Khoa học tự nhiên 6 bài 20: Các cấp độ tổ chức trong cơ thể đa bào

Khoa học tự nhiên 6 bài 20 Các cấp độ tổ chức trong cơ thể đa bào phần Chủ đề 7 hướng dẫn giải các bài tập trong SGK Khoa học tự nhiên 6 Chân trời sáng tạo, giúp các em học sinh ôn tập, củng cố kiến thức, luyện tập Giải KHTN 6 CTST. Mời các bạn tham khảo chi tiết sau đây.

Mở đầu trang 94 KHTN lớp 6:

Ở cơ thể đơn bào, mỗi tế bào là một cơ thể. Vậy với cơ thể đa bào, các tế bào có sự phối hợp hoạt động với nhau như thế nào để tạo thành cơ thể sống?

Đáp án hướng dẫn trả lời câu hỏi

Các tế bào sẽ tập hợp với nhau để làm nên tảng xây dựng nên các cấp tổ chức cao hơn, từ đó phối hợp với nhau để tạo thành cơ thể sống.

Câu hỏi thảo luận Bài 20 KHTN 6 

Câu hỏi thảo luận 1 trang 94 KHTN lớp 6:

Quan sát hình 20.1, 20.2 và trả lời các câu hỏi: Hãy cho biết mối quan hệ từ tế bào đến mô.

Đáp án hướng dẫn trả lời câu hỏi

Mối quan hệ từ tế bào đến mô:

- Quan sát hình ta thấy:

+ Nhiều tế bào biểu bì lá tập hợp lại với nhau tạo thành mô biểu bì lá.

+ Nhiều tế bào nhu mô lá tập hợp lại với nhau tạo thành mô mềm lá.

+ Nhiều tế bào cơ dạ dày tập hợp lại với nhau tạo thành mô cơ dạ dày.

+ Nhiều tế bào biểu bì dạ dày tập hợp lại với nhau tạo thành mô biểu bì dạ dày.

- Từ đó, rút ra mối quan hệ từ tế bào đến mô: Tế bào là cấp độ tổ chức thấp hơn để hình thàn nên cấp độ tổ chức cao hơn là mô → Các tế bào giống nhau (về cả hình dạng, cấu tạo và chức năng) tập hợp lại để tạo thành mô.

Câu hỏi thảo luận 2 trang 94 KHTN lớp 6:

Quan sát hình 20.1, 20.2 và trả lời các câu hỏi: Nhận xét về hình dạng và cấu tạo tế bào hình thành nên mỗi loại mô.

Nhận xét về hình dạng và cấu tạo tế bào hình thành nên mỗi loại mô: Các tế bào trong mỗi loại mô đều có hình dạng và cấu tạo giống nhau.

Câu hỏi thảo luận 3 trang 94 KHTN lớp 6:

Quan sát hình 20.1, 20.2 và trả lời các câu hỏi: Hãy dự đoán chức năng của các tế bào trong một mô.

Đáp án hướng dẫn trả lời câu hỏi

Các tế bào trong cùng một loại mô có chức năng giống nhau.

Câu hỏi thảo luận 4 trang 95 KHTN lớp 6:

Quan sát hình 20.3a và cho biết lá cây được cấu tạo từ những loại mô nào?

Lá cây được cấu tạo từ một số loại mô như: mô biểu bì, mô cơ bản (gồm mô giậu và mô mềm), mô dẫn.

Câu hỏi thảo luận 6 trang 95 KHTN lớp 6:

Mô và cơ quan có mối liên hệ với nhau như thế nào?

Đáp án hướng dẫn trả lời câu hỏi

Mối quan hệ giữa mô và cơ quan: Mô là cấp độ tổ chức thấp hơn để hình thành nên cấp độ tổ chức cao hơn là cơ quan → Cơ quan là tập hợp của nhiều mô cùng thực hiện một chức năng trong cơ thể.

Câu hỏi thảo luận 7 trang 96 KHTN lớp 6:

Quan sát hình 20.4, 20.5 và trả lời câu hỏi: Cho biết các hệ cơ quan cấu tạo nên cây cà chua.

Lời giải:

Các hệ cơ quan cấu tạo nên cây cà chua là hệ chồi và hệ rễ.

