Sinh học

Ví dụ 1: Ở một cây rau dừa nước: khúc mọc trên bờ có đường kính nhỏ và chắc, lá nhỏ; khuc mọc ven bờ có thân và lá lớn hơn; khúc mọc trải trên mặt nước thì thân có đường kính lớn hơn hai khúc tren và ở mỗi đột một phần rễ biến thành phao, lá cũng to hơn.

Ví dụ 2: Những cây mọc trong rừng phát triển thân dài thẳng, với những tán cây mọc cao, trong khi cùng một loài mọc đơn độc phát triển tán rộng, phân nhánh thấp hơn.

Ví dụ 3: Cây hoa anh thảo (Primula sinensis) có giống hoa đỏ thuần chủng AA và hoa trắng thuần chủng aa. Khi đem cây thuộc giống hoa đỏ thuần chủng trồng ở 35°C thì ra hoa trắng. Thế hệ sau của cây hoa trắng này trồng ở 20°C lại cho hoa màu đỏ. Trong khi đó giống hoa màu trắng trồng ở 20°C và 35°C đều chỉ cho hoa trắng.

Ví dụ 4: Trên chuột cho thấy chiều dài của tai và đuôi giảm đi khi được nuôi ở nhiệt độ thấp

Ví dụ 5: Hoa cẩm tú cầu có màu sắc thay đổi phụ thuộc pH của môi trường đất

Những tế bào ở đầu mút cơ thể có nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ ở phần thân nên chúng có khả năng tổng hợp được sắc tố mêlanin làm cho lông đen. Các tế bào ở vùng thân có nhiệt độ cao hơn nhưng gen của chúng lại không được biểu hiện (không tổng hợp được sắc tố mêlanin) nên lông có màu trắng.

→ Nhiệt độ cao có thể ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim tham gia vào điều hòa biểu hiện gen. Nhiệt độ cao làm biến tính protein đặc biệt là một số loại mẫn cảm với nhiệt độ. Khi enzim bị mất chức năng do nhiệt độ cao thì có thể mêlanin không được tổng hợp nên lông có màu trắng.

→ Nhiệt độ cao làm các gen tổng hợp melanin không biểu hiện được nên lông có màu trắng.

Chưa thể xác định được gen nằm trên NST X hay Y

Ý C sai vì nếu là di truyền theo tế bào chất thì kiểu hình đời con là giống nhau và giống cơ thể mẹ.

Chọn D

Trong bài Giải bài tập SGK Sinh học 12 bài 12 có đáp án ạ

Để biết được một bệnh nào đó ở người là do gen lặn trên NST giới tính X hay do gen trên NST thường quy định thì phải theo dõi phả hệ của gia đình nhờ đặc điểm của sự di truyền liên kết với giới tính.

Khi có tỷ lệ mắc bệnh đồng đều ở cả 2 giới hoặc mẹ mắc bệnh (tính trạng lặn) con trai lại không bị bệnh… thì gen nằm trên NST thường, nếu nằm trên NST giới tính Y thì chỉ truyền cho con trai, nằm trên NST X thì theo quy luật di truyền chéo bố được di truyền cho con gái, sau đó được biểu hiện ở cháu trai; mẹ truyền cho con trai và biểu hiện ở cháu gái)

Cách 1:

Quy ước gen : A- Bình thường; a – bị mù màu

Cặp vợ chồng này bình thường để sinh ra con trai bị bệnh mù màu (nhận alen gây bệnh từ mẹ) phải có kiểu gen: XAXa × XAY → XAXA: XAXa:XAY: XaY

Xác suất họ sinh con trai bị mù màu là 1/4

Cách 2:

Quy ước gen : A- Bình thường; a – bị mù màu. Gen nằm trên NST X không có alen tương đồng trên Y

Người vợ bình thường có em trai bị mù màu mà bố mẹ bình thường thì mẹ mang alen gây bệnh.

