Ý nghĩa nhan đề Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê

Ý nghĩa nhan nhan đề bài Những ngôi sao xa xôi gợi nhớ đến hình ảnh những ngôi sao lớn trên bầu trời thành phố quê hương mà Phương Định nhân vật chính trong truyện thường hay nhớ lại. Hình ảnh ấy gắn liền với tuổi ấu thơ êm đềm bên gia đình, bên người thân. Mời các bạn cùng tham khảo bài viết dưới đây để cùng hiểu rõ hơn ý nghĩa nhan đề bài Những ngôi sao xa xôi.

Hướng dẫn phân tích Ý nghĩa nhan đề: “Những ngôi sao xa xôi”

1. Tác giả

a. Tiểu sử tác giả Lê Minh Khuê

Lê Minh Khuê sinh ngày 6 tháng 12 năm 1949 tại quê ngoại Lan Châu, Nông Cống, tỉnh Thanh Hóa. Cha mẹ mất sớm, bà lớn lên trong gia đình dì ruột, chú và dì đều là giáo viên trung học.

Năm 1965, Lê Minh Khuê tham gia lực lượng Thanh niên xung phong chống Mỹ. Năm 1967 bà có những bài báo đầu tiên và năm 1969 bắt đầu viết văn. Bên cạnh việc viết văn, Lê Minh Khuê từng là phóng viên báo Tiền phong, phóng viên Đài Phát thanh Giải phóng (đi B, về Đà Nẵng năm 1975 cùng đơn vị quân đội), phóng viên Đài Truyền hình Việt Nam, biên tập viên Nhà xuất bản Hội Nhà văn từ 1978 đến khi nghỉ hưu.

b. Sự nghiệp văn học của Lê Minh Khuê

Đề tài chính của thời kỳ chiến tranh trong sáng tác của bà là đời sống cuộc chiến, máu lửa nhưng con người được tinh thần lạc quan liên kết, là cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ ở tuyến đường Trường Sơn.

Truyện của bà thay đổi đề tài từ những năm 1984 vì theo bà, người Việt Nam thay đổi ngay từ năm 1975 khi hết chiến tranh, do đó không còn viết như cũ. Tác phẩm của nhà văn trong thời kì này bám sát những biến chuyển của đời sống xã hội và con người trên tinh thần đổi mới.

Lê Minh Khuê chuyên viết truyện ngắn và truyện vừa. Truyện của bà được dịch và xuất bản tại các nước Hoa Kỳ, Đức, Thụy Điển, Italia và Hàn Quốc.

Phong cách nghệ thuật: Bà viết truyện ngắn với một ngòi bút giàu nữ tính, miêu tả tinh tế, đặc sắc (đặc biệt là nhân vật nữ).

Bằng lối viết nhẹ nhàng mà đầy khắc khoải, những dòng văn của Lê Minh Khuê tuy giản dị nhưng chứa đựng trong đó biết bao ân tình đẹp đẽ.

2. Tác phẩm:

- Hoàn cảnh sáng tác: 1972, cuộc kháng chiến cứu nước của nhân dân miền Nam đang trong giai đoạn ác liệt.

- Là tác phẩm truyện ngắn thành công nhất trong thời gian chống Mỹ cứu nước này.

3. Tóm tắt Những ngôi sao xa xôi

Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi kể về câu chuyện ba cô gái ở cùng trong một tổ trinh sát mặt đường – Thao, Phương Định và Nho. Công việc của họ là ngồi chờ trên cao điểm, ngồi chờ đợi và quan sát máy bay địch ném bom, san lấp hố bom, đánh dấu những quả bom chưa nổ rồi tiến hành phá bom. Ba cô gái, ba tính cách khác nhau – Chị Thao thích chép những bài hát vào trong quyển sổ nhỏ, Phương Định thì luôn mộng mơ, cố hay nhớ về những kỉ niệm đẹp của tuổi thiếu nữ khi bên cạnh gia đình và người thân còn riêng Nho lại vô cùng yêu thích thêu thùa nhưng chỉ thêu được các bông hoa cẩu thả, lòe loẹt. Mỗi người một vẻ nhưng họ luôn sống yêu thương, đùm bọc gắn bó chăm sóc nhau như chị em trong gia đình. Và trong một lần phá bom của địch, Nho bị thương nặng, chị Thao và Phương Định rất lo lắng, ngày đêm chăm sóc ở bên cạnh Nho. Lúc này chợt một cơn mua đá vụt đến nhưng rồi cũng nhanh chóng đi qua, khiến cho các cô gái chất chứa bao nổi niềm trong lòng. Đặc biệt là Phương Định – trong lòng cô xuất hiện bao hoài niệm xưa và những khát khao về một tương lai mới. Truyện kể theo ngôi thứ nhất của Phương Định nên đã tạo ra một điểm nhìn chân thực, dễ dàng tái hiện lại hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh. Đồng thời khắc họa rõ thế giới nội tâm, cảm xúc, suy nghĩ của các nhân vật nhằm toát lên vẻ đẹp con người trong chiến tranh.