Câu hỏi thảo luận 8 trang 96 KHTN lớp 6:

Quan sát hình 20.4, 20.5 và trả lời câu hỏi: Gọi tên các cơ quan cấu tạo nên hệ chồi tương ứng với các số từ (1) đến (4) trong hình và nêu chức năng của mỗi cơ quan này.

Lời giải:

Các cơ quan cấu tạo nên hệ chồi:

(1). thân cây: là bộ phận chuyển tiếp giữa gốc rễ với cành lá, có chức năng dẫn truyền nước, muối khoáng và các chất hữu cơ đi nuôi cây trên cơ thể thực vật, thân cây có thể đảm nhiệm chức năng nâng đỡ cây và dự trữ chất dinh dưỡng.

(2). hoa: chức năng sinh sản, tạo điều kiện thụ phấn chéo hoặc tự thụ phấn tạo ra quả và hạt.

(3). quả: chức năng bảo vệ hạt.

(4). lá: chức năng quang hợp, trao đổi khí và hô hấp; ngoài ra lá cây còn có chức năng sinh sản sinh dưỡng, dự trữ hoặc tự vệ ở thực vật.

Câu hỏi thảo luận 9 trang 96 KHTN lớp 6:

Quan sát hình 20.4, 20.5 và trả lời câu hỏi: Nêu chức năng của hệ rễ.

Lời giải:

Chức năng của hệ rễ:

- Hút nước và muối khoáng cho cây.

- Bám sâu vào đất làm cho cây đứng vững.

- Ở một số loài cây, rễ còn có chức năng dự trữ chất dinh dưỡng.

Câu hỏi thảo luận 10 trang 96 KHTN lớp 6:

Quan sát hình 20.4, 20.5 và trả lời câu hỏi: Hãy kể tên một số cơ quan cấu tạo nên hệ tiêu hóa ở người và gọi tên các số từ (5) đến (9).

Lời giải chi tiết

Một số cơ quan cấu tạo nên hệ tiêu hóa ở người: miệng, hầu, thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già, trực tràng, ống hậu môn và hậu môn.

(5). miệng,

(6). thực quản,

(7). dạ dày,

(8). ruột già,

(9). ruột non.

Câu hỏi thảo luận 11 trang 96 KHTN lớp 6:

Quan sát hình 20.4, 20.5 và trả lời câu hỏi: Ở người có những hệ cơ quan nào? Nêu chức năng của hệ tiêu hóa.

Lời giải:

- Các hệ cơ quan ở người là: hệ vận động (gồm cơ và xương), hệ tuần hoàn, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa, hệ thần kinh, hệ bài tiết, hệ nội tiết, hệ sinh dục.

- Hệ tiêu hóa có chức năng là biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng để cung cấp cho cơ thể đồng thời thải các sản phẩm dư thừa trong quá trình tiêu hóa ra ngoài.

Câu hỏi thảo luận 12 trang 96 KHTN lớp 6:

Quan sát hình 20.4, 20.5 và trả lời câu hỏi: Điều gì sẽ xảy ra nếu trong cơ thể có một hệ cơ quan nào đó ngừng hoạt động?

Lời giải:

Cơ thể là một thể thống nhất, các hệ cơ quan có mối liên hệ mật thiết với nhau đảm bảo sự tồn tại, sinh trưởng và phát triển bình thường của cơ thể → Nếu trong cơ thể có một hệ cơ quan ngừng hoạt động thì sự hoạt động của các cơ quan khác cũng sẽ bị ảnh hưởng → Gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của con người, thậm chí có thể gây tử vong.

Luyện tập Vận dụng

Luyện tập 1 trang 94 KHTN lớp 6

Cơ thể người được cấu tạo từ những loại mô nào? Cho ví dụ.

Trả lời

- Cơ thể người được cấu tạo từ 4 loại mô chính bao gồm: mô biểu bì, mô liên kết, mô cơ, mô thần kinh.

- Ví dụ:

• Mô biểu bì: mô biểu bì ở da, mô biểu bì ở dạ dày,…
• Mô liên kết: mô mỡ, mô sụn ở khớp, mô xương, mô sợi,…
• Mô cơ: mô cơ tim cấu tạo nên thành tim, mô cơ vân gắn với xương tạo nên sự vận động, mô cơ trơn trong thành các nội quan như dạ dày, ruột, mạch máu, bóng đái,…
• Mô thần kinh: mô thần trung ương nằm trong não bộ và tủy sống,…

Luyện tập 2 trang 95 KHTN lớp 6

Hãy kể tên một số cơ quan trong cơ thể và cho biết tim được cấu tạo từ những loại mô nào?

