Nghị luận xã hội về thói quen ỷ lại của thanh thiếu niên trong học tập và công việc hiện nay

Văn mẫu lớp 9: Nghị luận xã hội về thói quen ỷ lại của thanh thiếu niên trong học tập và công việc hiện nay gồm dàn ý và các bài văn mẫu hay lớp 9 cho các em học sinh tham khảo, có thêm nhiều ý tưởng hoàn thành bài văn của mình.

I. Dàn ý Thói quen ỷ lại của thanh thiếu niên trong học tập và công việc hiện nay

Dàn ý Thói quen ỷ lại của thanh thiếu niên hiện nay mẫu 1

1. Mở bài

• Giới thiệu vấn đề cần nghị luận

2. Thân bài

a. Giải thích vấn đề

• Ỷ lại là tự bản thân không có ý thức trách nhiệm, không cố gắng trong cuộc sống mà dựa dẫm, trông chờ vào sự giúp đỡ của người khác một cách thái quá.
• Căn bệnh đang hủy diệt sức trẻ: là cách nói hình ảnh diễn tả tác hại của thói ỷ lại đến thế hệ trẻ, khiến họ trở nên thụ động, không có khả năng đối phó với những thử thách trong cuộc sống.
• Ý nghĩa: câu nói nhấn mạnh đến tác hại của thói ỷ lại và cảnh báo về một hiện tượng trong đời sống: thói ỷ lại đang là căn bệnh nguy hiểm đối với con người, đặc biệt là thế hệ trẻ.

b. Bàn luận vấn đề

- Thực trạng hiện nay về sự ỷ lại: Nhiều bạn trẻ sống tự lập, tự mình làm việc và khẳng định chính mình, vẫn còn một bộ phận không nhỏ các bạn trẻ sống ỷ lại, dựa dẫm vào người khác.

- Biểu hiện của thói ỷ lại: thờ ơ với cuộc sống, công việc học tập của chính mình, không suy nghĩ cho tương lai, để mặc bố mẹ sắp đặt mọi việc, bé thì được mua điểm, lớn thì được chạy việc cho. Hay đơn giản hơn, từ những việc nhỏ nhất như dọn dẹp phòng ở, giặt giũ,... cũng lười nhác, để bố mẹ làm; gặp bài tập khó thì nhờ vả bạn bè,...

- Nguyên nhân dẫn tới thói ỷ lại:

• Do sự lười biếng trong cả vận động và tư duy.
• Do được gia đình nuông chiều.

- Hậu quả của thói ỷ lại:

• Người sống ỷ lại, quen dựa dẫm thường lười lao động, suy nghĩ, tư duy, thiếu năng lực đưa ra quyết định trong những hoàn cảnh cần thiết. Từ đó, họ không làm chủ được cuộc đời, không có bản lĩnh, không có sáng tạo,... dễ gặp thất bại trong mọi việc.
• Họ trở thành gánh nặng cho gia đình, xã hội.
• Tương lai của đất nước không thể phát triển tốt đẹp nếu những chủ nhân tương lai của đất nước đều lười biếng, ỷ lại như vậy.

=> Đó là quan niệm sống lệch lạc.

c. Bài học nhận thức và hành động

• Thế hệ trẻ cần học cách tự đứng trên đôi chân của mình, không được tự biến mình thành cây tầm gửi trong cuộc sống.
• Thế hệ trẻ hôm nay cần tích cực rèn luyện, trau dồi kiến thức, kỹ năng sống thật tốt để luôn là người có bản lĩnh, có chính kiến và chủ động đưa ra những quyết định tỉnh táo, sáng suốt trong mọi việc.
• Gia đình, nhà trường, xã hội cần thay đổi quan niệm về tình yêu thương và giáo dục, không nuông chiều hay quá bao bọc, cần hình thành và rèn luyện tính tự lập cho con em mình.

