Ý nghĩa nhan đề Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga (Nguyễn Đình Chiểu)

Ý nghĩa nhan đề Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga (Nguyễn Đình Chiểu) được VnDoc sưu tầm nhằm giúp quý thầy cô giáo có thêm tài liệu để giảng dạy, các bạn học sinh có thêm tài liệu hay để tham khảo từ đó nắm được ý nghĩa nhan đề Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

Ý Nghĩa nhan đề Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

I. Ý nghĩa nhan đề

Ca ngợi tình nghĩa giữa con người với con người trong xã hội: tình nghĩa vợ chồng, tình cha con, mẹ con, tình cảm bạn bè, lòng yêu thương sẵn sàng cưu mang, đùm bọc những người gặp cơn hoạn nạn.

Đề cao tinh thần nghĩa hiệp, sẵn sàng cứu khốn phò nguy.

Thể hiện khát vọng của nhân dân hướng tới lẽ công bằng và những điều tốt đẹp trong cuộc đời: thiện thắng ác, chính nghĩa thắng gian tà.

II. Tìm hiểu tác giả Nguyễn Đình Chiểu

a. Cuộc đời:

- Nguyễn Đình Chiểu (1822-1888), tục gọi là Đồ Chiểu.

- Quê cha ở Thừa Thiên – Huế, ông được sinh tại quê mẹ ở Gia Định.

- Cuộc đời Nguyễn Ðình Chiểu gặp nhiều khổ đau, bất hạnh:

+ Ngay từ nhỏ, Nguyễn Ðình Chiểu đã theo cha chạy giặc. Từ một cậu ấm con quan, bỗng chốc trở thành một đứa trẻ thường dân sống trong cảnh chạy loạn, trả thù, chém giết.

+ Năm 1843, Nguyễn Đình Chiểu đỗ tú tài tại trường Gia Định. Năm 1846, ông ra Huế học, chuẩn bị thi tiếp tại quê cha, nhưng lúc sắp vào trường thi thì nhận được tin mẹ mất, phải bỏ thi trở về Nam chịu tang mẹ (1849). Dọc đường về, Nguyễn Đình Chiểu bị đau mắt nặng rồi bị mù. Ông bị người yêu bội ước, công danh dang dở.

- Không khuất phục trước số phận oan nghiệt, Nguyễn Đình Chiểu đã ngẩng cao đầu sống một cuộc sống có ích: mở trường dạy học, bốc thuốc chữ bệnh cho dân, và tiếng thơ Đồ Chiểu cũng bắt đầu vang khắp miền Lục tỉnh:

+ Là một thầy giáo, ông đặt việc dạy người cao hơn dạy chữ, được nhiều thế hệ học trò kính yêu.

+ Là thầy thuốc, ông xem trọng y đức, lấy việc cứu người làm trọng.

+ Là nhà thơ, Nguyễn Đình Chiểu quan tâm đến việc dùng văn chương để hướng con người đến cái thiện, đến một lối sống cao đẹp, đúng đạo lí làm người. Khi quê hương bị thực dân Pháp xâm lược, ông dùng thơ văn để khích lệ tinh thần chiến đấu của nhân dân.

- Nguyễn Đình Chiểu còn là tấm gương sáng ngời lòng yêu nước và tinh thần bất khuất chống ngoại xâm:

+ Ông là lá cờ đầu trong nền thơ ca yêu nước chống Pháp. (Lên lớp 11, các em sẽ được học hai tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Đình Chiểu viết về nội dung yêu nước. Đó là “Chạy giặc” và “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc”).

+ Ngay từ những ngày đầu giặc Pháp xâm lược Nam Bộ (1858), Nguyễn Đình Chiểu đã nêu cao tinh thần bất khuất chống giặc ngoại xâm; kiên quyết giữ vững lập trường kháng chiến; cùng các lãnh tụ nghĩa quân bàn bạc việc chống giặc và sáng tác thơ văn để khích lệ tinh thần chiến đầu của các nghĩa sĩ. Thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu có tác động tích cực đối với cuộc chiến đấu của nhân ta đương thời. Bởi vậy, mà ông được mệnh danh là “Thư sinh giết giặc bằng ngòi bút” (ý thơ Tùng Thiện Vương).

