VnDoc.com

Lý thuyết Hóa học lớp 9 Vô cơ

Lý thuyết vô cơ

17 7.806

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

OXIT - HÓA LỚP 9

I- TÍNH CHAÁT HOAÙ HOÏC:

OXIT BAZÔ

OXIT AXIT

1) Oxit bazô + nöôùc



dung dòch bazô

Vd : CaO + H



Ca(OH)

2) oxit bazô + axit



muoái + nöôùc

Vd : CuO + 2HCl



CuCl

+ H

O + 2HNO

 2NaNO

+ H

3) Oxit bazô (tan) + oxit axit



muoái

Vd : Na

O + CO

 Na

1) Oxit axit + nöôùc



dung dòch axit

Vd : SO

+ H



2) Oxit axit + dd bazô



muoái + nöôùc

Vd : CO

+ Ca(OH)



CaCO



+ H

3) Oxit axit + oxit bazô (tan)



muoái

Vd : ( xem phaàn oxit bazô )

Löu yù :

- Caùc oxit trung tính ( CO,NO,N

O … ) khoâng taùc duïng vôùi nöôùc, axit, bazô ( khoâng taïo muoái )

- Moät soá oxit löôõng tính ( Al

, ZnO, BeO, Cr

…) taùc duïng ñöôïc vôùi caû axit vaø dd bazô

Vd : Al

+ 2NaOH  2NaAlO

+ H

+ 6HCl  2AlCl

+ 3H

- Caùc oxit löôõng tính taïo ra goác axit coù daïng chung : RO

, coù hoaù trò = 4 – hoaù trò kim loaïi R

- Moät soá oxit hoãn taïp khi taùc duïng vôùi axit hoaëc dung dòch bazô thì taïo ra nhieàu muoái

Vd: Fe

laø oxit hoãn taïp cuûa Fe(II) vaø Fe(III)

+ 8HCl



FeCl

+ 2FeCl

+ 4H

Vd 2 : NO

laø oxit hoãn taïp töông öùng vôùi 2 axit HNO

vaø HNO

2NO

+ 2NaOH  NaNO

+ NaNO

+ H

Natri nitrit Natri nitrat

II- PHÖÔNG PHAÙP ÑIEÀU CHEÁ TRÖÏC TIEÁP

1)Ñoát caùc kim loaïi hoaëc phi kim trong khí O

( tröø Ag,Au,Pt vaø N

2) Nhieät phaân bazô khoâng tan Ví duï : 2Fe(OH)

t C



+ 3H

3) Nhieät phaân moät soá muoái : Cacbonat ,nitrat , sunfat … cuûa moät soá caùc kim loaïi ( Xem baøi Pö nhieät phaân)

Ví duï : 2Cu(NO

)

t C



2CuO + 4NO



+ O



CaCO

t C



CaO + CO



4) Ñieàu cheá caùc hôïp chaát khoâng beàn phaân huyû ra oxit

Ví duï : 2AgNO

+ 2NaOH



2NaNO

+ AgOH



-------------------------------------

BAZÔ

I- TÍNH CHAÁT HOAÙ HOÏC

BAZÔ TAN

BAZÔ KT

1) Laøm ñoåi maøu chaát chæ thò

1) Bazô KT + axit



muoái + nöôùc

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí



xanh

dd bazô +

Pheânolphtalein :  hoàng

2) dd bazô + axit



muoái + nöôùc

NaOH + HNO



NaNO

+ H

3) dd bazô + oxit axit



muoái + nöôùc

Ba(OH)

+ CO

 BaCO

 + H

4) dung dòch bazô taùc duïng vôùi muoái

( xem baøi muoái )

5) dd bazô taùc duïng vôùi chaát löôõng tính

2Al + 2NaOH + 2H



2NaAlO

+ 3H



Cu(OH)

+ 2HCl



CuCl

+ 2H

2) Bazô KT

t C



oxit bazô + nöôùc

2Fe(OH)

t C



+ 3H

II- PHÖÔNG PHAÙP ÑIEÀU CHEÁ TRÖÏC TIEÁP

1) Ñieàu cheá bazô tan

* Kim loaïi töông öùng + H



dd bazô + H



Ví duï : Ba + 2H



Ba(OH)

+ H



* Oxit bazô + H



dd bazô

* Ñieän phaân dung dòch muoái ( thöôøng duøng muoái clorua, bromua … )

Ví duï : 2NaCl + 2H

coù maøng ngaên

ñpdd



2NaOH + H



+ Cl



* Muoái + dd bazô



muoái môùi + bazô môùi

Ví duï : Na

+ Ba(OH)

