Chuyên đề tiếng Việt lớp 8: Câu cảm
Chuyên đề Tiếng Việt lớp 8: Câu cảm được biên soạn một cách khoa học, tập trung vào những kiến thức trọng tâm, cùng với hệ thống bài tập thực hành phong phú, từ nhận diện, phân tích đến vận dụng.
Đây sẽ là một công cụ hỗ trợ đắc lực, giúp quý thầy, cô truyền đạt kiến thức một cách hiệu quả và thú vị, đồng thời giúp học sinh phát triển năng lực sử dụng tiếng Việt một cách tinh tế.
Mục lục bài viết
I. Câu cảm (câu cảm thán) là gì?
- Khái niệm: Câu cảm thán là câu dùng để miêu tả, biểu lộ cảm xúc của người viết, người nói như đau buồn, giận dữ, vui vẻ, phẫn nộ, phấn khích, ngạc nhiên, chua xót, kích động… Kết thúc một câu cảm thán thường sử dụng dấu chấm than nhằm nhấn mạnh ý kiến đó.
- Ví dụ: Đẹp vô cùng ôi Tổ quốc ta ơi!
II. Nhận biết đặc điểm của câu cảm thán
– Trong câu xuất hiện các từ, cụm từ biểu cảm như than ôi, ôi, chao ôi, chao, hỡi ơi, con ơi, ông ơi, bà ơi, quá, lắm…
Ví dụ: Ôi đau quá đi mất!
– Kết thúc câu cảm thán bằng một dấu chấm than. Tuy nhiên không phải câu nào kết thúc bằng dấu chấm than cũng là câu cảm thán mà đó cũng có thể là câu mệnh lệnh.
Ví dụ:
Câu cảm thán: Món này thật sự rất ngon!
Câu mệnh lệnh: Đi nấu cơm đi!
III. Chức năng của câu cảm thán
– Câu cảm thán dùng trong tình huống nói lên ý kiến cá nhân của người viết, người nói mà ý kiến đó mang nghĩa để bộc lộ cảm xúc thật về sự vật, sự việc.
– Câu cảm thán cũng giúp người đọc hiểu được những câu nói và lời văn đó chính là cảm xúc, cao trào của bài văn.
– Câu cảm thán dùng để cảm ơn người khác về sự giúp đỡ lớn lao mà một câu trần thuật thông thường không thể nào diễn tả hết.
– Câu cảm thán có thể bộc lộ nỗi buồn khi thất bại hoặc mất đi một điều quý giá mà ta có.
– Ngoài ra câu cảm thán thường dùng để nói về điều bất ngờ mà mình gặp qua trong cuộc sống.
V. Những lưu ý khi sử dụng câu cảm thán
- Sử dụng đúng mục đích: Chỉ sử dụng câu cảm thán để bộc lộ cảm xúc khi nói hoặc viết.
- Sử dụng đúng ngữ cảnh và sử dụng đúng từ ngữ mô tả cảm xúc.
V. Bài tập về câu cảm thán
Bài 1. Phân tích tác dụng của những câu cảm thán trong các câu sau:
a. Thương thay con kiến li ti – Kiếm ăn được mấy phải đi tìm mồi.
b. Ngột làm sao, chết uất thôi…
Trả lời:
a. Từ cảm thán là từ “Thay”, có tác dụng bộc lộ sự thương cảm, xót xa trước những thân phận nhỏ bé, thấp kém trong xã hội phong kiến xưa. Nó còn thể hiện sự đồng cảm với những người nông dân nghèo khổ, luôn bị áp bức, bóc lột.
b. Từ cảm thán là “làm sao”, có tác dụng bộc lộ sự nhức nhói, bức bách trước cảnh ngục tù, cảnh bị giam giữ và không có quyền tự do.
Bài 2. Chuyển các câu cho sẵn sau đây thành câu cảm thán.
a. Em đi làm
b. Ngày thu đã đến
Trả lời:
– Câu cảm thán:
a. Ôi! Em đi làm thật chăm chỉ.
b. Ngày thu mới đẹp biết bao!
