Soạn bài Tại Lầu Hoàng Hạc Tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng
Soạn bài Tại Lầu Hoàng Hạc Tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng là tài liệu tham khảo được Vndoc.com sưu tầm nhằm giúp quý thầy cô cùng các bạn học sinh lớp 10 chuẩn bị tốt cho môn Ngữ văn học kỳ I. Mời các em cùng tải miễn phí bài soạn văn mẫu lớp 10 này về để học tốt môn Văn lớp 10 hơn.
- Mở bài Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng
- Kết bài Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng
Soạn bài lớp 10: Tại Lầu Hoàng Hạc Tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng
1. Soạn bài: Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng mẫu 1
1.1. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 144 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
- Mối quan hệ không gian được tạo lập bởi ba hình ảnh: Lầu Hoàng Hạc – thành Dương Châu và dòng Trường Giang
- Mối quan hệ thời gian: Tháng ba – mùa hoa khói.
- Mối quan hệ con người: Tình cảm thân thiết, gắn bó giữa bạn với nhà thơ thể hiện qua hai chữ “cố nhân”.
=> Mối quan hệ ấy thể hiện rõ và sâu hơn cái tình sâu nặng và kín đáo của nhà thơ.
Câu 2 (trang 144 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Tâm trạng trong phút biệt li chi phối tình cảm, suy nghĩ của tác giả:
- Đứng trước cảnh sông nước tác giả thấy đơn độc, nhỏ bé trước vũ trụ mênh mông, bao la.
- Tấm lòng định hướng cho đôi mắt dõi theo cho tới khi bóng bạn khuất dần.
=> Người ra đi cô đơn, người đưa tiễn cô đơn, bịn rịn, lưu luyến thật đúng là “người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”.
Câu 3 (trang 144 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Tâm tình của thi nhân:
- Người đưa tiễn vẫn đứng lặng mãi trên lầu Hoàng Hạc dõi theo bóng bạn.
- Thời gian tiễn đưa rất lâu, ngậm ngùi.
=> Cả bài thơ là cảnh mà cả bài thơ cũng là tình – tình bằng hữu của Đường thi, tình bạn của con người.
1.2. Luyện tập
Câu 1 (trang 144 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
- “Ý tại ngôn ngoại” thể hiện trong bài thơ toàn gợi cảnh, không lời nào nói về tình nhưng tình bạn cao quý vẫn đầy ắp trong bài thơ.
+ Đó là nỗi buồn cô đơn, nỗi buồn tống biệt (tiễn biệt) và ức hữu (thương nhớ) trong biệt li =>Tình bạn đẹp và cảm động.
+ Cấu trúc bài thơ là cấu trúc lấy ngoại cảnh để biểu hiện nội tâm, ngôn ngữ trang nhã, gợi cảm, hàm xúc.
Câu 2 (trang 144 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Vai trò và vị trí tình bạn trong đời sống:
- Tình bạn có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống của mỗi người.
- Tình bạn giúp ta hoàn thiện nhân cách.
- Bạn bè sẽ luôn tin tưởng ta, động viên ta tiếp tục theo đuổi ước mơ, đam mê của mình.
- Tình bạn tạo nên sức mạnh tinh thần để vui sống, cùng nhau chia sẻ niềm vui, nỗi buồn và sát cánh cùng nhau vượt qua nghịch cảnh.
- Tình bạn cần được xây dựng trên nền tảng chân thành =>bền vững.
- Phê phán những tình bạn giả dối, lợi dụng lẫn nhau.
Câu 3 (trang 144 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Học thuộc bài thơ
2. Soạn bài: Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng mẫu 2
2.1. Kiến thức cơ bản
a. Tác giả
Lí Bạch (701 – 762), tự Thái Bạch, nguyên quán ở tỉnh Cam Túc, lớn lên ở Tứ Xuyên, Trung Quốc. Lí Bạch là một trong hai nhà thơ nổi tiếng nhất đời Đường. Ông là một nhà thơ lãng mạn lớn, có nhiều bài thơ nổi tiếng viết về đề tài thiên nhiên, chiến tranh, tình yêu, tình bạn. Âm hưởng chủ đạo trong thơ ông là tiếng nói yêu đời, lạc quan, hào phóng.
b. Tác phẩm
Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng là một trong những bài thơ tiêu biểu cho mảng đề tài tình cảm bạn bè trong thơ Lí Bạch. Bài thơ kể về một cuộc chia tay nhưng là để gợi lên tình bạn chân thật, giản dị, trong sáng và vô cùng sâu sắc.
b1) Nhan đề
- Lầu Hoàng Hạc là một địa danh nổi tiếng ở Trung Quốc, là một di tích lịch sử, một di chỉ thần tiên.