3. Kết bài

• Khẳng định lại tác hại của thói quen
• Rút ra bài học cho bản thân

Dàn ý Thói quen ỷ lại của thanh thiếu niên mẫu 2

1. Mở bài

Giới thiệu và dẫn dắt vào vấn đề cần nghị luận: thói quen ỷ lại của thanh thiếu niên trong học tập và công việc hiện nay.

Lưu ý: học sinh tự lựa chọn cách dẫn mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp tùy vào năng lực của bản thân.

2. Thân bài

a. Giải thích

Ỷ lại: sống thụ động, quen dựa dẫm vào người khác, luôn có tư tưởng nhờ vả, trông cậy vào người khác giúp đỡ mình, làm thay phần việc của mình để bản thân được rảnh rỗi.

→ Ỷ lại là một tính xấu mà mỗi người chúng ta cần bài trừ nhất là đối với người trẻ.

b. Phân tích

Cuộc sống luôn có nhiều cám dỗ, những điều hấp dẫn con người khác khiến ta đôi lúc quên đi nhiệm vụ, công việc của mình mà lơ là, từ đó dẫn đến việc ỷ lại, dựa dẫm vào người khác. Ỷ lại chỉ khiến con người ta ngày càng đi xuống, tệ hơn, khi không phát triển được bản thân mình thì sẽ sớm bị xã hội đào thải.

Ỷ lại sẽ làm cuộc sống của ta trở nên trì trệ, bị động, lâu dần sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống, tương lai của người đó.

Người ỷ lại không chỉ khiến cuộc sống của mình bị thụ động mà đôi khi còn gây ảnh hưởng đến những người xung quanh và những công việc chung.

c. Chứng minh

Học sinh tự lấy dẫn chứng về những con người sống ích kỉ, ỷ lại, quen dựa dẫm vào người khác và tự chuốc lấy hậu quả để minh họa cho bài làm văn của mình.

d. Phản đề

Tuy nhiên trong xã hội vẫn còn có nhiều người sống với sự tự giác, tính tự lập, chủ động trong cuộc sống của bản thân mình để vươn đến một cuộc sống tốt đẹp hơn. Họ luôn chăm chỉ, tích cực trau dồi bản thân để chuẩn bị hành trang vào tương lai,… Những người này xứng đáng là tấm gương sáng để chúng ta học tập và noi theo.

e. Liên hệ bản thân

Là người học sinh chúng ta cần có ý thức rèn luyện và hoàn thiện bản thân mình, chủ động trong cuộc sống của bản thân, không nên ỷ lại, dựa dẫm vào bất cứ ai. Bên cạnh đó ta cũng cần sống có ước mơ, lí tưởng và thực hiện lí tưởng đó hết khả năng của mình.

3. Kết bài

Khái quát lại vấn đề nghị luận: thói quen ỷ lại của thanh thiếu niên trong học tập và công việc hiện nay.