Kiểu gen của người vợ là:1/2 XAXA : 1/2 XAXa

Ta có: tỷ lệ alen người vợ là: 3/4 XA : 1/4 Xa

Người chồng cho alen Y để sinh con trai, do đó xác suất người con trai đó bị mù màu là 1/4

1. Đối với các gen nằm trên đoạn tương đồng của NST giới tính thì di truyền tuân theo các quy luật của gen trên NST thường (sự di truyền giả NST thường).

2. Đối với các gen nằm trên vùng không tương đồng.

* Gen nằm trên đoạn không tương đồng của NST X

- Di truyền theo quy luật chéo. Ví dụ: gen lặn trên NST giới tính X của bố được di truyền cho con gái, sau đó được biểu hiện ở cháu trai.

- Kết quả lai thuận nghịch là khác nhau, có lúc tỉ lệ đều ở 2 giới, có lúc khác nhau ở 2 giới.

VD: XAXa (mẹ) × XAY (bố) →XaY : con trai bị bệnh (nhận alen gây bệnh từ mẹ)

Từ thí nghiệm trên ta nhận thấy tính trạng màu lá di truyền theo cây mẹ. Ở cả phép lai thuận và nghịch, thế hệ con đều mang kiểu hình của mẹ.

→ Nhận xét: Các tính trạng quy định hình thái lá do gen nằm ngoài nhân quy định sẽ di truyền theo dòng mẹ, có nghĩa là đời con có kiểu hình giống mẹ.

Phép lai thuận và phép nghịch của Menđen có kết quả giống nhau.

Còn phép lai thuận và nghịch của Morgan khác nhau về phân li kiểu hình ở giới đực và giới cái.

Chỉ có thể biết được hai gen nào đó có tần số hoán vị gen bằng 50% thực sự nằm trên cùng một nhiễm sắc thể khi xét thêm một gen thứ 3 nằm giữa hai gen mà ta quan tâm.

Khi hai gen nằm khá gần nhau trên một nhiễm sắc thể thì chỉ có một số ít tế bào bước vào giảm phân có xảy ra trao đổi chéo dẫn đến hoán vị gen. Vì vậy, tỉ lệ % giao tử có hoán vị gen trên tổng số giao tử luôn nhỏ hơn 50%. Thực tế cho thấy các gen nằm càng xa nhau trên nhiễm sắc thể thì xác suất để xảy ra trao đổi chéo giữa chúng càng lớn và ngược lại. Đối với các nhiễm sắc thể lớn, những gen nằm ở hai đầu của nhiễm sắc thể thì hoán vị gen xảy ra ở hầu hết các tế bào khi bước vào giảm phân và khi đó tần số hoán vị gen có thể bằng 50%.

Ví dụ: tần số hoán vị gen giữa A và B là 50%, giữa A và C là 30%, giữa B và C là 20% → A và B phải cùng nằm trên 1 NST.

Các gen ở cùng phân tử ADN tạo nên một nhóm gen liên kết, số nhóm gen liên kết của mỗi loài bằng bộ nhiễm sắc thể đơn bội (n). Khi nhiễm sắc thể được truyền cho thế hệ sau, thì các gen cùng nhóm liên kết không phân li độc lập với nhau nữa.

Ruồi giấm có 4 cặp NST → 2n= 8→ số nhóm gen liên kết tối đa là được tối đa là 4 nhóm gen liên kết.

+ Có thể dùng những phép lai để xác định khoảng cách giữa 2 gen trên NST:

- Phép lai phân tích.

- Lai gần (động vật) và tự thụ phấn (thực vật)

+ Để xác định tần số hoán vị gen (từ đó suy ra khoảng cách giữa 2 gen), người ta hay dùng phép lai phân tích. Vì trao đổi chéo có thể chỉ xảy ra ở một giới và như vậy dùng giao phối gần (tự thụ) có thể sẽ không phát hiện ra. Ngoài ra, nếu trao đổi chéo xảy ra ở cả hai giới và với tần số thấp thì cần phải có một số lượng lớn cá thể mới có thể phát hiện ra được những tổ hợp gen mới xuất hiện do hoán vị gen. Nếu dùng phép lai phân tích thì ta có thể dễ dàng phát hiện ra các tổ hợp gen mới vì đã xác định được kiểu gen của một cá thể.