- Quảng Lăng là một địa danh trong thành Dương Châu.
- Mạnh Hạo Nhiên là một người bạn thơ của Lý Bạch hơn nhau nhiều tuổi nhưng lại là tri kỉ của nhau.
=> Nhan đề có ý nghĩa là tiễn bạn hiền trên lầu Hoàng hạc đi Quảng Lăng.
b2) Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt
b3) Bố cục: 2 phần
- Phần 1: 2 câu đầu: Cảnh tiễn biệt.
- Phần 2: Còn lại: Tình người tiễn biệt
2.2. Rèn kỹ năng
2.2.1. Bài thơ của Lí Bạch gần như chỉ thuần tả cảnh. Thế nhưng trong cảnh vẫn hiện lên đằm thắm cái tình. Sở dĩ có điều ấy là vì bài thơ có một sợi dây liên tưởng được tạo nên bởi những hình ảnh và những mối quan hệ chặt chẽ với nhau:
- Mối quan hệ không gian được tạo lập bởi ba hình ảnh: Lầu Hoàng Hạc (một thắng cảnh nổi tiếng, biểu tượng cho sự chia li) – thành Dương Châu (nơi bạn nhà thơ sắp đến – một thắng cảnh đô hội phồn hoa). Ở giữa hai địa danh ấy là dòng Trường Giang rộng mênh mông và xa hun hút. Vậy nên dù Lí Bạch có tiễn bạn đến chốn phồn hoa thì buổi chia tay ấy cũng đâu có giấu được nỗi buồn. Lầu Hoàng Hạc đã gợi buồn, khoảng cách giữa mình với nơi bạn đến còn gợi buồn hơn.
- Mối quan hệ thời gian: Tháng ba – mùa hoa khói. Đó là vào lúc "xuân vừa chín", sông Trường Giang nhộn nhịp hoa khói mùa xuân (hoa khói cũng tượng trưng cho sự phồn hoa của Dương Châu – nơi Mạnh Hạo Nhiên sắp đến). Cảnh vào lúc ấy tuy có gợi lên một chút nhộn nhịp nhưng vẫn không át được nỗi buồn lúc chia li.
- Mối quan hệ con người: Tác giả chỉ dành giới thiệu qua hai chữ "cố nhân". Thế nhưng chỉ với hai chữ đó, tự nó đã gợi ra mối quan hệ gắn bó thân thiết từ lâu giữa bạn với nhà thơ.
- Có thể nói giải mã được các mối quan hệ này, chúng ta sẽ cảm nhận rõ và sâu sắc hơn cái tình sâu sắc và kín đáo của nhà thơ.
2.2.2. Sông Trường Giang là một huyết mạch giao thông chính của miền Nam Trung Quốc. Vào mùa xuân hẳn phải có rất nhiều thuyền bè xuôi ngược. Vậy mà người đưa tiễn chỉ thấy có một cánh buồm đơn chiếc (cô phàm) của cố nhân cứ dần dần lùi sâu vào nước xanh mênh mang thăm thẳm. Cái tình của Lí Bạch sâu sắc cũng là ở chỗ ấy. Tiễn bạn mà cứ nhìn chăm chăm vào bóng thuyền của bạn cho đến khi khuất hẳn ấy là tấm lòng đã định hướng cho đôi mắt. Người ra đi cô đơn, người đưa tiễn cũng cô đơn, bịn rịn, luyến lưu.
2.2.3. Người đi đã đi xa. Vậy mà người đưa tiễn vẫn đứng lặng mãi trên lầu Hoàng Hạc. Bởi chỉ có bằng cách ấy, nhà thơ mới có thể dõi theo bóng bạn. Thời gian mà người tiễn đưa "đứng lặng" hẳn phải rất lâu thì mới nhìn thấy con thuyền – bóng buồm – cột buồm – điểm chấm nhỏ ti rồi cuối cùng mất hẳn. Bài thơ cứ như vậy, tuy không nói lời nào về tình bạn mà sao tình cảm cứ chứa chan hòa cả vào trời mây sông nước bao la.
2.2.4. Cái hay của thơ Đường là ở chỗ thể hiện được những "ý ở ngoài lời". Bài thơ của Lí Bạch cũng sắc sảo và tài hoa như thế:
- Trước hết, các địa danh được nói đến trong bài (Hoàng Hạc, Dương Châu) đều là những địa danh giàu sức gợi. Nói đến lầu Hoàng Hạc, người ta có thể liên tưởng ngay đến nỗi sầu li biệt. Cũng vậy ở trong bài thơ này, sự xuất hiện của địa danh Hoàng Hạc làm cho cuộc chi li của tác giả với bạn thêm xúc động và da diết hơn. Địa danh Dương Châu cũng gợi ra nỗi buồn vì nó giúp ta liên tưởng đến cảnh tượng đối lập: Người đi đến chốn phồn hoa đi hội, người ở lại buồn bã, cô đơn.
