Giáo án Lịch sử lớp 5 bài 1: "Bình Tây Đại nguyên soái" Trương Định

HOẠT ĐỘNG HỌC

I. Bài kiểm: Không

II. Bài mới: (30’)

1. Giới thiệu bài (1’)

- GV nêu khái quát hơn 80 năm chống thực dân Pháp xâm lược và đô hộ: Cuối chương trình lịch sử lớp 4 các em đã biết: năm 1802, Nguyễn Ánh lật đổ nhà Tây Sơn, lập ra triều Nguyễn. Ngày 1-9-1858, thực dân Pháp nổ súng mở đầu cuộc xâm lược Việt Nam và từng bước xâm chiếm, biến nước ta thành thuộc địa của chúng. Trong khi triều đình Nhà Nguyễn từng bước đầu hàng, làm tay sai cho giặc thì nhân dân ta với lòng nồng nàn yêu nước đã không ngừng đứng dậy đấu tranh chống lại thực dân Pháp, giải phóng dân tộc. trong phần đầu của phân môn lịch sử lớp 5 các em cùng tìm hiểu về hơn 80 năm đấu tranh oanh liệt chống lại thực dân Pháp xâm lược và đô hộ của nhân dân ta.

- GV yêu cầu HS quan sát hình minh hoạ (trang 5 SGK) và hỏi: Tranh vẽ cảnh gì? Em có cảm nghĩ gì về buổi lễ được vẽ trong tranh?

- GV giới thiệu bài: Trương Định là ai? Vì sao nhân dân ta lại dành cho ông tình cảm đặc biệt tôn kính như vậy? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài học hôm nay.

* Hoạt động 1: Làm việc cả lớp

Mục tiêu: Giúp HS biết tình hình đất nước ta sau khi thực dân Pháp mở cuộc xâm lược.

Cách tiến hành:

- HS lắng nghe GV giới thiệu bài

- HS quan sát hình minh hoạ (trang 5 SGK) và trả lời câu hỏi.

- GV yêu cầu HS làm việc với SGK và trả lời các câu hỏi sau:

+ Nhân dân Nam Kì đã làm gì khi thực dân Pháp xâm lược nước ta?

+ Triều đình nhà Nguyễn có thái độ thế nào trước cuộc xâm lược của thực dân Pháp?

- GV gọi HS trả lời các câu hỏi trước lớp.

- GV chỉ bản đồ và giảng giải: Ngày 1-9-1858, thực dân Pháp tấn công vào Đà Nẵng

(chỉ vị trí Đà Nẵng) mở đầu cho cuộc chiến tranh xâm lược nước ta nhưng ngay lập tức chúng đã bị nhân dân ta chống trả quyết liệt. Đáng chú ý nhất là phong trào kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân dưới sự chỉ huy của Trương Định đã thu được một số thắng lợi và làm thực dân Pháp hoang mang lo sợ.

HS đọc SGK, suy nghĩ và tìm câu trả lời.

- Nhân dân Nam Kì đã dũng cảm đứng lên chống thực dân Pháp xâm lược. Nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra, tiêu biểu là các cuộc khởi nghĩa của Trương Định, Hồ Huân Nghiệp, Nguyễn Hữu Huân, Võ Duy Dương, Nguyễn Trung Trực…

+ Triều đình nhà Nguyễn nhượng bộ, không kiên quyết đấu tranh bảo vệ đất nước.

- 2 HS lần lượt trả lời, lớp theo dõi và bổ sung ý kiến.

* Hoạt động 2: Làm việc nhóm.

Mục tiêu: Giúp HS hiểu Trương Định kiên quyết cùng nhân dân chống quân xâm lược.

Cách tiến hành:

- GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm để hoàn thành phiếu sau:

+Cùng đọc sách, thảo luận để trả lời các câu hỏi sau:

1. Năm 1862, vua ra lệnh cho Trương Định làm gì?

+ Theo em lệnh của nhà vua đúng hay sai? Vì sao?

