Soạn bài Huyện đường ngắn nhất

Soạn bài Huyện đường ngắn nhất được VnDoc.com sưu tầm và xin gửi tới bạn đọc cùng theo dõi để có thêm tài liệu học tập môn Ngữ văn 10 Kết nối tri thức nhé.

Trước khi đọc

Câu 1 trang 132 sgk Ngữ văn 10 Tập 1

- Em chưa có cơ hội xem biểu diễn tuồng.

- Em nghĩ tuồng hay bất kỳ nghệ thuật sân khấu nào cũng đang dần bị mai một vì những khó khăn của thời đại cản trở con đường tiếp cận khán giả đại chúng. Đây là một điều rất đáng lo ngại khi giá trị văn hóa và bản sắc dân tộc có thể bị ảnh hưởng rất nhiều.

Câu 2 trang 132 sgk Ngữ văn 10 Tập 1

Học sinh tự tìm xem các vở đoạn trích tuồng trên internet.

Đọc văn bản

1. - Trên tường là bức hoành phi đề hai chữ “Huyện đường”. Hai bên có hai câu đối. Bên cạnh câu đối phía trái có cửa vào nhà trong

- Một chiếc bàn to để chính giữa. Trên bàn có ống bút, nghiên mực, điếu bình

- Bên trái, bàn giấy của viên đề lại để xây mặt ra khán giả phía phải của sân khấu, trên bàn cũng có nghiên bút và một chồng đơn từ

2. Các nhân vật đã tự bạch để tự giới thiệu chức vụ, vị trí của mình => Cách nói thể hiện sự hống hách, khoa trương, thị uy.

3. Tri huyện rất hả hê, thỏa mãn trước những toan tính của mình => Cho thấy lòng tham không đáy và sự quan liêu, lũng loạn, vơ vét tiền bạc của dân chúng của quan lại bấy giờ.

4. Sau khi tri huyện muốn moi tiền từ Sò, xử Nghêu và Ốc, đề lại lại đưa ra ý kiến phải xử cả Sò và Hến → cho thấy rõ bản chất tham lam của tầng lớp quan lại, đều mong muốn vơ vét tiền của của dân chúng, tư lợi cá nhân chứ không hề có ý định xử kiện công bằng.

5. Ông Trùm Sò và thị Hến sẽ đút lót tiền cho hắn và cùng nhau vào huyện đường để mong được tri huyện xử kiện.

Sau khi đọc

Câu 1 trang 136 sgk Ngữ văn 10 Tập 1

- Tri huyện tự bạch

- Đề lại và tri huyện tính toán, bày mưu để có thể lấy được tiền từ vụ xét xử

- Tri huyện cho gọi bên nguyên, bên bị, nhân chứng vụ Nguyễn Sò vào

- Lính lệ tranh thủ kiếm lợi từ những người đến xét xử

Câu 2 trang 136 sgk Ngữ văn 10 Tập 1

	Lời thoại
Tri huyện	“Sự lí thường phân ẩu/ Được thua tự đồng tiền"; "Tôi thì tôi nghĩ cứ để đu đưa như vậy đã. Thằng Sò này giàu lắm, chúng mình có thể “ấy” được”; “Phải, nắm đứa có tóc ai nắm kẻ trọc đầu"; "...lưỡi không xương nhiều đường lắt léo, nói thế nào lại chả được".
Đề lại	"Vâng, ta cứ bảo là để tra cứu đã. Thưa còn thằng Ốc, thằng Nghêu, lí trưởng, Thị Hến thì liệu xử cho xong, bọn này toàn đầu trọc cả"; "Bẩm quan xử thật sâu sắc"; "Vâng ạ, quan xử hay lắm.”
Lính lệ	Lời thoại của lính lệ: “Nhắc lại ông trùm, anh xã và chị Hến biết rằng hôm nay quan bận lắm, tôi bẩm mãi quan mới chịu xử vụ này đấy".
Nhận xét: Tất cả những lời thoại nêu trên cho thấy mọi mối bận tâm của tri huyện, để lại và lính lệ đều chỉ xoay quanh một chữ "tiền". Phải nói rằng tác giả dân gian đã xây dựng được hệ thống lời thoại hết sức tinh tế, hàm súc. Trong mỗi lời nhân vật thốt ra dường như có sẵn một mũi dao chĩa ngược về chính người nói.