+ Khi triều đình nhà Nguyễn bại nhược, bất lực đến mức phải dâng cả Nam Kì lục tỉnh cho giặc Pháp, Nguyễn Đình Chiểu đã nêu cao khí tiết, giữ gìn lối sống trong sạch, cao cả, từ chối mọi cám dỗ của thực dân, không chịu hợp tác với kẻ thù.

b. Sự nghiệp văn chương:

- Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ lớn của dân tộc. Ông đã để lại nhiều áng văn chương có giá trị nhằm:

+ Truyền bá đạo lí làm người như “Truyện Lục Vân Tiên”, “Dương Từ - Hà Mậu”…

+ Cổ vũ lòng yêu nước, ý chí cứu nước như “Chạy giặc”, “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc”, “Thơ điếu Trương Định”…

*Trong một bài viết của mình, cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã có những lời so sánh, ví von diệu vợi để tưởng nhớ tới nhà thơ, người chiến sĩ yêu nước đầy tự hào của dân tộc ta ở thế kỷ 19 – Nguyễn Đình Chiểu:

“Trên trời có những vì sao có ánh sáng khác thường, thoạt nhìn thì chưa thấy sáng, song càng nhìn thì càng thấy sáng. Nguyễn Đình Chiểu – nhà thơ yêu nước vĩ đại của nhân dân Nam Bộ thế kỉ XIX là một trong những ngôi sao như thế!”.

* “Một con người tật nguyền như vậy, nếu chỉ sống bình thường, trong sạch cũng là quý, không ai nỡ đòi hỏi phải gánh vác việc đời. Ấy mà cụ đã sống và đã làm việc với ba cương vị trí thức, luôn luôn có mặt ở phía trước, luôn luôn gương mẫu, cống hiến không kể mình, và như vậy cho đến ngày từ giã cõi đời. Còn có tấm gương người mù nào đáng soi hơn cho người có đủ hai mắt”. (Lê Trí Viễn)

Hoàn cảnh sáng tác Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

"Truyện Lục Vân Tiên" là truyện thơ Nôm, được viết vào khoảng đầu những năm 50 của thế kỉ XIX. “Truyện Lục Vân Tiên” là sách gối đầu giường của người Nam Bộ, là tiếng lòng của người miền Nam.

Truyện Lục Vân Tiên là tác phẩm tiêu biểu cho giai đoạn sáng tác của Nguyễn Đình Chiểu trước khi Pháp xâm lược, đồng thời là tác phẩm ưu tú của văn học nước ta. Ông đã nhiệt tình ca ngợi cuộc chiến đấu cho lí tưởng nhân nghĩa, ca ngợi những con người trung nghĩa. Các nhân vật chính của tác phẩm đều bừng bừng khí thế chiến đấu chống lại mọi áp bức bất công, bảo vệ chính nghĩa, nêu cao đạo đức nhân nghĩa ở đời. Ông nhiệt tình ca ngợi những thanh niên luôn nêu cao chủ nghĩa anh hùng “phò đời giúp nước” thấy sự bất bình không thể bỏ qua, ca ngợi người phụ nữ kiên trinh chung thuỷ, chống lại mọi ách áp bức của cường quyền, mọi thủ đoạn cưỡng bức hèn hạ, bảo vệ tình yêu cao quý. Qua tác phẩm ông còn biểu dương phẩm chất cao đẹp của những con người xuất thân từ quần chúng nhân dân, tố cáo và lên án hàng loạt những tên bội bạc, gian ác thuộc nhiều loại người trong xã hội. Tuy còn bị hạn chế bởi tư tưởng phong kiến, nội dung tác phẩm Lục Vân Tiên đã thấm nhuần tính nhân dân sâu sắc, vì thế tác phẩm được nhân dân Nam Bộ hết sức yêu mến.

