Áp suất
1. Áp lực
Áp lực là lực ép có phương vuông góc với mặt bị ép.
Ví dụ: áp lực của chân ta lên mặt đất khi đứng; áp lực của tủ, bàn ghế,... lên sàn nhà.\
 |
 |
| Hình 1: Bàn, ghế đặt trên mặt sàn | Hình 2: Người đứng trên mặt đất |
2. Khái niệm áp suất
Tác dụng của áp lực lên bề mặt bị ép không chỉ phụ thuộc vào độ lớn áp lực mà còn phụ thuộc vào diện tích mặt bị ép:
- Cùng một áp lực, diện tích mặt bị ép càng nhỏ thì tác dụng của áp lực càng lớn.
- Trên cùng một một diện tích mặt bị ép, áp lực càng lớn thì tác dụng của áp lực lên mặt bị ép càng lớn.
Nói cách khác, tác dụng của áp lực lên bề mặt bị ép phụ thuộc vào độ lớn của áp lực lên một đơn vị diện tích mặt bị ép. Giá trị này được gọi là áp suất.
Áp suất được tính bằng áp lực tác dụng lên một đơn vị diện tích mặt bị ép.
Nếu kí hiệu p là áp suất, F là áp lực, S là diện tích mặt bị ép, ta có:
\(\mathrm p=\frac{\mathrm F}{\mathrm S}\)
Đơn vị của áp suất là pascal, kí hiệu là Pa (1 Pa = N/m2).
Có một số đơn vị đo áp suất khác như:
- bar (1 bar = 100 000 Pa)
- atmosphere (1 atm = 101 300 Pa)
- milimet thủy ngân (1 mmHg = 133,3 Pa)
Ví dụ: Người ta tác dụng một áp lực có độ lớn 800 N vào một thiết bị đo áp suất thì đo được áp suất là 4000 N/m2. Diện tích bị ép có độ lớn là:
Hướng dẫn giải:
- Áp suất được tính theo công thức:
\(\mathrm p=\frac{\mathrm F}{\mathrm S}\)
- Vậy diện tích bị ép có độ lớn là:
\(\mathrm S=\frac{\mathrm F}{\mathrm p} =\frac{800}{4000} =0,2\mathrm m^{2} =2000 \mathrm c\mathrm m^{2}\)
Để đo áp suất, người ta có thể dùng áp kế.
3. Tăng giảm áp suất
Dựa vào cách làm tăng, giảm áp suất người ta có thể chế tạo những dụng cụ, máy móc phục vụ cho mục đích sử dụng.
Ví dụ: các mũi đinh đều được vuốt nhọn, phần lưỡi dao thường được mài mỏng,...
 |
 |
| Hình 3: những chiếc đinh | Hình 4: Con dao |
Để tăng áp suất tác dụng lên một mặt tiếp xúc, ta có thể:
- Giữ nguyên áp lực, giảm diện tích mặt bị ép;
- Giữ nguyên diện tích mặt bị ép, tăng áp lực;
- Đồng thời tăng áp lực và giảm diện tích mặt bị ép.