II. Đoạn văn Thói quen ỷ lại của thanh thiếu niên trong học tập và công việc hiện nay

1. Thói quen ỷ lại của thanh thiếu niên - Mẫu 1

“Sống hay không sống, đó là vấn đề” là câu nói nổi tiếng của nhà văn William Shakespeare. Có sự khác nhau giữa việc chúng ta thực sự “sống” và việc chúng ta chỉ “tồn tại” như một thực thể. Giữa muôn vàn cách sống trên thế gian, nhiều thanh niên hiện nay lại chọn lối sống ỷ lại vô cùng độc hại. Ỷ lại là cách sống thụ động, quen dựa dẫm vào người khác, luôn có tư tưởng nhờ vả vào người khác để bản thân được rảnh rỗi. Những người có tính ỷ lại thường sẽ không kiên trì, rất nhu nhược. Họ thậm chí không tự quyết định được những việc nhỏ nhặt hàng ngày của bản thân. Sự ỷ lại có thể bắt nguồn từ sự thiếu tự tin vào bản thân, tâm lí sợ sai lầm. Nhiều khi, áp lực từ xã hội khiến con người nản chí, mất phương hướng nên không đưa ra được hướng đi đúng đắn. Thói quen xấu này này không chỉ gây ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, tâm hồn của ta mà còn trở thành gánh nặng cho cộng đồng. Sống bám vào người khác đồng nghĩa với việc bị xem thường. Ta trở thành kẻ vô dụng, không thể tồn tại độc lập. Bên cạnh đó, những người ỷ lại còn dễ nảy sinh tâm lí ích kỉ, không biết chia sẻ và đồng cảm với những người xung quanh. Hơn hết, trên đời không có gì là vĩnh viễn nên chẳng ai có thể chạy theo giúp đỡ ta cả đời. Nhiều bạn trẻ ngày nay do nhận được sự nuông chiều thái quá từ gia đình, sống trong sự bao bọc lâu dài nên sinh ra thói ỷ lại. Từ việc ăn mặc, học tập đến nghề nghiệp đều phụ thuộc vào cha mẹ. Đến trường, lớp thì trông chờ vào bạn bè giúp đỡ trong phòng thi. Đây đều là những hiện tượng xấu, là mầm mống cho tai họa của xã hội về sau. Câu chuyện về công tử Bạc Liêu chính là tấm gương điển hình cho hậu quả của thói ỷ lại. Đối lập với những người này là các bạn trẻ độc lập, tự tin, chủ động. Vậy nên, để có thể tự do làm bất cứ điều gì mình muốn thì bạn phải tự thân làm chủ cuộc đời mình để trở thành bất cứ phiên bản nào bạn mơ ước.

2. Thói quen ỷ lại của thanh thiếu niên - Mẫu 2

Thanh niên là thế hệ chủ nhân tương lai của đất nước. Chúng ta cần sống với trách nhiệm, sẵn sàng cống hiến để nước nhà phát triển hơn. Tuy nhiên, một thực trạng đáng buồn hiện nay chính là việc nhiều thanh thiếu niên có thói quen ỷ lại trong học tập và công việc của chính mình. Ỷ lại là việc sống thụ động, quen dựa dẫm vào người khác, luôn có tư tưởng nhờ vả, trông cậy vào người khác giúp đỡ mình, làm thay phần việc của mình để bản thân được rảnh rỗi. Ỷ lại là một tính xấu mà mỗi người chúng ta cần bài trừ nhất là đối với người trẻ. Cuộc sống luôn có nhiều cám dỗ, những điều hấp dẫn con người khác khiến ta đôi lúc quên đi nhiệm vụ, công việc của mình mà lơ là, từ đó dẫn đến việc ỷ lại, dựa dẫm vào người khác. Ỷ lại chỉ khiến con người ta ngày càng đi xuống, tệ hơn, khi không phát triển được bản thân mình thì sẽ sớm bị xã hội đào thải. Ỷ lại sẽ làm cuộc sống của ta trở nên trì trệ, bị động, lâu dần sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống, tương lai của người đó. Người ỷ lại không chỉ khiến cuộc sống của mình bị thụ động mà đôi khi còn gây ảnh hưởng đến những người xung quanh và những công việc chung. Tuy nhiên trong xã hội vẫn còn có nhiều người sống với sự tự giác, tính tự lập, chủ động trong cuộc sống của bản thân mình để vươn đến một cuộc sống tốt đẹp hơn. Họ luôn chăm chỉ, tích cực trau dồi bản thân để chuẩn bị hành trang vào tương lai,… Những người này xứng đáng là tấm gương sáng để chúng ta học tập và noi theo. Là người học sinh chúng ta cần có ý thức rèn luyện và hoàn thiện bản thân mình, chủ động trong cuộc sống của bản thân, không nên ỷ lại, dựa dẫm vào bất cứ ai. Bên cạnh đó ta cũng cần sống có ước mơ, lí tưởng và thực hiện lí tưởng đó hết khả năng của mình. Ỷ lại là một tính xấu mà ta cần loại bỏ khỏi cuộc sống của mình để tự lập, vươn lên, sống tốt hơn từng ngày. Cuộc sống vốn đã ngắn ngủi, không ai có thể thay ta đi tìm ý nghĩa cuộc đời. Chính vì thế, hãy sống hết mình, nỗ lực không ngừng nghỉ để tạo ra những giá trị tốt đẹp nhất cho cuộc đời.