2. Nhận được lệnh vua, Trương Định có thái độ và suy nghĩ như thế nào?

3. Nghĩa quân và dân chúng đã làm gì trước băn khoăn đó của Trương Định? Việc làm đó có tác dụng như thế nào?

4. Trương Định đã làm gì để đáp lại lòng tin yêu của nhân dân?

- GV tổ chức cho HS báo cáo kết quả thảo luận từng câu hỏi trước lớp.

- GV nhận xét kết quả thảo luận.

GV kết luận: Năm 1862, triều đình nhà Nguyễn ký hoà ước nhường 3 tỉnh Miền đông Nam Kì cho thực dân Pháp. Triều đình ra lệnh cho Trương Định phải giải tán lực lượng nhưng ông kiên quyết cùng với nhân dân chống quân xâm lược.

- HS chia thành các nhóm nhỏ, cùng đọc sách, thảo luận để hoàn thành phiếu. Thư ký ghi ý kiến của các bạn vào phiếu.

1. Năm 1862, giữa lúc nghĩa quân Trương Định đang thu thắng lợi làm cho thực dân Pháp hoang mang lo sợ thì triều đình Nhà Nguyễn ban lệnh xuống buộc Trương Định phải giải tán nghĩa quân và đi nhận chức Lãnh binh ở An giang.

+… theo em lệnh này không hợp lý vì lệnh đó thể hiện sự nhượng bộ của triều đình với thực dân Pháp, kẻ đang xâm lược nước ta và trái với nguyện vọng của nhân dân.

2. Nhận được lệnh vua, Trương Định băn khoăn suy nghĩ: Làm quan thì phải tuân lệnh vua, nếu không sẽ phải chịu tội phản nghịch; nhưng dân chúng và nghĩa quân không muốn giải tán lực lượng, một lòng một dạ tiếp tục kháng chiến.

3. Nghĩa quân và dân chúng đã suy tôn Trương Định là “Bình Tây Đại nguyên soái”. Điều đó đã cổ vũ, động viên ông quyết tâm đánh giặc.

4. Ông dứt khoát phản đối mệnh lệnh của triều đình và quyết tâm ở lại cùng với nhân dân đánh giặc.

- HS báo cáo kết quả thảo luận theo hướng dẫn của GV.

* Hoạt động 3: Làm việc cả lớp

Mục tiêu: Giúp HS hiểu lòng biết ơn và tự hào của nhân dân ta với “Bình Tây Đại nguyên soái”.

Cách tiến hành:

- GV lần lượt nêu các câu hỏi sau cho HS trả lời:

+ Nêu cảm nghĩ của em về Bình Tây Đại nguyên soái Trương Định.

+ Hãy kể thêm một vài mẩu chuyện về ông mà em biết.

+ Nhân dân ta đã làm gì để bày tỏ lòng biết ơn và tự hào về ông?

- HS suy nghĩ, phát biểu ý kiến:

+ Ông là người yêu nước, dũng cảm, sẵn sàng hy sinh bản thân mình cho dân tộc, cho đất nước. Em vô cùng khâm phục ông.

+ 2 HS giỏi kể mẩu truyện mình đ sưu tầm về Trương Định.

+ Nhân dân ta đã lập đền thờ ông, ghi lại những chiến công của ông, lấy tên ông đặt cho tên đường phố, trường học…

GV kết luận: Trương Định là một trong những tấm gương tiêu biểu trong phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân Nam Kì

3. Củng cố – dặn dò (3’)

- GV yêu cầu HS cả lớp suy nghĩ và hoàn thành nhanh sơ đồ trong SGK

- GV tổng kết giờ học, tuyên dương các học sinh tích cực hoạt động tham gia xây dựng bài.

- HS về học thuộc bài.

- Chuẩn bị bài sau: Nguyễn Trường Tộ mong muốn canh tân đất nước.

- HS kẻ sơ đồ vào vở

- HS trả lời.