 BaCO

 + 2NaOH

2) Ñieàu cheá bazô khoâng tan

* Muoái + dd bazô



muoái môùi + bazô môùi

Ví duï : CuCl

+ 2NaOH  Cu(OH)

 + 2NaCl

-----------------------------------------

AXIT

I- TÍNH CHAÁT HOAÙ HOÏC

1) Taùc duïng vôùi chaát chæ thò maøu:

Dung dòch axit laøm quì tím



ñoû

2) Taùc duïng vôùi kim loaïi :

a) Ñoái vôùi caùc axit thöôøng (HCl, H

loaõng )

Axit + kim loaïi hoaït ñoäng



muoái + H



Ví duï : 2HCl + Fe  FeCl

+ H



b) Ñoái vôùi caùc axit coù tính oxi hoaù maïnh nhö H

ñaëc , HNO

ñaëc SO

(haéc )

Kim loaïi ( tröø Au,Pt) + HNO

ñaëc Muoái HT cao + H

O + NO

(naâu)

(2 )

HNO

loaõng NO

Ví duï : 3Fe + 4HNO

loaõng



Fe(NO

)

+ 2H

O + NO



(2 )

Saûn phaåm coù theå laø : H

S, SO

, S ( ñoái vôùi H

) vaø taïo NO

, NO, N

, NH

… ( ñoái vôùi HNO

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

3) Taùc duïng vôùi bazô ( Phaûn öùng trung hoaø )

Axit + bazô



muoái + nöôùc

Ví duï : HCl + NaOH



NaCl + H

+ Cu(OH)

 CuSO

+ 2H

4) Taùc duïng vôùi oxit bazô

Axit + oxit bazô



muoái + nöôùc

Ví duï : Fe

+ 6HNO



2Fe(NO

)

+ 3H

Löu yù: Caùc axit coù tính oxi hoaù maïnh ( HNO

, H

ñaëc ) khi taùc duïng vôùi caùc hôïp chaát oxit, bazô,

hoaëc muoái cuûa kim loaïi coù hoaù trò chöa cao thì cho saûn phaåm nhö khi taùc duïng vôùi kim loaïi

Ví duï : 4HNO

+ FeO

ñaëc noùng



Fe(NO

)

+ 2H

O + NO



5) Taùc duïng vôùi muoái ( xem baøi muoái )

6) Taùc duïng vôùi phi kim raén : C,P,S ( xaûy ra ñoái vôùi axit coù tính oxi hoaù maïnh : H

ñaëc , HNO

)

ñaëc SO

Phi kim + HNO

ñaëc Axit cuûa PK + nöôùc + NO

HNO

loaõng NO

Ví duï : S + 2H

Ñaëc noùng



3SO

 + 2H

P + 5HNO

Ñaëc noùng



+ 5NO



+ H

II- PHÖÔNG PHAÙP ÑIEÀU CHEÁ TRÖÏC TIEÁP

1) Ñoái vôùi axit coù oxi :

* oxit axit + nöôùc



axit töông öùng

* axit + muoái



muoái môùi + axit môùi

* Moät soá PK raén + Axit coù tính oxi hoaù maïnh

2) Ñoái vôùi axit khoâng coù oxi

* Phi kim + H



hôïp chaát khí ( Hoaø tan trong nöôùc thaønh dung dòch axit )

* Halogen (F

,Cl

,Br

…) + nöôùc :

Ví duï : 2F

+ 2H

O  4HF + O



* Muoái + Axit



muoái môùi + axit môùi

Ví duï : Na

S + H





+ Na

-------------------

MUOÁI

I- TÍNH CHAÁT HOAÙ HOÏC

1) Taùc duïng vôùi kim loaïi

Dung dòch muoái + kim loaïi KT



muoái môùi + Kim loaïi môùi

Ví duï : Fe + Cu(NO

)

 Fe(NO

)

+ Cu 

Ñieàu kieän : kim loaïi tham gia phaûi KT vaø maïnh hôn kim loaïi trong muoái

2) Taùc duïng vôùi muoái :

Hai dung dòch muoái taùc duïng vôùi nhau taïo thaønh 2 muoái môùi

Ví duï: CuCl

+ 2AgNO

 Cu(NO

)

+ 2AgCl 

Lý thuyết Hóa học lớp 9 Vô cơ được VnDoc sưu tầm và đăng tải. Tài liệu bao gồm lý thuyết Hóa học Vô cơ lớp 9, giúp các bạn học sinh nắm chắc kiến thức môn Hóa. Mời các bạn tải về tham khảo.