III. Văn mẫu Thói quen ỷ lại của thanh thiếu niên trong học tập và công việc hiện nay

Thói quen ỷ lại của thanh thiếu niên - Mẫu 1

Ở khắp mọi nơi ta đều có thể bắt gặp biểu hiện của hiện tượng ỷ lại của giới trẻ, từ gia đình trường học cho đến ngoài xã hội. Trong học tập học sinh có xu hướng “học vẹt”, tức là học một cách máy móc những gì thầy cô đọc cho ghi chép mà không cần hiểu bài học muốn nói gì, vì sao kiến thức đó đúng. Nếu học sinh gặp một câu hỏi nằm ngoài những gì đã được nghe được chép, chúng cảm thấy bối rối, khó khăn, không thể tự suy nghĩ mà tìm ra câu trả lời. Ta cũng nhận ra rằng sự sáng tạo của học sinh ngày nay kém các thế hệ trước rất nhiều. Trong gia đình, những đứa con càng ngày càng thiếu ý thức về giá trị của đồng tiền và công sức lao động, ít giúp đỡ cha mẹ làm việc nhà dù đó chỉ là việc tự dọn dẹp phòng mình. Nhiều lúc chúng còn trách móc cha mẹ không làm giùm chúng những việc mà đáng lẽ ra chúng phải tự làm tự chịu trách nhiệm như mang đầy đủ đồ dùng cá nhân khi đi học hoặc đi du lịch, thức dậy đúng giờ … Ngoài ra, một số đứa trẻ lại thiếu khả năng giao tiếp ứng xử ngoài xã hội, trở nên nhút nhát rụt rè khi tiếp xúc với người lạ. Chúng ta không khỏi thắc mắc vì sao hiện tượng trên ngày càng trở nên phổ biến như vậy?

Nguyên nhân của hiện tượng ỷ lại đa phần không phải là lỗi của bản thân giới trẻ. Trẻ vị thành niên chịu tác động mạnh mẽ của môi trường xung quanh bao gồm gia đình và nhà trường đôi khi bất khả kháng. Vì vậy nguyên nhân lớn nhất của hiện tượng ỷ lại trong giới trẻ chính là môi trường. Trước tiên, ảnh hưởng mạnh nhất đến thế hệ trẻ chính là bản thân già đình chúng. Thời niên thiếu của thế hệ ông cha ta khó khăn thiếu thốn đủ điều, thế nên cha mẹ nào cũng muốn tạo cho con mình một cuộc sống đầy đủ no ấm hơn bản thân mình ngày xưa. Vì muốn con tập trung cho việc học, lo cho tương lai, các bậc phụ huynh chăm sóc mọi bề cho con mình, không muốn con phải lo lắng việc gì khác ngoài học tập. Hậu quả là giới trẻ ngày nay phụ thuộc nhiều vào gia đình, đến nỗi nhiều người còn không biết cách cầm một cây chổi tự quét nhà ! Đồng thời môi trường học đường ngày nay với căn bệnh thành tích cũng gây tác động xấu đến sự lập của học sinh. Đa số giáo viên và học sinh ưa thích kiểu “học vẹt” “học đối phó” để có thành tích tốt. Điểm số của học sinh ngày nay cao chót vót nhưng đó chỉ là những “điểm ảo” không đánh giá được trung thực trình độ của học sinh, còn bản thân chúng chẳng tiếp thu được gì cả ! Sự đối lập giữa điểm số môn Sử, Địa và lỗ hổng về hiểu biết lịch sử, địa lý nước nhà của học sinh là một dẫn chứng cụ thể cho “điểm ảo”. Học sinh thậm chí còn không biết người được đặt tên cho con đường mình hay đi là ai đến nỗi có năm thành phố Hồ Chí Minh đã phải dán băng-rôn kể về các nhân vật lịch sử để nâng cao nhận biết của người dân.

