Chuyên đề tiếng Việt lớp 8: Đoạn văn diễn dịch
Chuyên đề Tiếng Việt lớp 8: Đoạn văn diễn dịch được biên soạn một cách khoa học, tập trung vào những kiến thức trọng tâm, cùng với hệ thống bài tập thực hành phong phú, từ nhận diện, phân tích đến vận dụng. Tài liệu không chỉ giúp các em hiểu rõ bản chất của đoạn văn diễn dịch mà còn biết cách sử dụng đúng ngữ cảnh, tránh lạm dụng.
Đây sẽ là một công cụ hỗ trợ đắc lực, giúp quý thầy, cô truyền đạt kiến thức một cách hiệu quả và thú vị, đồng thời giúp học sinh phát triển năng lực sử dụng tiếng Việt một cách tinh tế.
Mục lục bài viết
I. Đoạn văn diễn dịch là gì?
- Khái niệm: Là đoạn văn có câu chủ đề được đặt ở đầu đoạn, những câu tiếp theo triển khai các nội dung cụ thể để làm rõ chủ đề của đoạn văn.
- Ví dụ: Trần Đăng Khoa rất biết yêu thương. Em thương bác đẩy xe bò “mồ hôi ướt lưng, căng sợi dây thừng” chở vôi cát về xây trường học, và mời bác về nhà mình...
(Theo Xuân Diệu)
→ Đoạn văn trên là đoạn văn diễn dịch (từ khái quát đến cụ thể). Câu chủ đề nằm ở đầu đoạn văn: “Trần Đăng Khoa rất biết yêu thương”. Những câu văn sau đưa ra lí lẽ và dẫn chứng để làm sáng tỏ câu chủ đề.
II. Đặc điểm của đoạn văn diễn dịch
- Câu chủ đề đứng ở đầu câu.
- Các câu sau có chức năng làm sáng tỏ câu chủ đề.
III. Chức năng của đoạn văn diễn dịch
- Câu chủ đề ở đầu đoạn nhằm khẳng định và nhấn mạnh nội dung chính được nhắc đến trong đoạn văn.
IV. So sánh đoạn văn diễn dịch, quy nạp, song song, phối hợp
|
Đoạn văn |
Diễn dịch |
Quy nạp |
Song song |
Phối hợp |
|
Giống nhau |
- Đều là cách trình bày đoạn văn |
|||
|
Khác nhau |
Câu chủ đề đứng ở đầu đoạn |
Câu chủ đề nằm ở vị trí cuối đoạn |
Không có câu chủ đề |
Có câu chủ đề ở đầu và cuối đoạn văn |
V. Bài tập về đoạn văn diễn dịch
Bài 1.
Phân tích cách trình bày nội dung của đoạn văn sau:
Mưa đã ngớt. Trời rạng dần. Mấy con chim chào mào từ hốc cây nào đó bay ra hót râm ran. Mưa tạnh, phía đông một mảng trời trong vắt. Mặt trời ló ra, chói lọi trên những vòm lá bưởi lấp lánh.
(Tô Hoài, O chuột)
Trả lời:
- Đoạn văn được triển khai theo kiểu song hành.
- Đoạn văn không có câu chủ đề, chủ đề của đoạn được duy trì bằng những từ ngữ chủ đề như: mưa ngớt, tạnh, trời.