3. Ý nghĩa nhan đề bài Những ngôi sao xa xôi

Có hai cách trình bày, giải thích ý nghĩa của nhan đề Những ngôi sao xa xôi

3.1) Đây là một dụng ý nghê thuật của nhà văn Lê Minh Khuê, bà so sánh ngầm ba nữ thanh niên xung phong trong câu chuyện với ba ngôi sao xa xôi trên bầu trời. Nhan đề tác phẩm mang hình ảnh đẹp, anh hùng, đồng thời cũng biểu đạt được những nét đẹp tâm hồn của ba cô gái Nho, Phương Định, chị Thao. Tuy là ba cá thể khác nhau nhưng họ trẻ trung, lãng mạn, có sức tỏa sáng diệu kỳ mà không thể phô phương. Đúng với nhan đề tác phẩm, các chị xứng đáng là những ngôi sao xa xôi trên đỉnh Trường Sơn. Không những vậy mà nhan đề còn giàu chất thơ, chất lãng mạn, mang nét đặc trưng cho văn học thời kì chống Mĩ.

3.2) Nhan đề gợi nhớ về những ngôi sao mà Phương Định đã từng nhớ lại, cô nhớ lại khoảng thời gian bình yên từng sống của gia đình, cô có tấm lòng luôn hướng về gia đình, về quê hương.

Đồng thời nhan đề còn muốn nói đến ba cô gái thanh niên xung phong trên đỉnh Trường Sơn là Nho, Phương Định và chị Thao. Ba người họ giống như những ngôi sao trên bầu trời rộng lớn, ở họ tỏa ra những vẻ đẹp lấp lánh và diệu kì riêng. Và ai cũng phải cảm phục khi làm nhiệm vụ trên tuyến đường Trường Sơn.

Không những vậy, nhan đề còn cho ta thấy được vẻ đẹp trong tâm hồn của họ, ca ngợi lên vẻ đẹp đáng quý của con người Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Dù là truyện ngắn sáng tác trong thời kì chiến tranh nhưng đọc tiêu đề ta không hề có cảm giác ác liệt, mất mát của cuộc chiến chống Mỹ cứu nước. Chính đây là thành công của tác giả Lê Minh Khuê khi đặt tiêu đề.

Ý nghĩa nhan đề: “Những ngôi sao xa xôi” - Bài tham khảo 1

Đặt nhan đề cho truyện ngắn của mình là “những ngôi sao xa xôi” đây là một dụng ý nghệ thuật của Lê Minh Khuê, bằng cách nói ẩn dụ nhà văn đã so sánh ngầm ba nữ thanh niên xung phong với những ngôi sao xa xôi trên bầu trời. Đặt tên cho tác phẩm như vậy nhà văn đã tạo ra một hình ảnh đẹp, anh hùng, đồng thời biểu đạt những nét đẹp tâm hồn và phong cách của các cô gái, Nho, Phương Định, chị Thao: Trẻ trung, lãng mạn, có sức tỏa sáng diệu kỳ. Ánh sáng ấy không phô trương mà phải chịu khó tìm hiểu chúng ta mới cảm nhận được vẻ đẹp diệu kỳ. Các chị xứng đáng là “những ngôi sao xa xôi” trên đỉnh Trường Sơn, dẫn đường cho mọi thế hệ, những ngôi sao trên bầu trời cách mạng dẫn đường cho dân tộc Việt Nam đi tới thắng lợi, không chỉ vậy nhan đề còn giàu chất thơ, chất lãng mạn, rất đặc trưng cho Văn Học thời kỳ chống Mỹ

