Lý thuyết Vật lý 10 bài 24 KNTT

- Đại lượng đặc trưng cho khả năng thực hiện công nhanh hay chậm của người hoặc thiết bị sinh công được gọi là công suất hay tốc độ sinh công.

- Nếu trong thời gian t, công thực hiện được là A thì tốc độ sinh công thức công suất là: \(\wp  = \frac{A}{t}\)

- Nếu A tính bằng jun (J), t tính bằng giây (s) thì \(\wp\) tính bằng oát (W): \(1W = \frac{{1J}}{{1s}}\)

- Các bội của oát (W) là:

+ 1 kilôoát = 1 kW = 10³ W

+ 1 mêgaoát = 1 MW = 10⁶ W

* Lưu ý:

- Kilooát giờ (kW.h) không phải là đơn vị công suất mà là đơn vị công.

- 1kWh là công của một thiết bị sinh công có công suất là 1 kW thực hiện trong 1 giờ.

- Công suất là đại lượng đặc trưng cho tốc độ sinh công, được đo bằng công sinh ra trong một giây và có đơn vị là cát (W): \(\wp  = \frac{A}{t}\)

- Khi vật chuyển động cùng hướng với lực và lực không đổi thì: \(\wp  = \frac{A}{t} = \frac{{F.s}}{t} = F.v\) (24.2)

- Công thức (24.2) là công thức tính công suất trung bình. Công thức tính công suất tức thời là: \(\wp\)= F.v_t    (24.3)

- Nếu v là tốc độ trung bình của vật thì \(\wp\) là công suất trung bình của lực làm vật chuyển động.

- Nếu v là tốc độ tức thời của vật thì \(\wp\) là công suất tức thời của lực làm vật chuyển động.

* Bài tập ví dụ

Một người kéo một thùng nước 15 kg từ giếng sâu 8 m lên trong 10 s. Hãy tính công suất của người kéo. Biết thùng nước chuyển động đều và lấy g = 10 m/s².

Giải

Vì vật chuyển động thẳng đều nên vận tốc của vật là:

\(v = \frac{s}{t} = \frac{8}{{10}} = 0,8m/s\)

và lực kéo vật lên bằng trọng lượng của vật:

F= P = m.g = 15.10 = 150 N

Công suất của người kéo bằng:

\(\wp\)= F.v = 150.0,8 = 120 W.

Bài 1: Để đánh giá việc thực hiện công của người hay thiết bị sinh công, người ta không chỉ quan tâm đến độ lớn của công thực hiện được mà còn quan tâm đến việc công này được thực hiện nhanh hay chậm.

Theo em, làm thế nào để xác định được sự nhanh chậm của việc thực hiện công?

Hướng dẫn giải

Để xác định được sự nhanh hay chậm của việc thực hiện thì ta tính độ lớn của công trong một đơn vị thời gian và so sánh.

Bài 2: Một vật trọng lượng 2N trượt trên mặt bàn nằm ngang được 0,5m. Công của trọng lực là

A. 1J

B. 0J

C. 2J

D. 0,5J

Hướng dẫn giải

Chọn B. Vì trọng lực có phương vuông góc với phương nằm ngang nên công của trọng lực bằng 0J.

Bài 3: Tính công của lực nâng một búa máy có khối lượng là 20 tấn lên cao 120 cm

Hướng dẫn giải

Ta có: m = 20 tấn = 20.1000 kg = 20000 kg

h = 120 cm = 1,2 m

Lực nâng của một búa máy bằng trọng lượng của vật:

F = P = 10.m = 10.20000 = 200000 N

Công của lực nâng một búa máy là:

A = F.h = 200000.1,2 = 240000 J.

C. Trắc nghiệm Vật lý 10 bài 24