>> Một số nội dung trong chương trình Hóa học mới

CHƯƠNG I: Các loại hợp chất vô cơ

1. Tính chất hóa học của oxit

	Oxit axit	Oxit bazơ
Tác dụng với nước	Một số oxit axit + H₂O → dung dịch axit (đổi màu quỳ tím → đỏ) CO₂ + H₂O → H₂CO₃ Oxit axit tác dụng được với nước: SO₂, SO₃, N₂O₅, P₂O₅… Không tác dụng với nước: SiO₂,…	Một số oxit bazơ + H₂O → dung dịch kiềm (đổi màu quỳ tím → xanh) CaO + H₂O → Ca(OH)₂ Oxit bazơ tác dụng được với nước: Na₂O, K₂O, BaO,.. Không tác dụng với nước: FeO, CuO, Fe₂O₃,…
Tác dụng với axit	Không phản ứng	Axit + Oxit bazơ → muối + H₂O FeO + H₂SO₄ (loãng) → FeSO₄ + H₂O
Tác dụng với bazơ kiềm	Bazơ + Oxit axit → muối (muối trung hòa, hoặc axit) + H₂O CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O CO₂ + NaOH → NaHCO₃	Không phản ứng
Tác dụng với oxit axit	Không phản ứng	Oxit axit + Oxit bazơ (tan) → muối CaO + CO₂ → CaCO₃
Tác dụng với oxit bazơ	Oxit axit + Oxit bazơ (tan) → muối MgO + SO₃ → MgSO₄	Không phản ứng

	Oxit lưỡng tính (ZnO, Al₂O₃, Cr₂O₃)	Oxit trung tính (oxit không tạo muối) NO, CO,…
Tác dụng với nước	Không phản ứng	Không phản ứng
Tác dụng với axit	Al₂O₃ + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂O	Không phản ứng
Tác dụng với bazơ	Al₂O₃ + 2NaOH → 2NaAlO₂ + 3H₂O	Không phản ứng
Phản ứng oxi hóa khử	Không phản ứng	Tham gia phản ứng oxi hóa khử 2NO + O₂ $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ 2NO₂

2. Tính chất hóa học của axit, bazơ

	Axit	Bazơ
Chất chỉ thị	Đổi màu quỳ tím → đỏ	đổi màu quỳ tím → xanh Đổi màu dung dịch phenolphatalein từ không màu thành màu hồng
Tác dụng với kim loại	- Axit (HCl và H₂SO₄ loãng) + kim loại (đứng trước H trong dãy hoạt động hóa học) → muối + H₂ Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂	Một số nguyên tố lưỡng tính như Zn, Al, Cr, … 2Al + 2NaOH + 2H₂O → 2NaAlO₂ + 3H₂
Tác dụng với bazơ	Bazơ + axit → muối + nước NaOH + HCl → NaCl + H₂O	Một số bazơ lưỡng tính (Zn(OH)₂, Al(OH)₃, …) + dung dịch kiềm Al(OH)₃ + NaOH → NaAlO₂ + 2H₂O
Tác dụng với axit	Bazơ + axit → muối + nước H₂SO₄ + NaOH → Na₂SO₄ + H₂O
Tác dụng với oxit axit	Không phản ứng	Bazơ + oxit axit → muối axit hoặc muối trung hòa + nước SO₂ + NaOH → Na₂SO₃ + H₂O SO₂ + NaOH → Na₂HSO₃ + H₂O
Tác dụng với oxit bazơ	Axit +oxit bazơ → muối + nước CaO + H₂SO₄ → CaSO₄ + H₂O	Một số oxit lưỡng tính như ZnO, Al₂O₃, Cr₂O₃,… tác dụng với dung dịch bazơ
Tác dụng với muối	Axit + muối → muối mới + axit mới HCl + AgNO₃ → AgCl + HNO₃	Bazơ + muối → Bazơ mới + muối mới KOH + CuSO₄ → K₂SO₄ + Cu(OH)₂
Phản ứng nhiệt phân	Một số axit $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ oxit axit + nước H₂SO₄ $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ SO₃ + H₂O	Bazơ không tan $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ oxit bazơ + nước Cu(OH)₂ $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ CuO + H₂O

