Dọn về làng (Nông Quốc Chấn)
Ngữ văn lớp 12: Dọn về làng (Nông Quốc Chấn)
VnDoc xin giới thiệu tới bạn đọc Dọn về làng (Nông Quốc Chấn). Nội dung tài liệu được tổng hợp chi tiết và chính xác sẽ là nguồn thông tin hữu ích để các bạn nắm chắc nội dung bài học Ngữ văn lớp 12 hiệu quả hơn.
Dọn về làng
Mẹ! Cao - Lạng hoàn toàn giải phóng
Tây bị chết bị bắt sống hàng đàn
Vệ quốc quân chiếm lại các đồn
Người đông như kiến, súng dày như củi.
Sáng mai về làng sửa nhà phát cỏ,
Cày ruộng vườn, trồng lúa ngô khoai
Mấy năm qua quên tết tháng Giêng, quên rằm tháng bảy,
Chạy hết núi lại khe, cay đắng đủ mùi
Nhớ một hôm mù mịt mưa rơi
Cơn gió bão trên rừng cây đổ
Cơn sấm sét lán sụp xuống nát cửa
Ðường đi lại vắt bám đầy chân.
Súng nổ kia! Giặc Tây lại đến lùng.
Từng cái lán, nó đốt đi trơ trụi,
Nó vơ hết áo quần trong túi
Mẹ địu em chạy tót lên rừng
Lần đi trước, mẹ vẫy gọi con sau lưng
Tay dắt bà, vai đeo đẫy nải
Bà loà mắt không biết lối bước đi.
Làm sao bây giờ: ta phải chống!
Giặc đã bắt cha con đi, nó đánh,
Cha chửi Việt gian, cha đánh lại Tây
Súng nổ ngay đì đùng một loạt,
Cha ngã xuống nằm lăn trên mặt đất
Cha ơi: cha không biết nói rồi...
Chúng con còn thơ, ai nuôi ai dạy?
Không ai chống gậy khi bà cụ qua đời!
Mẹ ngồi khóc, con cúi đầu cũng khóc.
Sợ Tây nghe, mẹ dỗ “nín”, con im.
Lán anh em rải rác không biết nơi tìm
Không ván, không người đưa cha đi cất.
Mẹ tháo khăn phủ mặt cho chồng,
Con cởi áo liệm thân cho bố;
Mẹ con đưa cha đi nằm một chỗ
Máu đầy tay, trên mặt nước tràn...
Mày sẽ chết! Thằng giặc Pháp hung tàn
Băm xương thịt mày, tao mới hả.
Hôm nay Cao - Bắc - Lạng cười vang
Dọn láng, rời rừng, người xuống làng
Người nói cỏ lay trong ruộng rậm
Con cày mẹ phát, ruộng ta quang.
Ðường cái kêu vang tiếng ô tô.
Trong trường ríu rít tiếng cười con trẻ.
Mờ mờ khói bếp bay trên mái nhà lá.
Mặc gà gáy chó sủa không lo,
Ngày hai bữa rau ta có muối.
Ngày hai buổi không tìm củ pấu, củ nâu
Có bắp xay độn gạo no lâu,
Đường ngõ từ nay không cỏ rậm,
Trong vườn chuối, hổ không dám đến đẻ con
Quả trên cành không lo tự chín tự rụng,
Ruộng sẽ không thành nơi máu chảy từng vũng.
Bộ đội đỡ phải đi thung lũng núi rừng,
Ra đường xe, hát nói ung dung
Từng đoàn người dắt lá cây tiến bước
Súng bên vai, bao gạo buộc bên vai,
Chân đi có giày không sợ nẻ
Trên đầu có mũ che nắng mưa.
Mặt trời lên sáng rõ rồi mẹ ạ!
Con đi bộ đội, mẹ ở lại nhà,
Giặc Pháp, giặc Mỹ còn giết người cướp của trên đất nước ta.
Ðuổi hết nó đi, con sẽ về trông mẹ.
Mùa đông 1950
Bài thơ được tác giả sáng tác bằng tiếng Tày, sau đó dịch sang tiếng Việt.
Bài thơ này được sử dụng làm bài đọc thêm trong chương trình SGK Ngữ văn 12 từ 2007.
