Khối lượng riêng

• Khối lượng riêng của một chất được xác định bằng khối lượng của một đơn vị thể tích của một chất.

Nếu D là khối lượng riêng, m là khối lượng của chất có thể tích V, ta có:

 Đơn vị đo: kg/m³; g/cm³ hoặc g/mL (1 g/cm³ = 1 g/mL = 1000 kg/m³).

Ví dụ: Một vật bằng vàng có khổi lượng riêng là 19300 kg/m³ và thể tích 40 dm³. Tính khối lượng của vật.

Hướng dẫn giải:

40 dm³ = 0,04 m³

Khối lượng của vật là:

m = D.V = 19300.0,04 = 772 (kg)

Bảng khối lượng riêng của một số chất

Chất rắn	Khối lượng riêng (kg/m3)	Chất lỏng và chất khí	Khối lượng riêng (kg/m3)
Lead (Chì)	11 300	Mercury (Thủy ngân)	13 600
Iron (Sắt)	7 800	Nước	1 000
Aluminium (Nhôm)	2 700	Dầu ăn	Khoảng 800
Gold (Vàng)	19 300	Rượu	790
Nước đá	917	Không khí	1,29
Gỗ lim	Khoảng 950	Khí oxygen	1,43

• Ngoài khối lượng riêng, người ta còn dùng đại lượng trọng lượng riêng.

Trọng lượng của một mét khối một chất gọi là trọng lượng riêng d của chất đó.

\(\mathrm d\;=\;\frac{\mathrm P}{\mathrm V}\)

Trong đó:

- P là trọng lượng (N)

- V là thể tích (m³)

Đơn vị của trọng lượng riêng là N/m³.

• Trọng lượng riêng của vật:

d = 10D

II. Xác định khối lượng riêng bằng thực nghiệm

1. Xác định khối lượng riêng của một lượng chất lỏng

Chuẩn bị: Chất lỏng cần xác định khối lượng riêng, ống đong, cân.

Tiến hành:

- Xác định khối lượng của lượng chất lỏng bằng cân.

• Dùng cân xác định khối lượng m₁ của ống đong.
• Đổ lượng chất lỏng cần xác định khối lượng riêng vào ống đong. Dùng cân xác định tổng khối lượng của ống đong và lượng chất lỏng.
• Tính khối lượng của lượng chất lỏng bằng công thức: m = m₂ - m₁

- Đo thể tích của lượng chất lỏng: Đọc giá trị V của lượng chất lỏng trên cốc đong.

- Tính khối lượng riêng của lượng chất lỏng bằng công thức:

\(\mathrm D=\frac{\mathrm m_{2}- \mathrm m_{1} }{\mathrm V}\)

2. Xác định khối lượng riêng của một khối hộp chữ nhật

Chuẩn bị: Thước, cân, khối hộp chữ nhật.

Tiến hành:

• Xác định khối lượng m của khối hộp bằng cân.
• Đo thể tích của khối hộp: Dùng thước đo chiều dài a, b, c của các cạnh và tính thể tích của khối hộp chữ nhật: V = a\(\times\)b\(\times\)c

                       

• Tính khối lượng riêng của khối hộp là khối hạng của khối hộp chữ nhật.

\(\mathrm D\;=\;\frac{\mathrm m}{\mathrm a\times\mathrm b\times\mathrm c}\)

3. Xác định khối lượng riêng của một vật có hình dạng bất kì

Chuẩn bị: Cân, viên đá, ống đong, nước.

Tiến hành:

- Dùng cân xác định khối lượng m của viên đá.

• Đổ nước vào ống đong và đọc giá trị thể tích nước V₁.
• Nhúng ngập viên đá vào nước trong ống đong và đọc giá trị thể tích V₂.
• Tính thể tích của viên đá bằng V = V₂ - V₁.

- Tính khối lượng riêng của viên đá:

\(\mathrm D\;=\;\frac{\mathrm m}{{\mathrm V}_2-{\mathrm V}_1}\)