Sự phụ thuộc vào người khác gây hậu quả lớn trong tương lai của thế hệ trẻ. Khi đến tuổi tự lập tách khỏi gia đình, nhiều người sẽ cảm thấy hụt hẫng chới với thiếu tự tin vào bản thân khi bước vào đời. Họ dần trở nên mất phương hướng khi cuộc sống thay đổi, khó thích nghi khi gặp tình huống bất ngờ. Vì vậy ta thấy hiện nay có nhiều người đỗ đạt cao có thể có bằng thạc sĩ nhưng thiếu bản lĩnh đương đầu với khó khăn không thành công trong cuộc sống. Đồng thời sự phụ thuộc cũng là nguyên nhân của sự rập khuôn, tức là thế hệ trẻ sẽ mất dần khả năng sáng tạo, không muốn tìm hiểu tiếp cận cái mới. Mà sự sáng tạo ham muốn khám phá là những yếu tố nòng cốt để thúc đẩy xã hội ngày một phát triển hơn. Như vậy, ta có thể nói rằng hiện tượng ỷ lại của giới trẻ có thể dẫn đến sự đi lùi của nền văn minh nhân loại.

Làm sao để khắc phục hiện tượng ỷ lại ở giới trẻ ? Muốn thay đổi được thói lệ thuộc của lớp trẻ hiện nay trước hết ta phải thay đổi môi trường sống xung quanh chúng. Bằng cách tạo cho con mình điều kiện để tự quyết định và chịu trách nhiệm về hành động của mình, cha mẹ có thể rèn luyện tính tự lập tinh thần trách nhiệm cho chúng. Phụ huynh không thể vì sợ con gặp khó khăn mà cản bước phát triển hoàn thiện mình của con. Nếu vì tình thương con mà cha mẹ gây hậu quả tai hại cho tương lai của con thì thật đau lòng biết bao ! Giáo viên nên khuyến khích sự sáng tạo tự khám phá giúp học sinh tiếp thu được kiến thức của riêng mình bằng chính sức lực của mình. Thầy cô không nên áp đặt ý kiến chủ quan của mình lên học sinh, phải tôn trọng ý tưởng của bản thân học trò. Có như thế thì việc giảng dạy mới có hiệu quả. Gia đình và nhà trường phải phối hợp với nhau giúp lớp trẻ rèn luyện kĩ năng sống, cho trẻ đủ tự tin và khả năng tự vươn lên trong đời sống.

Tóm lại, hiện tượng lệ thuộc ở giới trẻ là một mầm bệnh nguy hại cần phải loại trừ để tránh sự đi lùi của xã hội mai sau. Học sinh cần rèn luyện tính tự lập từ khi còn nhỏ trong cả học tập lẫn đời sống bắt đầu từ những việc nhỏ nhất. Ta phải luyện tập ngay từ bây giờ bởi lẽ cha mẹ thầy cô không thể che chở cho chúng ta mãi mãi, đến một lúc nào đó như chim non bay khỏi tổ, ta phải bằng chính đôi tay mình vươn lên đến thành công. Vả lại cảm giác tự mình đạt được kết quả tốt chẳng phải là điều đáng tự hào và niềm vui sảng khoái nhất đó sao?