Nguồn: Tuyển tập Nông Quốc Chấn, NXB Văn học, 1988
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả ( Nông Quốc Chấn)
- Ông là một nhà văn người dân tộc Tày, Việt Nam, là người dân tộc đầu tiên của thơ ca Việt Nam
- Ông sinh tại xã Cốc Đán, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn
- Ông sinh vào ngày18 tháng 11 năm 1923 và mất ngày 4 tháng 2 năm 2002
- Ông đã tham gia Mặt trận Việt Minh và các phong trào giải phóng dân tộc
- Các giải thưởng ông đạt được:
- Giải thưởng Văn học
- Giải thưởng của Hội Văn nghệ Việt Nam
- Giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam
- Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt II về Văn học nghệ thuật
- Các tác phẩm tiêu biểu của ông:
- Thơ tiếng Việt
- Thơ tiếng Tày (6 tập): Việt Bắc đánh giặc, Dọn về làng, Đi Berlin về, Tiếng lượn cần Việt Bắc, Cần Phja Bjoóc, Dám kha Pác Bó
- Mười điều kháng chiến (1 tập). Tác phẩm tiếng Việt dịch ra tiếng Tày
- Tiểu luận - phê bình
- Một vườn hoa nhiều hương sắc, Đường ta đi, tiểu luận
- Nhớ
2. Tác phẩm
- Hoàn cảnh sáng tác: sáng tác năm 1950, cảm hứng từ thắng lợi của chiến dịch Biên Giới.
- Bài thơ đã đoạt giải nhì tại đêm liên hoan TNSV tại Đức
- Bài thơ thể hiện nổi khốn khổ của người dân hết sức khổ cực và gian khổ.
- Bố cục: 2 phần
- Phần 1: 6 câu đầu và 15 câu cuối: niềm vui khi dọn về làng
- Phần 2: 31 câu giữa: cuộc sống gian khổ sau sự căm giận của nhân dân với lũ giặc của người dân Cao- Bắc – Lạng.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Cuộc sống khốn khổ của người dân Cao- Bắc- Lạng dưới ách thống trị của thực dân Pháp
- Người dân sông đói khát, ngột ngạt, kinh hoàng, tiêu điều,…. Phải vào rừng để tránh sự tàn sát của giặt.
- “làm sao bây giờ ta phải chống giặc”: người dân luôn đặt mục tiêu là phải chống giặc.
- “máu đầy tay, nước tràn đầy mặt”: một bi kịch gia đình, cha chết không ai chôn, nỗi đau cho người còn lại con thơ mẹ già.
=> Bi kịch của gia đình, quê hương, dân tộc
- “mày sẽ chết, thằng giặc pháp hung tàn. Băm xương thịt mày ta mới hả!”: thể hiện được sự căm thù và quyết chống giặc của người dân
2. Niềm vui khi được dọn về làng
- “Mẹ Cao- Lạng hoàn toàn giải phóng”: lời gọi thân thiết, tự hào, báo tin về sự chiến thắng
- “Tây bị chết bắt sống hàng đàn, Vệ quốc quân chiếm lại các đồn”: kết quả của sự thắng lợi
- “Hôm nay Cao- Bắc- Lạng cười vang. Dọn láng, rời rừng, người xuống làng”: cuộc sống đã trở lại, mọi người nô nức trở về làng.
- “Giặc Pháp, Mĩ còn giết,…. Đuổi hết nó đi, con sẽ về trông mẹ”: lấy niềm vui chiến thắng làm động lực để tiếp tục chiến đấu giải phóng hoàn toàn.
III. Tổng kết
- Nghệ thuật:
+ So sánh bằng những hình ảnh chân thực
+ Lời thơ mộc mạc, đậm chất tự nhiên dân tộc miền núi
- Nội dung: niềm vui, niềm tự hào của tác giả khi quê hương đau thương mà anh dũng giải phóng khỏi ách áp bức của thực dân.
----------------------------
Để có kết quả cao hơn trong học tập, VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Giải bài tập Lịch Sử 12, Giải bài tập Địa Lí 12, Học tốt Ngữ văn 12, Tài liệu học tập lớp 12 mà VnDoc tổng hợp và đăng tải.