Ý nghĩa nhan đề: “Những ngôi sao xa xôi” - Bài tham khảo 2

Thoạt đầu, có vẻ như không có gì thật gắn bó với nội dung của truyện. Với hình ảnh ẩn dụ “NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI” và chỉ gần đến cuối câu chuyện, hình ảnh những ngôi sao mới xuất hiện trong những cảm xúc hồn nhiên, mơ mộng của Phương Định, ngôi sao trên bầu trời thành phố. Ánh sáng của các vì sao thường nhỏ bé, không dễ nhận ra, không rực rỡ chói loà như mặt trời, và cũng không bằng bạc, thấm đẫm bao phủ như mặt trăng. Nhiều khi nhìn lên bầu trời, ta phải thật chăm chú mới phát hiện ra những ngôi sao ấy

Và phải chăng vẻ đẹp của các cô thanh niên xung phong ấy cũng như vậy. Và chúng lại «xa xôi», vì thế phải thật chăm chú mới nhìn thấy được, mới yêu và quý trọng những vẻ đẹp như thế.

Ý nghĩa nhan đề: “Những ngôi sao xa xôi” - Bài tham khảo 3

- Nhan đề "Những ngôi sao xa xôi" không chỉ là nói lên hình ảnh đẹp bắt đầu lung linh trên bầu trời đêm thành phố qua sự liên tưởng của Phương Định. Mà đây còn là nói đến đôi mắt của Phương Định có vẻ đẹp xa xăm như lời các anh chiến sĩ hay khen cô. Sử dụng hình ảnh này còn là một cách để tác giả ngợi ca về vẻ đẹp tâm hồn và tinh thần dũng cảm của tổ trinh sát mặt đường.

- Đó là vẻ đẹp của những con người khao khát lập nên những sự tích anh hùng, họ chính là những ngôi sao đang tỏa sáng trên bầu trời đêm Trường Sơn. Vì vậy cách gọi ấy là ngợi ca vẻ đẹp lãng mạn của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn chống Mĩ ác liệt

Ý nghĩa nhan đề: “Những ngôi sao xa xôi” - Bài tham khảo 4

Nhan đề "Những ngôi sao xa xôi" trước hết là những ngôi sao trên mũ của người chiến sĩ của những cô gái thanh niên xung phong. "Những ngôi sao xa xôi còn là hình ảnh của quê hương luôn hiển hiện trong tâm trí của các cô gái thanh niên xung phong. "Những ngôi sao xa xôi" còn có ý nghĩa biểu tượng. Đó là thứ ánh sáng dịu dàng, cái ánh sáng ẩn hiện xa xôi lại có sức mê hoặc lòng người. Đó là biểu tượng về sự ngời sáng của phẩm chất cách mạng của những cô gái thanh niên xung phong Trường Sơn. Các cô thanh niên xung phong là "Những ngôi sao xa xôi" nơi cuối rừng Trường Sơn đều ngời sáng vẻ đẹp của con người anh hùng cách mạng .…

Ý nghĩa nhan đề: “Những ngôi sao xa xôi” - Bài tham khảo 5

Là biểu tượng cho vẻ đẹp anh hùng của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn (Nho, chị Thao, Phương Định) ở họ luôn có những phẩm chất tốt đẹp và sức tỏa sáng kì diệu. Ánh sáng ấy không phô trương mà phải chịu khó tìm hiểu ta mới cảm nhận được vẻ đẹp diệu kì đó. Các chị xứng đáng là những ngôi sáng lấp lánh trên đỉnh Trường Sơn. Những ngôi sao xa xôi còn là phương tiện để nhà văn thể hiện tình cảm của mình dành cho những chiến sĩ đang tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ

Ý nghĩa nhan đề: “Những ngôi sao xa xôi” - Bài tham khảo 6

Toàn bộ câu truyện hầu như không có gì gắn bó với nhan đề của câu truyện. Chỉ phần cuối đoạn hồi tưởng của Phương Định mới xuất hiện: Hình ảnh những ngôi sao (trong xứ sở thần tiên, ngôi sao trên bầu trời thành phố)

Nhan đề biểu hiện cho những tâm hồn hết sức hồn nhiên, lãng mạng, mơ mộng của những cô gái thành phố. Biểu hiện cho những khát vọng, mơ ước trong tâm hồn thiếu nữ về cuộc sống thanh bình, êm ả giữa những gì gần gũi, khốc liệt của chiến tranh, không khí bàng hoàng của bom đạn trở nên xa vời. Ánh trăng của các vì sao thường nhỏ bé không dễ nhận ra, nó không rực rỡ, chói lòa như mặt trời và cũng không bằng bạc như mặt trăng, trên bầu trời cần chăm chú mới phát hiện ra những ngôi sao ấy, phải trăng vẽ đẹp của các cô thanh niên xung phong cũng như vẻ đẹp của các ngôi sao phải thật chăm chú mới nhìn thấy vẻ đẹp đó để ta trân trọng và yêu quý.

