Soạn bài Dế Chọi lớp 9 Ngắn nhất

A. Trước khi đọc Dế Chọi Ngắn nhất

Câu 1 trang 18: Em đã chơi hay quan sát trò chọi dế bao giờ chưa? Em hiểu gì về trò chơi này?

Trả lời:

Gợi ý:

• Đây là trò chơi dùng dế để thi đấu với nhau
• Con dế sẽ được huấn luyện và thi đấu trong một võ đài thu nhỏ
• Người có con dế giỏi, thi đấu thắng nhiều trận sẽ dành được vinh quang

Câu 2 trang 18: Em suy nghĩ thế nào về hậu quả của việc một ông vua lại mê chơi trò chọi dế?

Trả lời:

Gợi ý:

• Quan lại sẽ áp bức nhân dân nộp dế tốt để xu nịnh nhà vua
• Dế sẽ trở thành món hàng được mua bán, săn lùng

B. Đọc văn bản Dế Chọi Ngắn nhất

Theo dõi 1 trang 18: Thời gian, không gian và sự việc liên quan đến nhan đề của truyện.

Trả lời:

- Thời gian: đời vua Tuyên Đức của nhà Minh

- Không gian:

• cung điện của vua
• các địa điểm trong dân gian

- Sự việc liên quan đến nhan đề của truyện:

• Trò chọi dế được ưa chuộng, nhà vua yêu cầu cống nộp dế
• Các quan lại lớn cũng thích chơi chọi dế, đòi cống nạp thường xuyên
• Quan cao hơn thì đòi quan nhỏ, quan nhỏ lại áp bức nhân dân đi lùng bắt dế

Theo dõi 2 trang 18: Hoàn cảnh của nhân vật chính trong truyện

Trả lời:

• Không thi đỗ
• Bị ép đi sách nhiễu, dồn ép người dân bắt dế nộp lên quan
• Không dám sách nhiễu dân nhưng cũng không tìm ra cách có dế nộp lên nên bị đánh 100 trượng

→ Cuộc sống bi kịch, luôn muốn tự tử

Theo dõi 3 trang 19: Cô đồng bói toán có liên quan đến những sự việc nào trong truyện

Trả lời:

Chỉ ra chỗ có thể bắt được con dế tốt.

Dự đoán trang 20: Dự đoán điều gì xảy ra sau khi con Thành sống lại nhưng “thần thái ngây ngốc như người gỗ, cứ ngủ mê mệt”?

Trả lời:

Cuộc sống gia đình Thành càng thêm khó khăn, anh ta càng phải liều mình, tìm cách bắt dế.

Theo dõi 4 trang 20: Con dế mới bắt được có gì kì lạ?

Trả lời:

• thoắt ẩn thoắt hiện
• chủ động nhảy xuống tay áo Thành

Đối chiếu trang 21: Điều em dự đoán ở trên có chính xác không?

Trả lời:

HS tự đối chiếu với điều mình đã dự đoán.

C. Trả lời câu hỏi Dế Chọi Ngắn nhất

Câu 1 trang 22: Nêu các sự kiện tạo nên cốt truyện và nhận xét ngắn gọn về không gian, thời gian, nhân vật chính trong truyện.

Trả lời:

Các sự kiện tạo nên cốt truyện:

• Vua mê trò chọi dế, quan lại đua nhau tìm dế khỏe, dồn ép nhân dân đi bắt dế
• Thành được phong chức quan có nhiệm vụ thúc ép dân nộp dế, nhưng không làm được nên bị đánh 100 trượng
• Vợ chồng Thành đi coi bói toán, được bà đồng chỉ chỗ bắt được con dế quý
• Con trai Thành làm mất dế quý, sợ hãi đi trốn thì rơi xuống giếng
• Khi vớt lên, lúc đầu tưởng con trai Thành đã chết, nhưng khi sắp liệm thì cậu bé sống lại, chỉ là đờ đãn như rối gỗ
• Thành tìm thấy một con dế nhỏ kì lạ trong vườn
• Thành đem dế nhỏ đi chọi thử thì trận nào cũng thắng, thậm chí đánh thắng gà, liền đem nộp lên quan và được ban thưởng hậu hĩnh
• Quan đem dế nhỏ nộp cho vua, trong cung nó trở thành con dế vô địch, lại biết nhảy theo nhạc nên vua rất quý
• Quan lớn nhờ vậy được ban thưởng, nên đã trở về nâng đỡ Thành, giúp anh đỗ tú tài
• 1 năm sau, con trai Thành trở lại bình thường, kể cho anh nghe chuyện mình hóa thành con dế nhỏ vô địch
• Biết chuyện, quan tỉnh lại trọng thưởng cho Thành

Nhận xét ngắn gọn: 

- Không gian và thời gian: gắn với cảnh sinh hoạt của các nhân vật, là các địa danh và mốc thời gian có thật

- Nhân vật chính: là con người, không có yêu ma quỷ quái (con trai của Thành có giai đoạn biến thành dế - có liên quan đến yếu tố kì ảo nhưng chỉ 1 thời gian ngắn)

Câu 2 trang 22: Vì dế chọi mà gia đình Thành lâm vào cảnh ngộ như thế nào? Cũng nhờ dế chọi mà sau đó gia đình Thành được hưởng những gì? Phân tích ý nghĩa của sự đối lập giữa hai tình huống.

