Mô tả về hình thái, kích thước các mức cấu trúc siêu hiển vi của NST ở sinh vật nhân thực

- Nhiễm sắc thể được cấu tạo từ chất nhiễm sắc, có chứa phân tử ADN mạch kép có chiều ngang 2nm.

- Phân tử ADN quấn quanh khối cầu prôtêin tạo nên các nuclêôxôm. Mỗi nuclêôxôm gồm có lõi là 8 phân tử histôn và được một đoạn ADN dài, chứa 146 cặp nuclêôtit, quấn quanh 134134 vòng. Giữa hai nuclêôxôm liên tiếp là một đoạn AND và một phân tử prôtêin histôn . Chuỗi nuclêôxôm tạo thành sợi cơ bản có chiều ngang 10nm.

- Sợi cơ bản cuộn xoắn bậc hai tạo thành sợi nhiễm sắc có chiều ngang khoảng 30nm.

- Sợi nhiễm sắc lại được xếp cuộn lần nữa tạo nên sợi có chiều ngang khoảng 300nm.

- Cuối cùng là một lần xoắn tiếp của sợi 300nm thành crômatit có chiều ngang khoảng 700nm.

- Nhiễm sắc thể tại kì giữa ở trạng thái kép gồm 2 crômatit. Vì vậy, chiều ngang của mỗi nhiễm sắc thể có thể đạt tới 1400nm.

Với cấu trúc cuộn xoắn, chiều dài của NST có thể được rút ngắn 15000- 20000 lần so với chiều dài của ADN. Sự thu gọn cấu trúc không gian như thế thuận lợi cho sự phân li, tổ hợp các nhiễm sắc thể trong quá trình phân bào.

Cấu trúc siêu hiển vi của NST:

- Phân tử ADN: mạch xoắn kép, có chiều ngang 2 nm.

- Sợi cơ bản: là chuỗi nuclêôxôm xếp khít nhau, đường kính 11 nm. Mỗi nuclêôxôm gồm lõi là 8 phân tử histôn và bên ngoài là đoạn ADN chứa 146 cặp nuclêôtit, quấn quanh 7/4 vòng. Giữa hai nuclêôxôm liên tiếp là một đoạn ADN và một phân tử prôtêin histôn.

- Sợi nhiễm sắc: sợi cơ bản cuộn xoắn lần 2 tạo nên sợi có chiều ngang khoảng 30 nm.

- Vùng xếp cuộn: sợi nhiễm sắc xếp cuộn lần nữa tạo sợi có bề ngang 300 nm.

- Crômatit: sợi nhiễm sắc ở vùng xếp cuộn tiếp tục tạo thành crômatit có chiều ngang khoảng 700 nm.

- NST ở kì giữa: ở trạng thái kép gồm 2 crômatit. Chiều ngang của mỗi NST có thể đạt tới 1400 nm.