- Hình ảnh cánh buồm càng ngày càng xa thực chất để gợi lên cái tình của nhà thơ: có yêu quý bạn mới đứng lâu như vậy để dõi theo "bóng buồm" của bạn cho đến lúc không còn nhìn thấy nữa.
- Toàn thể bài thơ thực chất cũng đã làm nên một tín hiệu nghệ thuật theo kiểu "ý ở ngoài lời". Bởi ẩn đằng sau bức tranh phong cảnh là cái tình lênh láng của nhà thơ (cái không được nói đến chút nào ở trong phần lời của bài thơ).
2.2.5. Các nhà thơ Đường rất trọng tình bạn
Vạn lạng hoàng kim còn dễ kiếm
Thế gian tri kỉ thật khó tìm.
Quả đúng là như vậy, bạn bè dù ở bất cứ đâu, bất cứ thời đại nào cũng vô cùng quan trọng và đáng quý đối với mỗi chúng ta. Nó giúp cho cuộc sống của chúng ta thêm đáng yêu và đáng trọng. Ở thời nào cũng vậy, bạn của ta có người tốt và người xấu. Điều quan trọng là ta biết "chọn bạn mà chơi". Người bạn tốt cũng giống như ngọn đèn sáng trong đêm, không chỉ chiếu sáng cho người mà còn chiếu sáng cho ta.
2.2.6. Cảnh tiễn biệt
- Cảnh tiễn biệt được diễn ra trên lầu Hoàng Hạc, điểm đến của người đi là Dương Châu.
- "lên đường" thể hiện sự ra đi, chia ly.
- "hoa khói" => thể hiện sự phồn hoa đô hội.
- Người bạn mà nhà thơ tiễn biệt chính là "cố nhân" hai từ ấy chỉ dành cho những người bạn tri kỉ có thâm niên cao. Và tình cảm của nhà thơ với bạn mình đã được ba năm kể từ khi gặp mặt.
- Từ biệt Hoàng Hạc từ biệt nhà thơ người cố nhân ấy xuôi dòng đến chốn Dương châu phồn hoa đô hội.
=> Hai câu thơ đầu nhà thơ đã vẽ lên một bức tranh tiễn biệt người bạn tri kỉ của mình. Cảnh vật cũng như mang một màu tâm trạng chung với con người. Hình ảnh Dương Châu gắn với những chốn phồn hoa đô hội nơi vui vẻ đông đúc trái ngược với tâm trạng của nhà thơ buồn bac trống vắng chỉ còn lại một mình.
2.2.7. Tình người tiễn biệt
- "cô phàm" và "bích không tận" mở ra một không gian có trời có thuyền vô cùng đẹp nhưng nó mang cái rộng bao la và hình ảnh con thuyền đang chuyển động đi xa khiến cho lòng người càng cảm thấy mình nhỏ bé.
- Bản dịch của nhà thơ Ngô Tất Tố đã bỏ mất đi chữ "bích" không thể hiện rõ được ý của bài thơ Lí Bạch.
- Bóng buồm đã khuất dạng chỉ còn lai bầu trời bao la rộng lớn => điều đó chứng tỏ nhà thơ vẫn còn đang luyến tiếc đứng ngóng bạn mình cho đến tận mãi khi khuất bóng mới thôi.
=> Cuộc chia ly nào cũng mang đến cảm xúc nhiều nhất cho người ở lại. Bởi họ chẳng thể dịch chuyển đi đâu chỉ ở đó mà ôm cái hoài niệm về một thời đã xa. Còn người đi thường họ xác định được mục đích của mình nên họ sẽ chỉ buồn nhưng rồi sẽ chóng bắt tay vào những việc mình định làm chỉ có người ở lại là luôn nhớ thương thường trực.
2.3. Tổng kết
a. Nội dung: Bài thơ thể hiện một tình bạn đẹp của nhà thơ với người cố nhân, sự chia tay để lại trong lòng nhà thơ biết bao kỉ niệm về tình bạn đẹp ấy.
b. Nghệ thuật: Tả cảnh ngụ tình, miêu tả thiên nhiên tinh tế, ngôn ngữ đường thi.
Soạn bài Tại Lầu Hoàng Hạc Tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng sẽ là tài liệu tham khảo hay để giúp các em có kết quả cao hơn trong học tập. Mời các bạn tham khảo thêm Đề thi học kì 1 lớp 10, Soạn bài lớp 10, Học tốt Ngữ văn 10, Tài liệu học tập lớp 10 mà VnDoc tổng hợp và đăng tải.
Một số tài liệu tham khảo khác:
