Lý thuyết Ngữ văn 10 Cánh diều bài 16
Lý thuyết Ngữ văn lớp 10 bài 16: Thị Mầu lên chùa được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lí thuyết và bài tập có đáp án đi kèm nằm trong chương trình giảng dạy môn Ngữ văn lớp 10 sách Cánh diều. Mời quý thầy cô cùng các bạn tham khảo tài liệu dưới đây.
Bài: Thị Mầu lên chùa
1. Tìm hiểu chung
a. Xuất xứ
- Đoạn trích Thị Mầu lên chùa được trích từ vở chèo Quan Âm Thị Kính.
b. Thể loại
- Chèo.
c. Bố cục
Có thể chia làm 2 phần:
- Phần 1: ( từ đầu… có ai như mày không): Thị Mầu đi lên chùa
- Phần 2: (còn lại): Tính cách, đặc điểm Thị Kính
d. Tóm tắt nội dung văn bản
Đoạn trích thuật lại sự việc Thị Mầu lên chùa để tán tỉnh, trêu đùa với Tiểu Kính với thái độ trơ trẽn điệu bộ lẳng lơ. Tuy nhiên Tiểu Kính vẫn liêm chính, không quan tâm và giữ khoảng cách với Thị Mầu.
2. Đọc hiểu văn bản
2.1. Nhân vật Thị Mầu
* Lời nói:
- "Đây rồi nhé"
- "Phải gió ở đâu! Chạy từ bao giờ rồi!"
- "Lẳng lơ đây cũng chẳng mòn"
---> Phóng khoáng, táo bạo, khác biệt với hình ảnh người phụ nữ truyền thống xưa.
* Quan niệm về tình yêu:
- Qua lời thoại của Thị Mầu, có thể thấy nhân vật này khá phóng khoáng, tự do suy nghĩ về tình yêu. Thị Mầu nghĩ rằng chỉ cần là mong nhớ, tương tư về người ta là mình có thể tự do đến bên người đó, không ngại quy giáo, lễ nghĩa. Là duyên thì mình đến ''Phải duyên thời lấy/ Chớ nghe họ hàng''
* Nét đặc sắc, nổi bật:
- Nhân vật này có thể nói là mang một nét mới lạ so với hình ảnh người phụ nữ truyền thống.
- Thị Mầu đi ngược hẳn với đạo lí, lễ nghĩa ngày xưa, thể hiện cái tôi rất mạnh.
- Điều này đã gây ấn tượng không nhỏ đến những người biết đến vở chèo
2.2. Nhân vật chú tiểu
* Ngoại hình:
- Đẹp như sao băng
- Cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang
* Lời nói:
- "A di đà Phật! Cô cho tôi biết tên để ghi vào lòng sớ"
- "A di đà Phật"
- "Một nén cũng biên"
- "Một đồng cũng kể"
- "Ngẫm oan trái nhiều phen muốn khóc"
--> Trầm ổn, dịu dàng, hơi buồn, hình ảnh đậm vẻ truyền thống của người phụ nữ thời phong kiến dù đã quy y cửa Phật.
* Tính cách:
- Kiệm lời, không muốn nói chuyện nhiều với Thị Mầu, luôn tránh né.
3. Tổng kết
3.1. Về nội dung
Đoạn trích thể hiện thành công hình ảnh Thị Mầu với tính cách lẳng lơ, buông thả, cho thấy đặc trưng của nhân vật này qua lời nói, cử chỉ và hành động đối với tiểu Kính Tâm. Qua đó cho thấy niềm cảm thông, thương cảm với thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ và ngợi ca trân trọng những phẩm chất tốt đẹp của họ.
3.2. Về nghệ thuật
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình
- Tình huống truyện đặc sắc lôi cuốn hấp dẫn
4. Bài tập minh họa
Bài tập: Từ ngôn ngữ, giọng điệu của những lời thoại trên, bạn nhận xét như thế nào về tính cách của hai nhân vật Thị Mầu và Thị Kính trong đoạn trích Thị Mầu lên chùa, Ngữ văn 10 tập 1 Cánh Diều.
Hướng dẫn giải:
- Xem lại văn bản Thị Mầu lên chùa SGK Ngữ văn 10 tập 1 Cánh Diều
- Chú ý lời thoại, độc thoại, bàng thoại để nhận xét tính cách của hai nhân vật Thị Mầu và Thị Kính
Lời giải chi tiết:
Nhân vật | Đối thoại | Độc thoại | Bàng thoại |
Thị Mầu | Đây rồi nhé | Phải gió ở đâu! Chạy từ bao giờ rồi! | Lẳng lơ đây cũng chẳng mòn |
Thị Kính | A di đà Phật! Cô cho tôi biết tên để ghi vào lòng sớ | - A di đà Phật Một nén cũng biên Một đồng cũng kể | Ngẫm oan trái nhiều phen muốn khóc.. |
Tiếng đế (người xem) | Mười tư, rằm! Sao lẳng lơ thế, cô Mầu ơi! |
Từ đó ta thấy được
+ Thị Mầu: phóng khoáng, táo bạo, khác biệt với hình ảnh người phụ nữ truyền thống xưa.
+ Thị Kính: trầm ổn, dịu dàng, man mác buồn, hình ảnh đậm vẻ truyền thống của người phụ nữ thời phong kiến dù đã quy y cửa Phật.
5. Trắc nghiệm
>>> Bài tiếp theo: Lý thuyết Ngữ văn 10 Cánh diều bài 17
Như vậy, VnDoc đã gửi tới các bạn Lý thuyết Ngữ văn 10 bài 16: Thị Mầu lên chùa. Ngoài ra, các em học sinh có thể tham khảo môn Hóa 10 Cánh diều, Lý 10 Cánh diều và Toán 10 Cánh diều tập 1, Sinh 10 Cánh diều đầy đủ khác.