Thói quen ỷ lại của thanh thiếu niên - Mẫu 2

Ở khắp mọi nơi chúng ta đều có thể bắt gặp hiện tượng ỷ lại. Đặc biệt là thế hệ trẻ từ trong gia đình cho đến ngoài xã hội. Không phải ngẫu nhiên mà chúng ta đưa ra vấn đề này bởi đây là một hiện tượng đang xảy ra ngày càng nhiều trong xã hội.

Ỷ lại là một công thói xấu cần phải loại trừ Ở khắp mọi nơi chúng ta đều có thể bắt gặp hiện tượng này. Thói ý lại chính là hiện tượng không có ý thức tự giác trong quá trình học tập làm việc…. mà toàn phải chờ người khác làm cho mình. Học sinh đi học thì không chịu học bài, chỉ chờ thầy cô đọc cho rồi chép sẵn, rồi đến khi thi không có trong những gì giáo viên cho thì chịu chết đây là một hiện tượng ỷ lại trong học đường mà chúng ta cần lên án. Điều này ảnh hưởng rất nhiều đến sự sáng tạo của thế hệ trẻ. Có những bạn còn không tự dọn dẹp được phòng của mình mà ỷ lại vào bố mẹ, không thức dậy đứng dậy đúng giờ…. Bên cạnh đó có một số bạn trẻ còn ngại giao tiếp và trở thành một căn bệnh phổ biến.

Nguyên nhân của hiện tượng ỷ lại này đa phần là do lỗi lớn ở các bạn trẻ, đầu tiên chúng ta phải kể đến nguyên nhân do môi trường xung quanh mà có thể kể đến đó chính là do gia đình. Thời niên thiếu cha ông ta đã trải qua những cuộc sống vô cùng khó khăn nên luôn muốn con cháu mình luôn được hưởng hạnh phúc, ấm no. Và đặc biệt rất nhiều bố mẹ muốn con tập trung vào học tập nên không muốn con phải làm bất cứ việc gì hết. Điều này dẫn đến hậu quả là giới trẻ ngày nay quá phụ thuộc vào gia đình, bố mẹ, nhiều đứa trẻ còn không biết cầm chổi quét nhà, không biết làm bất cứ việc gì hết. Đồng thời kéo theo đó là bệnh thành tích khiến cho học sinh không còn tính tự lập. Cả giáo viên và học sinh đều thích kiểu học vẹt, học đối phó để lấy căn bệnh thành tích. Sự thiếu kiến thức trong môn lịch sử chính là lỗ hổng lớn cho việc chạy đua với điểm ảo với thành tích.

Sự phụ thuộc quá nhiều vào người khác gây nên những hậu quả rất lớn về tương lai cho các em. Nhiều bạn trẻ cảm thấy hụt hẫng mất phương hướng khi bước vào đời, khi lập gia đình không thể cáng đáng cáng được hết công việc dẫn đến việc bị khủng hoảng. Những điều này đều ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của các em sau này chính vì thế ngay từ bây giờ hãy tập thói quen tự tập cho các em, tránh hiện tượng ỷ lại, dựa dẫm vào người khác.

Thói ỷ lại là một thói quen chúng ta cần lên án, phê bình, tất cả mọi người hãy tự đứng trên đôi chân của mình, hãy tự chuẩn bị cho mình những kỹ năng cần thiết nhất để khi bước vào đời không bị bỡ ngỡ và cảm thấy khủng hoảng trước những khó khăn thử thách.

Thói quen ỷ lại của thanh thiếu niên - Mẫu 3

Ai đó đã nói: “Ở đời, đừng mượn hơi ai mà thở”, một câu nói ngắn gọn mà hàm súc đã nêu lên được thói quen xấu vốn đang là vấn đề nhức nhối trong giới trẻ Việt Nam hiện nay – thói quen ỷ lại. Và thông qua bức ảnh được nêu trên ta lại có cái nhìn rõ nét hơn về tật xấu ấy.

