thụ nhưng sự giao phối giữa các loài phụ như vậy rất ít xảy ra).
- Khi sự trao đổi vốn gen giữa các loài phụ hoàn toàn không xảy ra, điều này có nghĩa là giữa chúng đã có sự cách li sinh sản hoàn toàn thì hai loài phụ sẽ trở thành hai loài khác nhau.
- Quần thể gốc bị cách ly thành quần thể A và B, do chưa cách ly hoàn toàn nên A và B có thể trao đổi vốn gen cho nhau
- Theo thời gian, sự cách ly được tăng cường nên sự trao đổi vốn gen giữa hai quần thể bị hạn chế, các khác biệt về tần số alen và thành phần kiểu gen dần sâu sắc dẫn đến các chủng địa lí được hình thành.
- Do sự cô lập về mặt địa lý và thời gian sự khác biệt giữa các chủng có thể càng lớn có thể trở thành hai loài phụ.
- Giữa 2 loài phụ không có sự trao đổi vốn gen nữa thì cách ly sinh sản xảy ra và 2 loài mới được hình thành