Với Lục Vân Tiên, Nguyễn Đình Chiểu đã góp vào kho tàng văn học dân tộc một đoá hoa ngát hương thơm. Tuy còn thiếu sót trong việc miêu tả nhân vật, trau chuốt câu thơ, Nguyễn Đình Chiểu đã thể hiện một cách tài tình một cách ý nhị, chất phác, bộc trực của tâm hồn Nam Bộ, ngôn ngữ Nam Bộ trong tác phẩm. Nhiều nhân vật của ông có sức sống mạnh mẽ trong lòng nhân dân. Một nét đặc sắc khác của tác phẩm, đó là tính chất tự thuật.

Tóm tắt nội dung Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

Ở quận Đông Thành, vợ chồng họ Lục sinh được đứa con trai rất tuấn tú, đặt tên là Lục Vân Tiên. Sau khi lên núi tầm sư học đạo, Vân Tiên trở thành một con người xuất chúng: văn võ kiêm toàn.

Trên đường xuống núi về kinh ứng thi, Vân Tiên đã đánh tan bọn cướp Phong Lai, cứu được Kiều Nguyệt Nga, một thiếu nữ vóc ngọc mình vàng. Cảm công đức chàng hiệp sĩ, nàng vẽ bức hình Lục Vân Tiên luôn luôn mang theo mình. Vân Tiên ghé thăm gia đình Võ Công - người đã hứa gả con gái cho chàng. Vân Tiên gặp Hớn Minh, Vương Tử Trực (hai người bạn tốt) và Trịnh Hâm, Bùi Kiệm, 2 kẻ xấu xa. Ông Quán đã nói với 4 sĩ tử về lẽ ghét thương ở đời.

Sắp vào trường thi, Vân Tiên nhận được tin nhà. Chàng vội trở về quê chịu tang mẹ. Quá đau khổ mà lâm bệnh, hai mắt bị mù, Vân Tiên bị bọn lang băm, phù thủy, thầy bói lừa gạt lấy hết tiền; Trịnh Hâm đẩy xuống sông hãm hại. Vân Tiên được con giao long và ngư ông cứu thoát. Vân Tiên trở lại nhà Võ Công, bị hắt hủi và bị bỏ vào hang sâu cho chết. Vân Tiên được thần núi và ông Tiều cứu ra, gặp lại Hớn Minh, người bạn nghĩa hiệp. Vương Tử Trực đỗ thủ khoa, tìm đến nhà Võ Công hỏi thăm tin tức Vân Tiên. Võ Công ngỏ ý gả con gái cho Vương Tử Trực, nhưng đã bị chàng mắng nhiếc, y quá nhục mà chết.

Kiều Nguyệt Nga nghe tin Vân Tiên gặp nạn đã qua đời, nàng vô cùng thương tiếc, nguyện sẽ thủ tiết. Tên thái sư trong triều hiến kế cho nhà vua bắt đem Kiều Nguyệt Nga cống cho giặc Ô Qua. Nàng đã ôm theo bức hình Lục Vân Tiên nhảy xuống sông tự tử. Phật Bà Quan Âm đã cứu sống Kiều Nguyệt Nga; sau đó nàng lại dạt vào vườn hoa nhà họ Bùi. Bùi Công muốn nhận Kiều Nguyệt Nga làm con nuôi, nhưng Bùi Kiệm lại nằng nặc đòi lấy nàng làm vợ. Kiều Nguyệt Nga bỏ trốn, nương nhờ lão bà ở giữa rừng sâu.

Lục Vân Tiên nhờ thuốc tiên mà đôi mắt sáng lại. Chàng vội trở lại quê nhà: Thăm cha, viếng mộ mẹ, thăm Kiều Công. Chàng lại đi thi, đậu Trạng nguyên; vua sai đi dẹp giặc Ô Qua. Trên đường chiến thắng trở về, Lục Vân Tiên bất ngờ gặp lại Kiều Nguyệt Nga, hai người mừng mừng tủi tủi.

