Văn học

- Từ đồng nghĩa là những từ tương đồng với nhau về nghĩa, khác nhau về âm thanh và có phân biệt với nhau về một vài sắc thái ngữ nghĩa hoặc sắc thái phong cách... nào đó, hoặc đồng thời cả hai. Những từ đồng nghĩa với nhau tập hợp thành một nhóm gọi là nhóm đồng nghĩa.

- Từ đồng nghĩa có 2 loại : đồng nghĩa hoàn toàn và đồng nghĩa không hoàn toàn

+ Đồng nghĩa hoàn toàn: ví dụ: Quả - Trái

+ Đồng nghĩa không hoàn toàn: bỏ mạng - hy sinh

Nghệ thuật:

- Tả cảnh ngụ tình đặc sắc.

- Nhân hoá, đảo ngữ,điệp từ, chơi chữ.

- Miêu tả kết hợp biểu cảm.

- Lời thơ trang nhã điêu luyện, âm điệu trầm lắng.

*Giá trị nội dung

“Sống chết mặc bay” đã lên án gay gắt tên quan phủ “lòng lang dạ thú” và bày tỏ niềm thương cảm trước cảnh “nghìn sầu muôn thảm” của nhân dân do thiên tai và cũng do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên

* Giá trị nghệ thuật

- Kết hợp nghệ thuật tương phản và tăng cấp khéo léo

- Lời văn cụ thể, sinh động, giàu cảm xúc

- Miêu tả nhân vật sắc nét

- Câu văn trên trích trong văn bản "Ý nghĩa văn chương'' của Hoài Thanh.

- Biện pháp: điệp ngữ, liệt kê

''Văn chương luyện cho ta những tình cảm ta sẵn có''=>văn chương bồi đắp thêm tình cảm, giúp ta nhận thức sâu sắc hơn vấn đề để ta suy nghĩ, ý thức về mình, về những tình cảm, để có thể làm cho những tình cảm ấy sâu sắc hơn, cao đẹp hơn.

C. Hữu ích

- Chi tiết khi Thủy nói chia tay với các bạn, Cô giáo tặng Thủy quyển số và chiếc bút máy nắp vàng nhưng: “Em không dám nhận… Em không đi học nữa”. “Nhà bà ngoại em ở xa trường học lắm. Mẹ em bảo sẽ sắm cho em một thúng hoa để ra chợ ngồi bán” là chi tiết khiến cô giáo bàng hoàng nhất.

- Ý nghĩa: Cha mẹ chia tay đã khiến cuộc sống gia đình của Thủy tan vỡ, giấc mơ đến trường giờ phải gác lại để đi làm kiếm sống khi còn quá nhỏ. Chi tiết ấy đã khiến mọi người cảm thấy xót xa hơn.

- Chi tiết cảm động nhất trong màn chia tay này là chi tiết cô giáo Tâm tặng cho Thuỷ quyển vở và cây bút nắp vàng (hoặc cũng có thể nêu ra chi tiết: sự chết lặng đi của cô Tâm cùng những giọt nước mắt từ từ rơi khi nghe tin Thuỷ không còn được đến trường nữa).

Câu rút gọn:

- Dành từng quả chắt chiu

- Đi qua nghe sột soạt

Câu đặc biệt trong bài tiếng gà trưa: “Cục... cục tác cục ta”

Tác dụng: Tiếng kêu của con gà khiến cháu nhớ lại những kỉ niệm của thời thơ ấu cùng với bà. Nhấn mạnh sự nhớ thương của cháu đối với bà.

* Các biện pháp tu từ trong bài thơ :

- Phép ẩn dụ :

+ Con tằm : Dùng để chỉ những người người lao động, ngày ngày cần cù,...

+ Lũ kiến : chỉ những con người lao động vất vả...

+ Hạc : chỉ những người có cuộc đời phiêu bạt , ...

+ Con cuốc : chỉ những người kêu than oan ức,....

- Phép điệp ngữ :

+ Thương thay : từ được lặp lại 4 lần trong câu thơ để nói nên nỗi thương của tác giả với những người lao động, cần cù,...

- Phép liệt kê :

+ Con tằm ; lũ kiến li ti ; hạc , con cuốc .

+ Tác dụng : Nói lên nỗi lòng của người dân đau khổ, vất vả ở xã hội phong kiến thời đó.

- Tác dụng:

+) Giúp câu văn ngắn gọn, thông tin nhanh, tránh lặp từ ngữ.

+) Ngụ ý hành động, suy nghĩ trong câu là dùng chung cho tất cả mọi người

VD :

+) Văn chương mang đến cho ta những tình cảm ta chưa có, luyện những tình cảm sẵn có

+) Cuộc đời phù phiếm và chật hẹp của cá nhân vì văn chương mà trở nên thâm trầm và rộng rãi đến trăm nghìn lần.

"Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước." Hình ảnh "làn sóng" của tinh thần yêu nước khiến em vô cùng yêu thích. Vì đó là hình ảnh tiêu biểu, đặc trưng cho sự mạnh mẽ, gắn kết của con người với con người trong hoàn cảnh đặc biệt của dân tộc. Làn sóng của sự mạnh mẽ, của tinh thần đấu tranh và hơn hết là ý chí, quyết tâm bảo vệ dân tôc Việt Nam.

- Văn bản Ý nghĩa văn chương thuộc kiểu văn nghị luận văn học

- Các kiểu văn nghị luận:

+ Nghị luận xã hội về hiện tượng đời sống

+ Nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lý

+ Nghị luận văn học