3. Tính chất hóa học của muối

Tính chất hóa học	Muối
Tác dụng với kim loại	Kim loại + muối → muối mới + kim loại mới Cu + 2AgNO₃ → Cu(NO₃)₂ + 2Ag Điều kiện: Kim loại đứng trước (trừ Na, K, Ca,…) đẩy kim loại đứng sau (trong dãy hoạt động hóa học) ra khỏi dung dịch muối của chúng. Kim loại Na, K, Ca… khi tác dụng với dung dịch muối thì không cho kim loại mới vì: Na + CuSO₄ → 2Na + H₂O → NaOH + H₂ CuSO₄ + 2NaOH → Cu(OH)₂ ↓+ Na₂SO₄
Tác dụng với bazơ	Muối + bazơ → muối mới + bazơ mới FeCl₃ + 3NaOH → Fe(OH)₃ + 3NaCl
Tác dụng với axit	Muối + axit → muối mới + axit mới BaCl₂ + AgNO₃ → Ba(NO₃)₂ + AgCl
Tác dụng với muối	Muối + muối → 2 muối mới BaCl₂ + Na₂SO₄ → BaSO₄ + NaCl
Nhiệt phân muối	Một số muối bị nhiệt phân hủy ở nhiệt độ cao CaCO₃ $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ CaO + CO₂ 2KMnO₄ $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ K₂MnO₄ + MnO₂ + O₂

CHƯƠNG 2: Kim loại

1. Tính chất của Al và Fe

	Nhôm (Al)	Sắt (Fe)
Tính chất vật lý	- Là kim loại nhẹ, màu trắng, dẻo, có ánh kim, dẫn điện và dẫn nhiệt tốt. - Nhiệt độ nóng chảy 660⁰C.	- Là kim loại nặng, màu trắng xám, dẻo, có ánh kim, dẫn điện, dẫn nhiệt tốt (kém Al). - Nhiệt độ nóng chảy 1539⁰C. - Có tính nhiễm từ.
Tính chất hóa học	< Al và Fe có tính chất hóa học của kim loại >
Tác dụng với phi kim	2Al + 3Cl₂ $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ 2AlCl₃ 4Al + 3O₂ $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ 2Al₂O₃	2Fe + 3Cl₂ $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ 2FeCl₃ 2Fe + 3Cl₂ $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ 2FeCl₃
Tác dụng với axit	2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂	Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂
Tác dụng với axit	Lưu ý: Al và Fe không phản ứng với HNO3 đặc nguội và H₂SO₄ đặc nguội.
Tác dụng với dd muối	2Al + 3CuSO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3Cu	Fe + 2AgNO₃ ↓ →Fe(NO₃)₂ + 2Ag
Tính chất khác Tác dụng với dd kiềm	nhôm + dd kiềm→ H₂ 2Al + 2NaOH + 2H₂O → 2NaAlO₂ + 3H₂	<Không phản ứng>
	Trong các phản ứng: Al luôn có hóa trị III.	Trong các phản ứng: Fe có hai hóa trị: II, III.
Hợp chất	Al₂O₃ có tính lưỡng tính Al₂O₃ + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂O Al₂O₃ + 2NaOH → 2NaAlO₂ + H₂O	FeO, Fe₂O₃ và Fe₃O₄ là oxit bazo không tan trong nước. Fe(OH)₂ ↓màu trắng Fe(OH)₃ ↓màu đỏ nâu

2. Hợp chất sắt: Gang, thép

Hợp kim	Gang	Thép
	Sắt với cacbon (2 – 5%) và một số nguyên tố khác như Si, Mn S. .	Sắt với cacbon (dưới 2%) và các nguyên tố khác như Si, Mn, S .
Tính chất	Giòn (không rèn, không dát mỏng được) và cứng hơn sắt,.	Đàn hồi, dẻo (rèn, dát mỏng, kéo sợi được), cứng.
Sản xuất	Trong lò cao - Nguyên liệu: quặng sắt - Nguyên tắc: CO khử các oxit sắt ở t0 cao. - Các phản ứng chính: Phản ứng tạo thành khí CO: C + O₂ $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ CO₂ C + CO₂ $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ 2CO CO khử oxit sắt có trong quặng: Fe₂O₃ + 3CO $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ 2Fe + 3CO₂. Fe nóng chảy hoà tan 1 lượng nhỏ	- Trong lò luyện thép. - Nguyên liệu: gang, khí oxitắc: Oxi hóa các nguyên tố C, Mn, Si, S, P, … có trong gang. - Các phản ứng chính Thổi khí oxi vào lò có gang nóng chảy ở nhiệt độ cao. Khí oxi oxi hoá các nguyên tố kim loại, phi kim để loại khỏi gang phần lớn các nguyên tố C, Si, Mn, S . . . Thí dụ: C + O₂ $\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}$ CO₂ Thu được sản phẩm là thép.