Câu 3 trang 136 sgk Ngữ văn 10 Tập 1

- Vì: hai nhân vật có sự tương đồng về bản chất, lại có quá trình cấu kết với nhau lâu dài trong việc chiếm đoạt tiền của của người dân.

- Tri huyện vừa phàn nàn về nỗi "Nha lại vắng bẩm thân,/ Dân xã không đấu cáo" thì để lại xác nhận ngay: "Vâng, hôm nay chả thấy ai kiện cáo gì cả. Rõ ràng các quan chỉ mong có chuyện kiện cáo để kiếm chác.” Nói chung, mỗi lời tri huyện nói ra đều được đáp lại bằng tiếng "Vâng” và ngược lại, lời thưa của để lại có thể nhanh chóng được xác nhận bằng tiếng "Phải". => Tạo sự hô ứng, nhịp nhàng cho đoạn trích.

Câu 4 trang 136 sgk Ngữ văn 10 Tập 1

Người dân phong kiến coi chốn “cửa quan” là ô trọc, lúc nhúc nhưng kẻ đục khoét đầy mưu mô, luôn tìm cơ hội vơ vét "cho đầy túi tham" và làm hại những người “thấp cổ bé họng", kể cả thành phần bất hảo nhưng ở thế yếu hơn (như lí trưởng, trùm Sò).

Câu 5 trang 136 sgk Ngữ văn 10 Tập 1

- Người đọc hiểu được tri huyện là một kẻ thuộc loại “ăn trên ngồi trốc”, hưởng đủ mùi phú quý và quen sống phóng đãng. Ông ta cậy quyền cậy thế để tự tung tự tác, bất chấp công lí, đạo lí miễn sao vơ vét được nhiều. Đây là đặc điểm chung của tầng lớp thống trị bấy giờ.

- Thông thường, trong đời sống, khi tự giới thiệu, không ai muốn nói ra những cái xấu của bản thân. Nhưng ở đây, nhân vật tri huyện đã làm điều ấy. Rõ ràng, lời thoại không phải là ngôn ngữ tự nhiên của nhân vật mà ngôn ngữ của nghệ thuật, đảm nhiệm các chức năng vừa thể hiện hành động theo tích trò đã xác định, vừa định hướng suy nghĩ, cảm nhận của khán giả, độc giả về chính sự việc đang diễn ra.

Câu 6 trang 136 sgk Ngữ văn 10 Tập 1

- Em sẽ lưu ý diễn xuất diễn viên về:

+ Động tác và lời nói, sác thái biểu cảm phải hài hòa với các yếu tố khác như tiếng trống, kèn, nhạc.

+ Đối với vai tri huyện, những đoạn cười nên diễn một cách tự nhiên, khoái trá, bộc lộ được bản chất tham nhũng của nhân vật.

+ Vai đề lại, lính lệ nên nói năng nhỏ nhẹ, ánh mắt láo liên, cười gian xảo.

- Vì: Tuồng là thể loại nghệ thuật trình diễn trên sân khấu. Vì vậy, những chi tiết nhỏ rất quan trọng để làm nổi bật tính cách, hành động nhân vật. Từ đó nổi bật ý nghĩa nhân văn của vở tuồng.

Kết nối đọc viết

Bài tập trang 136 sgk Ngữ văn 10 Tập 1: Viết đoạn văn ngắn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ về tiếng cười châm biếm của tác giả dân gian thể hiện qua đoạn trích.

Đoạn văn tham khảo:

Vở tuồng Huyện đường đã thể hiện cái nhìn châm biếm của tác giả về thói tham nhũng, xử kiện dựa trên đồng tiền của một bộ phận quan lại thối nát vô lương tâm trong xã hội cũ. Tác giả để cho nhân vật tự giới thiệu, bộc lộ bản chất của mình thông qua lời thoại, cử chỉ và ngôn ngữ, không cần dùng đến một từ ngữ phê phán hay bình luận nào. Đây là một cách thể hiện rất khéo léo. Thông qua câu chuyện ở huyện đường, tác giả vừa châm biếm vừa phê phán tầng lớp quan lại, nhưng đồng thời cũng phơi bày trước mắt bạn đọc một xã hội lừa lọc, thủ đoạn và thiếu tình người. Tiếng cười được gửi gắm trong tác phẩm vừa sâu cay vừa mang ý nghĩa phê phán sâu sắc.