Bức ảnh miêu tả vô cùng rõ nét hình ảnh ngời mẹ đang chật vật đẩy xe dưới mưa tầm tã, nước ngập ngang chân. Điều đáng nói chính là trên chiếc xe ấy có con trai, một thanh niên trẻ tuổi đang ngồi và được bọc kỹ càng dưới cái áo mưa thân không dính một hạt nước. Một bức ảnh mẹ đón con đi học về tưởng chừng bình thường nhưng thực chất đang tố cáo sự tiêu cực trong nhân phẩm của bạn trẻ trong tấm ảnh nói riêng và giới trẻ nói chung: Sự dựa dẫm, thiếu tính tự lập.

Ỷ lại, một thói quen thường gặp hay cụ thể hơn là những bạn trẻ Việt. Ỷ lại, tức sống bám, sống dựa vào người khác, thiếu đi tính độc lập, tự chủ cần có của một người. Nếu bạn cảm thấy quen với việc có người luôn sẵn lòng giải quyết mọi vấn đề cho mình, thấy khó chịu khi thiếu sự chăm lo từng ly từng tí của người thân hay thích thú trước những cái được bày sẵn trước mắt, điều đó có nghĩa là bạn đã mắc bệnh sống dựa, sống bám. Hay nói một cách tổng quát, ỷ lại là sống nhờ vả vào người khác, cảm thấy khó khăn, luôn né tránh việc “tự lực cánh sinh”.

Có một sự khác biệt ở thế hệ trẻ Việt Nam và thế hệ trẻ của các nước bạn, đó là khi ở tuổi 18, họ đã phải chuyển ra ngoài sống tự lập thì ở nước ta, thanh niên 23-24 tuổi vẫn ngồi ở nhà ngửa tay xin tiền bố mẹ là chuyện thường. Không khó để bắt gặp những cảnh tượng bố mẹ đưa con đi học, đến giờ về lại đón, mặc cho con mình đã là học sinh cấp ba hay sinh viên đại học. Ở nhà lại xuất hiện hình ảnh mẹ dọn dẹp phòng ốc cho con cái, giặt giũ, phơi phóng. Bố thì luôn miệng nhắc con học bài và đáp lại là đứa con “bảo bố” con đang bận chơi, hưởng thụ. Lại nói đến ở trên trường, giáo viên đọc, học sinh chép, Toán thì làm theo bài mẫu, Văn thì không có dàn ý – mười bài giống như một, không có sáng tạo, không một chút tư duy… Tất cả những điều trên chính là bức tranh toàn cảnh về những mầm non tương lai của đất nước mà bức tranh trên chỉ là một mảnh ghép nhỏ.

Vậy còn đâu một tương lai của một dân tộc khi con người không thể tự lập, tự lo cho chính bản thân mình? Sự ỷ lại tạo ra lớp thanh niên lười nhác, thiếu kinh nghiệm, kỹ năng sống, luôn rụt rè, nhút nhát. Không những thế ỷ lại còn bào mòn cả trí thông minh, sáng tạo của những cá nhân vốn tràn đầy nhiệt huyết, sự mới mẻ của tuổi trẻ.

Vậy nguyên nhân của thói xấu ấy là ở đâu? Kỳ lạ thay nói lại xuất phát từ tình thương, niềm hy vọng. Cha mẹ quá yêu con, xót con nên “nâng như nâng trứng, hứng như hứng hoa”, không dám cho con tiếp xúc với đời, sợ con vấp ngã mà bao bọc con thật kỹ dưới đôi cánh của mình.

Nhưng một sai lầm mà bậc phụ huynh không nhận ra đó là họ đã vô tình ngăn cản sự trưởng thành, phát triển của con mình khiến chúng trở nên nhút nhát, hướng nội, hình thành tâm lý trông đợi ở người khác.

Sau này khi ra đời chúng sẽ không tránh được sự bỡ ngỡ, hoảng sợ trước cuộc sống quá sức bấp bênh do chúng tựa như cây dương xỉ sống bám cây cổ thụ. Một khi cổ thụ già yếu như cha mẹ có lúc không trụ vững nữa thì dương xỉ cũng khó mà tồn tại.

