Hệ đệm, phổi, thận duy trì pH máu bằng cách lấy đi H+ hoặc OH- khi các ion này xuất hiện trong máu. Hệ đệm bao gồm một acid yếu, ít phân ly và muối kiềm của nó.
Trong máu có ba hệ đệm quan trọng là:
Hệ đệm bicacbonat: H2CO3/Na HCO3
Hệ đệm photphat: Na H2PO4/ Na HPO4-
Hệ đệm protein là hệ đệm mạnh nhất
Cơ chế cân bằng pH nội môi diễn ra như sau:
Nếu trong các sản phẩm của quá trình trao đổi chất chuyển vào máu chứa nhiều axit thì các hệ đệm sẽ phản ứng với các H+ → giảm H+ trong nội môi.
Nếu trong các sản phẩm của quá trình trao đổi chất chuyển vào máu chứa nhiều bazo thì các hệ đệm sẽ phản ứng với các OH-→giảm OH- trong nội môi.
- Phổi tham gia điều hòa pH máu bằng cách thải CO2 vì khí CO2 tăng lên làm H+ trong máu tăng lên. Thận tham gia điều hòa pH nhờ thải H+, tái hấp thụ Na+, thải NH3