Trả lời:

- Vì dế chọi mà gia đình Thành lâm vào cảnh ngộ khốn khổ:

• Thành bị ép giữ chức quan chuyên đi sách nhiễu, ép dân nộp dế
• Thành dành toàn bộ thời gian đi tìm dế, không làm ăn gì nên gia đình nghèo khó
• Thành bị đánh tàn tệ đến mức muốn tự tử do không có dế nộp lên quan
• Con trai Thành vì làm mất dế mà hoảng sợ bỏ trốn, rơi xuống giếng suýt chết, lúc tỉnh lại thì ngẩn ngơ như khúc gỗ

- Nhờ dế chọi mà sau đó gia đình Thành được hưởng những điều sau:

• Thành được thưởng tiền bạc, được miễn sai dịch, được nâng đỡ để đậu tú tài
• Gia đình Thành được trọng thưởng, trở nên giàu có vượt bậc

- Phân tích ý nghĩa của sự đối lập giữa hai tình huống: 2 tình huống là 2 hoàn cảnh đối lập (giàu có, được trọng vọng >< nghèo khổ, bị đánh đập) nhưng lại được tạo nên chỉ bởi 1 trò chơi

→ Sự đối lập đó tạo nên sự phi lí trước sức mạnh quá to lớn của 1 trò chơi dân gian cho trẻ em

→ Từ đó tố cáo thói hống hách, tùy tiện của những kẻ cầm quyền, đem niềm vui của bản thân ra để điều khiển xã hội

Câu 3 trang 22: Truyện có những yếu tố kì ảo nào? Các yếu tố kì ảo đó có ý nghĩa, vai trò gì trong truyện?

Trả lời:

- Yếu tố kì ảo có trong truyện:

• Vợ Thành được thầy bói cho 1 mảnh giấy có ghi lại nơi tìm được một con dế quý
• Khi con trai của Thành ngã xuống giếng thì hồn hóa thân thành con dế nhỏ tài giỏi

- Vai trò, ý nghĩa của các yếu tố kì ảo trong truyện:

• giúp hóa giải các vấn đề, tình huống được đặt ra trong câu chuyện mà nếu chỉ bằng các biện pháp thông thường thì không giải quyết được
• giúp hướng câu chuyện tới những vấn đề, thế giới hay ý nghĩa mà tác giả muốn truyền cho người đọc
• Tạo nên sự hấp dẫn, thú vị cho câu chuyện

Câu 4 trang 22: Tính chất hiện thực của truyện được thể hiện qua những chi tiết sự việc nào? Em có suy nghĩ gì về thái độ của tác giả khi miêu tả hiện thực đó.

Trả lời:

- Tính chất hiện thực thể hiện qua những chi tiết, sự việc:

• Thời gian có thực (đời Tuyên Đức nhà Minh)
• Địa điểm có thực (huyện Hoa Âm, tỉnh Thiểm Tây)
• Các nhân vật trong câu chuyện hành động đúng với vị trí của mình trong xã hội

- Thái độ của tác giả: gián tiếp phê phán nghiêm khắc và châm biếm sâu cay đối với hiện thực xã hội đương thời

Câu 5 trang 22: Phân tích lời người kể trong đoạn văn từ “Thành giở đi giở lại” đến “kì hạn nộp quan”.

Trả lời:

- Ngôn ngữ của người kể chuyện có nhiệm vụ:

• Làm phần dẫn cho lời của nhân vật
• Miêu tả cảnh vật, bối cảnh diễn ra sự việc được kể
• Kể lại diễn biến của sự việc

- Ngôn ngữ của người kể chuyện gián tiếp thể hiện thái độ của người kể với nhân vật và hiện thực cuộc sống

Câu 6 trang 22: Những đặc điểm nào của truyện truyền kì được thể hiện trong truyện Dế chọi?

Trả lời:

• Cốt truyện là chuỗi các sự kiện được tổ chức theo quan hệ tuyến tính (nhân - quả)
• Kết hợp đan xen giữa yếu tố hiện thực và yếu tố kì ảo

D. Viết kết nối với đọc Dế Chọi

Viết đoạn văn (khoảng 7-9 câu) nêu nhận xét của em về tính chất kì ảo của truyện Dế chọi.

Trả lời:

HS tham khảo các đoạn văn mẫu hay tại đây Đoạn văn nêu nhận xét của em về tính chất kì ảo của truyện Dế chọi lớp 9