Trả lời

- Một số cơ quan trong cơ thể con người là: dạ dày, tim, gan, thận, mật, ruột non, ruột già, mắt, tai,…

- Tim được cấu tạo từ các loại mô là: mô liên kết cấu tạo nên màng ngoài tim, mô cơ tim cấu tạo nên thành tim, mô biểu bì cấu tạo nên màng trong tim.

Luyện tập 3 trang 96 KHTN lớp 6

- Điều gì sẽ xảy ra nếu cây cà chua bị mất đi hệ rễ?

- Vẽ bảng sau vào vở và hoàn thành theo mẫu sau:

Trả lời

- Nếu cây cà chua bị mất đi hệ rễ thì cây không thực hiện hấp thụ được nước và muối khoáng → Cây bị thiếu nước và muối khoáng → Các hoạt động sống của cây không được hoạt động bình thường → Cây sẽ héo dần và chết. Ngoài ra, khi hệ rễ của cây bị mất, cây cũng không thể bám chặt xuống đất → Cây không thể đứng vững trong không gian.

- Bảng cấu tạo và chức năng của các hệ cơ quan trong cơ thể:

Vận dụng trang 97 KHTN lớp 6

Nêu tên các cấp độ tổ chức trong cơ thể đa bào tương ứng với các số từ (1) đến (5) trong hình sau:

Trả lời

(1) Tế bào

(2) Mô

(3) Cơ quan

(4) Hệ cơ quan

(5) Cơ thể

Giải bài tập trang 97 KHTN 6 Chân trời sáng tạo

Câu 1 trang 97 KHTN 6 Chân trời sáng tạo

Đơn vị cấu tạo và chức năng cơ bản của mọi cơ thể sống là:

A. mô

B. tế bào

C. cơ quan

D. hệ cơ quan

Đáp án hướng dẫn trả lời câu hỏi

Chọn đáp án B

Đơn vị cấu tạo và chức năng cơ bản của mọi cơ thể sống là tế bào

Câu 2 trang 97 KHTN 6 Chân trời sáng tạo

Trong cơ thể đa bào, tập hợp các tế bào giống nhau cùng thực hiện một chức năng nhất định được gọi là

A. mô

B. tế bào

C. cơ quan

D. hệ cơ quan

Đáp án hướng dẫn trả lời câu hỏi

Chọn đáp án A

Tập hợp các tế bào giống nhau cùng thực hiện một chức năng nhất định được gọi là mô.

Tập hợp các mô cùng thực hiện một chức năng được gọi là cơ quan.

Tập hợp một số cơ quan cùng hoạt động để thực hiện một chức năng nhất định gọi là hệ cơ quan.

Câu 3 trang 97 KHTN 6 Chân trời sáng tạo

Kể tên các cơ quan thuộc hệ hô hấp ở người và cho biết mỗi liên hệ về chức năng của các cơ quan

Đáp án hướng dẫn trả lời câu hỏi

Cơ quan thuộc hệ hô hấp ở người: Mũi, hầu, thanh quản, khí quản, phổi,…

Mối liên hệ: mũi, hầu và thanh quản lấy không khí bên ngoài cơ thể, làm ấm, sưởi ấm và lọc không khí trước khi cung cấp vào phổi. Sau đó khí quản và phổi tiếp nhận không khí đó thực hiện lọc và trao đổi khí

Câu 4 trang 97 KHTN 6 Chân trời sáng tạo

Khi em tập thể dục, những cơ quan và hệ cơ quan nào trong cơ thể cùng phối hợp hoạt động?

Đáp án hướng dẫn trả lời câu hỏi

Khi tập thể dục, những cơ quan và hệ cơ quan trong cơ thể cùng phối hợp hoạt động là: hệ vận động, hệ thần kinh, hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, hệ bài tiết.

Cụ thể: Khi tập thể dục, hệ vận động (cơ và xương) hoạt động với cường độ mạnh kéo theo các hệ cơ quan, hệ cơ quan khác cũng tăng cường hoạt động để phối hợp: tim đập nhanh và mạnh hơn, mạch máu dãn, thở nhanh và sâu hơn, mồ hôi tiết nhiều hơn,… Sự phối hợp của các cơ quan, hệ cơ quan được điều khiển bởi hệ thần kinh.