Lại nói đến ở trường do chạy theo thành tích, điểm cao mà vô tình tạo ra phương pháp “học vẹt”, “học tủ”. Đây chính là sự giết chết tri thức, tạo ra vỏ ngoài hào nhoáng nhưng bên trong mục ruỗng. Đây cũng là một trong những lý do mà hiệu quả làm việc nhóm của người Việt luôn thấp.

Người này ỷ lại người kia, người kia dựa kẻ nọ tạo ra phản ứng dây chuyền để tất cả đều sụp đổ. Cũng không thể hoàn toàn do bố mẹ và thầy cô mà còn ở chính những con người trẻ tuổi lười nhác, luôn lợi dụng sự quan tâm của mọi người để trốn tránh trách nhiệm, thiếu tinh thần cầu tiến, thiếu đam mê và ước mơ.

Đó là tất cả những gì đang kìm hãm sự tiến bộ của thế hệ trẻ Việt hiện tại. Một minh chứng cụ thể là thay vì đứng xuống phụ mẹ để xe có thể đi nhanh hơn thì cậu thanh niên cao lớn lại để mẹ ốm yếu đẩy xe còn mình thì ung dung ngồi sau. Điều này vừa khiến bản thân mình bị người khác chê cười, xem thường vừa thể hiện một nhân cách dựa dẫm “bám váy mẹ”. Trong khi ở cái tuổi đó đáng lẽ phải chở mẹ đi chứ không phải ngồi co ro trú mưa như thế.

Để cải thiện liệu có còn kịp! Không có gì là không thể nhưng cần có quyết tâm. Trước hết là ở chính các bạn trẻ, phải có tính tự giác, tự phụ giúp cha mẹ, tự làm việc của chính mình.

Thoát ra khỏi cuộc sống khuôn mẫu, sự áp đặt để thoát ra khỏi cuộc sống ăn bám, nhàm chán, tạo cho bản thân một hình tượng tự lập “Đầu đội trời, chân đạp đất”.

Về cha mẹ thì nên nới vòng tay để con mình có thể thỏa sức vươn đôi cánh ra ngoài, để chúng bước đi, tự đứng lên khi ngã, dạy cho chúng kỹ năng sống, đẩy chúng ra đời, tự sống, tự sinh tồn. Nhà trường thì nên bỏ việc giải đáp mọi thắc mắc của học sinh, thay vào đó nên để học sinh tự tìm hiểu, khám phá, khơi dậy trong trong chúng sự tò mò, đam mê để tự thấy hứng thú và có động lực để làm tốt.

Theo phương châm: Không có người giúp thì sẽ chẳng có kẻ nhờ, khi chúng thiếu cần, chúng ta có thể cho họ mượn cần để tự câu một con cá. Thay đổi phương pháp giáo dục là biện pháp tốt nhất để thay đổi các thói quen ỷ lại trước khi chúng cắm rễ vào giới trẻ. Đây là công cuộc cần sự hỗ trợ của tất cả mọi người, của toàn xã hội vì một tương lai tươi đẹp của toàn đất nước.

Tóm lại, thói xấu ăn bám vào gia đình, thầy cô là vấn nạn cấp thiết được xử lý ở nước ta. Nên cha mẹ đừng vì tình cảm của mình mà lỡ tay làm hại con cái. Đừng vì thành tích ảo mà phá vỡ trí tưởng tượng của mầm non đất nước. Và quan trọng nhất, đừng vì biếng nhác mà làm hỏng tương lai.

Vì giúp Tổ quốc vươn lên, theo kịp các nước bạn, mỗi người dân cần có trách nhiệm đẩy lùi thói ỷ lại, phòng ngừa việc sống bám, đừng là cây dương xỉ mà hãy là một gốc cổ thụ.