3. Dãy hoạt động hóa học của kim loại

Theo chiều giảm dần độ hoạt động của kim loại:

Li, K, Ba, Ca, Na, Mg, Al, Zn, Fe, Ni, Sn, Pb, (H), Cu, Ag, Hg, Pt, Au

Lúc khó bà cần nàng may áo giáp sắt nên sang phố hàng đồng á hiệu phi âu.

Ý nghĩa dãy hoạt động hóa học của kim loại:

Mức độ họat động hóa học của kim loại giảm dần từ trái qua phải.
Kim loại đứng trước Mg (5 kim loại đầu tiên) tác dụng với nước ở điều kiện thường à kiềm và khí hiđro.
Kim loại đứng trước H phản ứng với một số dd axit (HCl, H₂SO₄ loãng, …) và khí H₂.
Kim loại đứng trước đẩy kim loại đứng sau ra khỏi dung dịch muối (trừ 5 kim loại đầu tiên).

CHƯƠNG 3. Phi kim

	Cl₂	C
Tính chất vật lý	Clo là chất khí màu vàng lục. Rất độc, nặng gấp 2,5 lần không khí	Có 3 dạng thù hình: kim cương, than chì, cacbon vô định hình. -Có tính hấp phụ
Tính chất hóa học
1. Tác dụng với hiđro:	Cl₂+ H₂ → 2HCl	C + 2H₂ $\overset{500oC}{\rightarrow}$ CH₄
2. Tác dụng với kim loại:	2Fe + 3Cl₂→ 2FeCl₃ Cu + Cl₂ → CuCl₂	C + Ca $\overset{2000oC}{\rightarrow}$ CaC₂
3. Với oxi	Không phản ứng trực tiếp	C + O₂→ CO₂
4. Với nước	l₂ + H₂O ⇔HClO + HCl	C + H₂O $\overset{1000oC}{\rightarrow}$ CO + H₂
5. Với dung dịch kiềm	Cl₂ + NaOH → NaClO + NaCl + H₂O	Không phản ứng
6. Với dung dịch muối	Cl₂ + 2FeCl₂ → 2FeCl₃	Không phản ứng
7. Phản ứng oxi hóa khử	Clo thường là chất oxi hóa	CuO + C → CO₂ + Cu
8. Phản ứng với hidrocacbon	CH₄ + Cl₂ →CH₃Cl + HCl	Không phản ứng
9. Điều chế	1. Trong phòng TN 4HCl + MnO₂ → MnCl₂ + Cl₂ + 2H₂O 2. Trong công nghiệp 2NaCl + 2H₂O → Cl₂ + H₂ + 2NaOH (điện phân, có màng ngăn)

2. Tính chất của hợp chất cacbon

Tính chất	Cacbon oxit (CO)	Cacbon đi oxit (CO₂₎
Tính chất vật lí	CO là khí không màu, không mùi CO là khí rất độc	CO₂ là chất khí không màu, nặng hơn không khí Khí CO₂không duy trì sự sống cháy
Tính chất hóa học
1. Tác dụng với H₂O	Không phản ứng ứng ở nhiệt độ thường	CO₂ + H₂O ⇔ H₂CO₃
2. Tác dụng với dung dịch kiềm	Không phản ứng	CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O CO₂ + NaOH → NaHCO₃
3. Tác dụng với hợp chất	Ở nhiệt độ cao: CO là chất khử 3CO + Fe₂O₃ → 3CO₂ + 2Fe	CO₂ + CaO → CaCO₃
4. Ứng dụng	Dùng làm nhiên liệu, nguyên liệu chất khử trong công nghiệp hóa học	Dùng trong sản xuất nước giải khát gas bảo quản thực phẩm, dập tắt đám cháy.

>> Mời các bạn tham khảo thêm một số tài liệu liên quan

VnDoc đã đưa tới các bạn bộ tài liệu rất hữu ích Tóm tắt lý thuyết hóa học 9. Để có kết quả cao hơn trong học tập, VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Chuyên đề Toán 9, Chuyên đề Vật Lí 9, Lý thuyết Sinh học 9, Giải bài tập Hóa học 9, Tài liệu học tập lớp 9 mà VnDoc tổng hợp và đăng tải.

Ngoài ra, VnDoc.com đã thành lập group chia sẻ tài liệu học tập THCS miễn phí trên Facebook: Luyện thi lớp 9 lên lớp 10. Mời các bạn học sinh tham gia nhóm, để có thể nhận được những tài liệu mới nhất.