Sinh học

Sử dụng phép lai phân tích ta có thể xác định 2 gen nào đó là phân li độc lập nhau hay liên kết với nhau.

- Nếu kết quả lai phân tích cho tỉ lệ phân li kiểu hình 1: 1: 1: 1 thì hai gen quy định 2 tính trạng nằm trên 2 NST khác nhau

- Nếu tỉ lệ phân li kiểu hình là 1: 1 thì 2 gen liên kết hoàn toàn với nhau.

- Nếu kết quả lai phân tích cho ra 4 kiểu hình với tỉ lệ không bằng nhau trong đó loại kiểu hình chiếm đa số (trên 50%) thì 2 gen cùng nằm trên 1 NST và đã có hoán vị gen xảy ra.

+ Giải thích kết quả: Đời F1 cho kết quả 100% ruồi thân xám, cánh dài →thân xám trội với thân đen, cánh dài trội hơn với cánh ngắn.

- P thuần chủng, khác nhau về 2 cặp tính trạng tương phản, F1 dị hợp về 2 cặp gen, nếu lai với đồng hợp lặn (đen, ngắn) sẽ cho tỉ lệ: 1: 1: 1: 1, nhưng F1 cho tỉ lệ 1: 1→ F1 chỉ tạo 2 loại giao tử, giống phép lai phân tích đối với một tính trạng → Hai gen quy định hai tính trạng màu thân và chiều dài cánh cùng nằm trên một NST.

Quy ước: A – thân xám, a- thân đen; B – cánh dài; b – cánh cụt

Sơ đồ lai:

Pt/c: ♀ (Thân xám, cánh dài) x ♂ (Thân đen, cánh cụt)

F1: 100% (thân xám, cánh dài)

P pt ♂ (Thân xám, cánh dài) x ♀ (Thân đen, cánh cụt)

Fa: 1 (thân xám, cánh dài): 1 (thân đen, cánh cụt)

Gen đa hiệu là gen có thể tác động đến sự biểu hiện của nhiều tính trạng khác nhau.

Chọn C

Sự tương tác giữa các gen không mâu thuẫn gì với các quy luật của Menđen vì tương tác gen là sự tác động qua lại giữa sản phẩm của các gen chứ không phải bản thân của các gen.

Tương tác gen không phủ nhận học thuyết Menđen mà chỉ mở rộng thêm học thuyết Menđen.

VD: Cây dị hợp tử Aa chỉ cần một alen A cũng tổ hợp được đủ một lượng enzim cần thiết để chuyển chất A thành chất B. Tương tự, chỉ cần một alen B cũng tạo ra được lượng enzim cần thiết chuyển chất B thành sản phẩm p (sắc tố đỏ). Các alen đột biến a và b đều không tạo ra được các enzim A và B tương ứng. Do cây có kiểu gen aaBB không sản xuất ra được enzim A chuyển hoá chất A thành B nên cho dù có tạo ra được enzim B cũng không có cơ chất (chất B) để chuyển thành sản phẩm P nên hoa của chúng có màu trắng.

Các alen thuộc cùng 1 gen có thể tương tác với nhau theo kiểu:

- trội -lặn hoàn toàn,

- trội - lặn không hoàn toàn

- đồng trội (khi hai alen cùa cùng một gen đểu biểu hiện ra kiểu hình, ví dụ kiểu gen IAIB quy định nhóm máu AB ở người.

Tỉ lệ phân li kiểu hình ở F là xấp xỉ 9: 7 vì thế đây là kiểu tương tác bổ sung, F1 có kiểu gen dị hợp về 2 cặp gen, P thuần chủng

Kiểu tương tác có đặc điểm: khi trong kiểu gen có 2 alen trội thì cho 1 kiểu hình còn có 1 hoặc không có alen trội nào cho 1 kiểu hình

Quy ước gen : A-B-: Hoa đỏ;

A-bb/aaB- /aabb: hoa trắng

Ta có P: AABB × aabb ⟶ F1: AaBb; F1 × F1 : AaBb × AaBb ↔ (3A-:1aa)(3B-:1bb)

F2 : 9A - B - :3A - bb:3aaB - :1aabb

Sơ đồ lai:

P: AABB × aabb

F1 AaBb

F1 × F1: AaBb × AaBb

F2: 9A-B- : 3A-bb : 3aaB- : 1aabb

Một gen quy định một chuỗi pôlipeptit chính xác hơn vì một prôtêin có thể gồm nhiều chuỗi pôlipeptit khác nhau cùng quy định. Một tính trạng lại có thể được quy định bởi nhiều loại prôtêin khác nhau.

+ Hai alen thuộc cùng một gen tương tác với nhau theo 2 cách:

- Trội hoàn toàn: A trội hoàn toàn so với a; Kiểu gen AA, Aa: mang kiểu hình trội; aa mang kiểu hình lặn.

- Trội không hoàn toàn: A trội không hoàn toàn so với a; AA: kiểu hình trội; Aa: kiểu hình trung gian; aa: kiểu hình lặn.

Không thể tìm được 2 người có kiểu gen giống hệt nhau trên Trái Đất, ngoại trừ trường hợp sinh đôi cùng trứng vì khi các cặp alen phân ly độc lập trong quá trình sinh sản hữu tính tạo ra một lượng lớn biến dị tổ hợp do sự tổ hợp lại các gen có sẵn của bố và mẹ, các giao tử khác nhau kêt hợp ngẫu nhiên tạo ra nhiều tổ hợp gen khác nhau.(223 x 223 = 246 kiểu hợp tử khác nhau)

Dựa vào kết quả lai phân tích hoặc ở đời F ta có thể biết được hai gen nằm trên 2 nhiễm sắc thể nếu tỉ lệ kiểu hình ở lai phân tích là 1 : 1 : 1: 1 hoặc ở F là 9 : 3 : 3 : 1.

Hai gen nằm trên 2 cặp NST tương đồng khác nhau sẽ phân ly độc lập, tỷ lệ kiểu hình chung sẽ bằng tích các tỷ lệ kiểu hình riêng

+ Các điều kiện cần có để khi lai các cá thể khác nhau về hai tính trạng ta thu được đời con có tỉ lệ phân li kiểu hình xấp xỉ 9: 3: 3: 1, theo quy luật phân li của Menden thì:

- Bố và mẹ phải dị hợp tử về 2 cặp gen

- Gen trội thì trội hoàn toàn

- Số lượng cá thể đủ lớn

- Các cá thể có kiểu gen khác nhau phải có sức sống như nhau

Điều kiện nghiệm đúng của quy luật phân li độc lập:

+ Gen trội phải trội hoàn toàn

+ P phải thuần chủng tương phản

+ Các gen quy định các tính trạng nói trên phải nằm trên các cặp NST khác nhau

+ Số lượng các cá thể nghiên cứu phải lớn

+ Mỗi một gen quy định một tính trạng và quá trình giảm phân diễn ra bình thường