Nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ Thuật hứng 24

Nguyễn Trãi là một nhà văn nhà thơ lớn, song ông cũng là một nhà chính trị tài ba, kiệt xuất. Khi ở ẩn ở núi Côn Sơn, Chí Linh ông đã có những sáng tác hay, có giá trị, một trong số đó có thể kể đến là bài thơ “Thuật hứng”.

Ngay phần mở đầu của bài thơ, Nguyễn Trãi đã thể hiện được tâm hồn thanh thản khi đã bỏ lại được sau lưng cái bụi hồng trần, cái cuộc sống xô bồ chốn quan trường và cái hư danh của chức tước.

“Công danh đã được hợp về nhàn
Lành dữ âu chi thế nghị khen”

Công danh là cái đích cũng là niềm mơ ước mà bao nhiêu nhà Nho xưa hướng đến, học tu luyện phẩm chất, chăm chỉ học hành cũng chỉ mong ngày nào đó có được một chút công danh, được cống hiến sức lực, tài năng của mình cho đất nước. Ở đây, Nguyễn Trãi lại thể hiện được sự nhẹ nhõm, thanh nhàn khi trút bỏ được gánh nặng của công danh. “Hợp” ở đây là nên, tức công danh nên gác lại ở đó mà lui về ở nhàn, tức là sống cuộc sống của dân dã, lấy thiên thiên là thú vui của cuộc sống. Trong cuộc sống thanh nhàn, không có cái ồn ào, bát nháo lại đầy ghen tị của lũ tiểu nhân chốn quan trường nữa, Nguyễn Trãi cũng không cần phải quan tâm đến những lời khen chê, nịnh nọt hay dùng những lời độc địa để hãm hại nữa.

Nguyễn Trãi lại là một vị quan liêm chính, có lối sống trong sạch quyết không chịu cúi đầu trước cái xấu xa, cũng vì vậy mà ông là đối tượng mà bọn gian thần này muốn hãm hại, diệt trừ. Nay, ông đã trút bỏ được hết thứ hư danh ấy để về với cuộc sống bình dị, ông sống cuộc sống như của một ẩn sĩ thực sự, vui với những thú vui giản dị:

“Ao cạn vớt bèo cấy muống
Đìa thanh phát cỏ ương sen”

Là một vị quan tài giỏi nhưng khi đã về ở ẩn thì cuộc sống của Nguyễn Trãi cũng giản dị, mộc mạc như bao người Nho sĩ khác, sống bầu bạn với thiên nhiên, làm những công việc dung dị, “vớt bèo” để cấy muống, đó là những loài thực vật trong tự nhiên nhưng trong cuộc sống ở ẩn đấy thì nó lại là những nguồn thức ăn, nguồn thực phẩm mà nhà thơ sử dụng nó hàng ngày. Cái nhà thơ có được là sự thanh thản trong tâm hồn, được sống ở một môi trường trong sạch, không vướng bụi trần.

“Kho thu phong nguyệt chở đầy qua nóc
Thuyền chở yên hà nặng vậy then”

Những câu thơ này thể hiện được lối sống thanh bạch của nhà thơ Nguyễn Trãi khi lấy “phong”, “nguyệt” tức gió trăng là người bầu bạn, cảm nhận nhịp sống nơi dân dã, tâm hồn thanh bạch của con người vĩ đại này dường như đã được tỏa rạng. Tuy đã lui về ở ẩn nhưng với tấm lòng của Nho sĩ yêu nước, luôn hướng về dân về nước thì ông vẫn mang nặng nỗi lòng về vận sự của đất nướ “Bụi có một lòng trung lẫn hiếu” lòng trung hiếu của ông không bao giờ vơi cạn, và ông cũng cảm thấy có chút hối tiếc khi không thể đem sức tài mọn của mình ra để cống hiến “Mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen”.

Bài thơ “Thuật hứng” đã cho ta thấy hình ảnh thật đẹp của một ẩn sĩ khi quyết định từ bỏ chốn quan trường mà về bầu bạn với thiên nhiên nơi dân dã, đó là một ẩn sĩ có lối sống thanh bạch, liêm khiết. Tuy đã lui về ở ẩn nhưng lòng ông vẫn không thôi trăn trở về dân, về nước. Đây chính lầ biểu hiện nhân nghĩa của một bậc nhân tài.

1. Mở bài:

- Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.

- Khái quát về nội dung bài "Thuật hứng" số 24.

2. Thân bài:

a) Giới thiệu khái quát về sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Trãi và hoàn cảnh sáng tác bài thơ "Thuật hứng":

- Nguyễn Trãi tác gia nổi tiếng của nền văn học Việt Nam với những sáng tác cả về chữ Hán và chữ Nôm:

+ Sáng tác viết bằng chữ Hán: "Quân trung từ mệnh tập", "Bình Ngô đại cáo", Ức trai thi tập,...

+ Sáng tác bằng chữ Nôm: "Quốc âm thi tập".

- "Thuật hứng" :

+ Là chùm thơ gồm 25 bài trong "Quốc âm thi tập" của Nguyễn Trãi.

+ Bài thơ số 24 là lời bày tỏ của chính tác giả về cuộc sống của mình trong những ngày ở ẩn tại Côn Sơn.

b) Phân tích về quan niệm sống của Nguyễn Trãi qua bài thơ Thuật hứng 24:

* Hai câu đề: Thi nhân bỏ lại công danh để trở về với cuộc sống nơi thôn quê.

- "Công danh đã hợp về nhàn": Từ bỏ cuộc sống vinh hoa phú quý để trở về chốn quê thanh bình.

- "Lành dữ âu chi thế nghị khen": Không quan tâm đến cuộc đời bon chen bên ngoài mà sống hòa bình vào thiên nhiên.

* Hai câu thực: Những thú vui chốn quê nhà.

- "Ao cạn vớt bèo cấy rau muống/Đìa thanh phát cỏ ương sen": Những món ăn quen thuộc, dân dã, gắn bó với làng quê.

=> Nhấn mạnh cuộc sống giản dị, "nhàn" của nhà thơ Nguyễn Trãi.

* Hai câu luận: Tâm hồn thanh cao, ung dung, tự tại của thi nhân.

- "Kho thu phong nguyệt đầy qua nóc/Thuyền chở yên hà nặng vậy then": Lấy trăng, gió làm thú vui, làm người bạn đồng hành để cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên.

=> Tâm hồn phong phú, yêu thiên nhiên tha thiết của nhà thơ Nguyễn Trãi.

* Hai câu kết: Lời bộc bạch về tấm lòng thi nhân.

- "Bui có một lòng trung lẫn hiếu/Mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen": Tấm lòng thiết tha với đất nước.

=> Dù lui về ở ẩn, nhưng tâm hồn Nguyễn Trãi vẫn luôn đau đáu nặng lòng với dân, với nước.

c) Nghệ thuật:

- Thể thơ thất ngôn xen lục ngôn bát cú đặc sắc.

- Giọng điệu tâm tình.

- Hình ảnh thơ quen thuộc gắn bó với cuộc sống của con người.

3. Kết bài:

- Khẳng định lại ý nghĩa của bài thơ Thuật hứng 24.

Hi thanks