Sự sai khác về tiêu hóa thức ăn của động vật ăn thực vật so với động vật ăn thịt và ăn tạp

Sự sai khác cơ bản trong tiêu hóa thức ăn của động vật ăn thực vật so với động vật ăn thịt và ăn tạp là:

* Quá trình biến đối thức ăn về mặt cơ học được thực hiện trong khoang miệng và dạ dày.

- Ở động vật nhai lại như trâu, bò, dê, cừu, hươu, nai... lúc ăn chúng chỉ nhai qua loa rồi nuốt ngay, tranh thủ lấy được nhiều thức ăn để sau đó mới "ợ lên" nhai kĩ lại lúc nghỉ ngơi ở một nơi an toàn.

- Đối với động vật có dạ dày đơn như ngựa và động vật gặm nhấm (thỏ, chuột), chúng nhai kĩ hơn động vật nhai lại khi nhai lần đầu.

- Gà và các loài chim ăn hạt không có răng nên mô hạt và nuốt ngay, cố "ních" đầy diều để tiêu hóa dần. Trong diều không có dịch tiêu hóa, mà chỉ có dịch nhày để làm trơn và mềm thức ăn, giúp cho sự tiêu hóa dễ dàng ở các phần sau của ống tiêu hóa.

* Biến đổi hóa học và biến đối sinh học.

- Quá trình tiêu hóa ở dạ dày của động vật nhai lại được bắt đầu bằng quá trình biến đổi cơ học và biến đổi sinh học, tiếp đó là quá trình biến đổi hóa học diễn ra ở dạ múi khế và ruột, tương tự như ở các động vật khác.

- Quá trình biến đổi sinh học ở động vật có dạ dày đơn nhờ VSV lại xảy ra ở ruột tịt (sau khi thức ăn được tiêu hóa một phần ở dạ dày, ruột).

- Ở chim ăn hạt và gia cầm: Thức ăn được chuyển xuống dạ dày, tuyến (nhận dịch tiêu hóa) và dạ dày cơ (nghiền nát thức ăn), sau đó chuyển xuống ruột. Ở ruột được biến đổi nhờ các enzim trong dịch tiêu hóa của tuyến gan, tụy, ruột.

- Về cấu tạo:

+ Khác nhau về sự phân hoá răng răng thú ăn thịt phân hóa mạnh hơn phù hợp với việc giết giữ con mồi và lóc thịt ra khỏi xương, còn thú ăn thực vật thì răng phân hóa không rõ bằng chức năng giữ, giật cỏ và nghiền thức ăn.

+ Khớp hàm ở thú ăn thịt nhỏ hơn còn thú ăn thực vật thì to hơn. Dạ dày có 4 ngăn ở một số loài nhai lại. Chiều dài ruột và ruột tịt khác nhau rất rõ động vật ăn thịt thì ngắn hơn còn động vật ăn thực vật thì dài hơn.

- Khác nhau về quá trình tiêu hoá:

+ Thú ăn thịt xé, lóc thịt và nuốt; tiêu hóa cơ học và hóa học là chủ yếu tiêu hóa sinh học có vai trò nhỏ.

+ Thú ăn thực vật nhai và nghiền nát thức ăn, một số loài còn nhai lại, có vi sinh vật trong dạ cỏ và manh tràng cùng tham gia hỗ trợ quá trình tiêu hoá- tiêu hóa sinh học chiếm vai trò rất lớn.

Về cấu tạo:

- Khác nhau về sự phân hoá răng, khớp hàm, dạ dày có 4 ngăn, chiều dài ruột và ruột tịt

Khác nhau về quá trình tiêu hoá:

- Thú ăn thịt xé thịt và nuốt; thú ăn thực vật nhai và nghiền nát thức ăn, một số loài có hiện tượng nhai lại.

- Thú ăn thực vật nhai kỹ hoặc nhai lại thức ăn, có vi sinh vật trong dạ cỏ và manh tràng cùng tham gia hỗ trợ quá trình tiêu hoá.