Lục Vân Tiên trở lại triều đình, tậu hết sự tình đầu đuôi. Tên thái sư và bọn gian ác bị trừng phạt, những người nhân nghĩa được đền đáp. Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga nên vợ nên chồng, sống cuộc đời hạnh phúc, vinh hiển.

Giá trị nội dung và nghệ thuật đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

- Giá trị nội dung: Truyện Lục Vân Tiên là truyện thơ nôm được sáng tác vào khoảng thế kỉ XIX. Truyện gồm 2082 câu thơ lục bát được viết ra nhằm mục đích phê phán những bất công trong xã hội và truyền dạy đạo lí làm người.

+ Giá trị hiện thực: Tác phẩm đã lên án cái ác, cái xấu trong xã hội. Chửi thói gian ác, bất công, chửi những kẻ tráo trở, bội bạc, phản phúc như cha con Võ Công, chửi những kẻ bất nghĩa, bất nhân như Trịnh Hâm, Bùi Kiệm, chửi bọn người làm ăn bất lương chuyên nghề lừa bịp, bóp nặn nhân dân (bọn thầy bói, thầy pháp, bọn lang băm).

+ Giá trị nhân đạo: Đề cao đạo lí làm người:

• Xem trọng tình nghĩa giữa con người với con người trong xã hội: tình cha con, mẹ con, nghĩa vợ chồng, tình bè bạn, tình yêu thương cưu mang những người gặp cơn hoạn nạn.
• Đề cao tinh thần nghĩa hiệp, sẵn sàng cứu khổ phò nguy.
• Thể hiện khát vọng của nhân dân hướng tới lẽ công bằng và những điều tốt đẹp trong cuộc đời (kết thúc có hậu của truyện; thiện thắng ác, chính nghĩa thắng gian tà).

- Giá trị nghệ thuật:

• Xây dựng nhân vật theo phương thức 3: qua hành động, cử chỉ, lời nói, ít khắc hoạ ngoại hình và ít đi sâu vào nội tâm. Tác giả chỉ kể về nhân vật để nhân vật tự bộc lộ tính cách. Tác phẩm khắc họa thành công những phẩm chất đẹp đẽ cả hai nhân vật Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga.
• Ngôn ngữ thơ mộc mạc, bình dị, gần với lời nói thông thường và mang màu sắc địa phương Nam bộ. Nó có phần thiếu chau chuốt, uyển chuyển nhưng phù hợp với ngôn ngữ người kể chuyện, rất tự nhiên, dễ đi vào quần chúng.
• Truyện mang màu sắc Nam Bộ cả về tính cách con người, cả về ngôn ngữ địa phương.

Trên đây là toàn bộ kiến thức VnDoc muốn chia sẻ về Ý nghĩa nhan đề Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga (Nguyễn Đình Chiểu). Ngoài ra, có thể tham khảo thêm nhiều tài liệu khác cùng chủ đề trong bộ sưu tập này.

• Ý nghĩa nhan đề một số tác phẩm Ngữ văn 9
• Ý nghĩa nhan đề Bố của Xi-Mông
• Phân tích nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga
• Đóng vai Kiều Nguyệt Nga kể lại đoạn truyện Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

.......................................................................

Ngoài Ý nghĩa nhan đề Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga (Nguyễn Đình Chiểu). Mời các bạn học sinh còn có thể tham khảo thêm Soạn văn 9, soạn bài 9, Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 9 hoặc đề thi học học kì 1 lớp 9, đề thi học học kì 2 lớp 9 các môn Toán, Văn, Anh, Hóa, Lý, Địa, Sinh mà chúng tôi đã sưu tầm và chọn lọc. Với đề thi học kì 2 lớp 9 này giúp các bạn rèn luyện thêm kỹ năng giải đề và làm bài tốt hơn. Chúc các bạn học tốt