-> Ý nghĩa: Làm nổi bật tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm trong cuộc sống chiến đấu vô cùng gian khổ đã hi sinh của các cô thanh niên xung phong trên tuyến đường trường sơn trong những năm kháng chiến chống Mỹ. đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mỹ.

Ý nghĩa nhan đề: “Những ngôi sao xa xôi” - Bài tham khảo 7

Trước hết, nhan đề "Những ngôi sao xa xôi" gợi nhớ đến hình ảnh những ngôi sao lớn trên bầu trời thành phố quê hương mà Phương Định - nhân vật chính trong truyện - thường hay nhớ lại. Hình ảnh ấy gắn liền với những kỉ niệm êm đềm tuổi ấu thơ bên gia đình, bên người thân. Điều đó cho thấy dù trọng hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt, những cô gái thanh niên xung phong vẫn giữ được nét hồn nhiên, trong sáng, mơ mộng. Sâu sắc hơn, nhan đề đó góp phần thể hiện tư tưởng, chủ đề của truyện: chủ nghĩa anh hùng, vẻ đẹp tâm hồn, tư tưởng và những phẩm chất cao cả của con người Việt Nam trong chiến tranh yêu nước. Ba cô gái thanh niên xung phong trên một cao điểm ác liệt ở tuyến đường Trường Sơn, tiêu biểu cho thế hệ nữ thanh niên xung phong thời chống Mĩ, sẽ mãi mãi là những ngôi sao lấp lánh trên đỉnh cao Trường Sơn, xa xôi mà gần gũi trong lòng yêu thương cảm phục của mọi người, mọi thời đại. Tên truyện khơi gợi cảm xúc lãng mạn cách mạng, phần nào làm giảm bớt những đau thương, mất mát cảu chiến tranh.

Ý nghĩa nhan đề: “Những ngôi sao xa xôi” - Bài tham khảo 8

- "Những ngôi sao xa xôi" viết về ba cô gái tổ trinh sát mặt đường – Phương Định, Nho, và chị Thao.

- “Những ngôi sao” chỉ là một chi tiết xuất hiện thoáng qua trong kí ức của Phương Định khi bất chợt có cơn mưa đá, gợi cho cô nhớ đến “những ngôi sao to trên bầu trời thành phố…những ngọn điện trên quảng trường lung linh như những ngôi sao trong câu chuyện cổ tích…”.

- Nhưng nhà văn lại lấy hình ảnh này để đặt cho truyện ngắn của mình. Phải chăng đây chính là hình ảnh đầy chất thơ, gợi lên vẻ đẹp tâm hồn trẻ trung, mơ mộng và nhạy cảm của Phương Định? Nó còn có sức gợi liên tưởng cho người về những cô gái trong truyện. Họ đẹp như “những ngôi sao xa xôi”, ẩn hiện, vượt thoát lên những khói bom, đạn lửa, cái chết để mãi lung linh, tỏa sáng trên bầu trời…

Trên đây VnDoc đã hướng dẫn tới các bạn bài Ý nghĩa nhan đề Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê. Hy vọng với tài liệu này các bạn học sinh sẽ có thêm nhiều ý tưởng hoàn thiện bài văn của mình. Chúc các bạn học tốt và đừng quên tham khảo nhiều bài văn mẫu tại trang VnDoc nhé

• Cảm nhận của em về nhân vật Phương Định trong truyện ngắn "Những Ngôi Sao Xa Xôi" của Lê Minh Khuê
• Tóm tắt truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê
• Soạn bài lớp 9: Những ngôi sao xa xôi

.............................................

Ngoài Ý nghĩa nhan đề Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê. Mời các bạn học sinh còn có thể tham khảo các đề thi học kì 2 lớp 9 các môn Toán, Văn, Anh, Lý, Địa, Sinh mà chúng tôi đã sưu tầm và chọn lọc. Với đề thi học kì 2 lớp 9 này giúp các bạn rèn luyện thêm kỹ năng giải đề và làm bài tốt hơn. Chúc các bạn ôn thi tốt