Hãy hình dung tâm trạng của Bà Huyện Thanh Quan khi qua Đèo Ngang. Tâm trạng đó được thể hiện qua hai hình thức: mượn cảnh nói tình và trực tiếp tả tình như thế nào?

Tâm trạng của người lữ khách tha hương trong buổi chiều tà ẩn dấu một nỗi buồn man mác

- Mượn cảnh nói tình: thông qua thời gian và không gian của cảnh, đặc biệt qua hai hình tượng tiếng chim quốc quốc và tiếng chim đa đa.

+ Gia gia: vừa nói đến tiếng chim nhưng “gia” còn có nghĩa là là. Nỗi nhớ nhà của người con xa quê. Khi mặt trời lặn xuống cũng là lúc gia đình đoàn tụ,còn bà lại đang dừng chân chốn hoang sơ hiu quạnh, nỗi nhớ nhà như càng trào dâng tha thiết.

+ Con quốc quốc: Tiếng chim nhưng “quốc” cũng có nghĩa là đất nước, Tổ quốc. Bà là nho sĩ xứ Bắc Hà quặn lòng nhớ về Thăng Long xưa, nhớ về quá khứ của đất nước lúc còn hưng thịnh, lúc triều Nguyễn chưa dời kinh đô vào Huế.

- Trực tiếp tả tình: Thể hiện qua câu cuối của bài thơ: Một mảnh tình riêng ta với ta “Mảnh tình riêng” đó thật sâu sắc, thấm thía. Đây là sự đối diện với chính mình, do đó nỗi cô đơn của Bà Huyện Thanh Quan nơi đất khách càng được thế hiện chân thật và sâu sắc.

Tâm trạng của Bà Huyện Thanh Quan khi đi qua Đèo Ngang đó là tâm trạng đượm buồn.Tâm trạng đó được thể hiện qua 2 hình thức trực tiếp và gián tiếp:

+ Trực tiếp: tiếng than thở “một mảnh tình riêng ta với ta” cho thấy sự cô đơn, nỗi buồn thầm lặng

+ Gián tiếp: thông qua tả âm thanh của con vật- Âm thanh của con quốc quốc: đây là cách sử dụng từ đồng âm với từ quốc trong quốc gia, đất nước. Chứng kiến cảnh tượng hoang vắng, tiêu điều ở Đèo Ngang, bà Huyện Thanh Quan nhớ lại thời hưng thịnh của đất nước, khi triều đình còn thịnh trị và chưa dời đô vào xứ Huế.

- Âm thanh của con gia gia, cũng là từ đồng âm với từ gia đình. Trước khung cảnh hoang vắng xơ xác của Đèo Ngang, bà Huyện bỗng nhớ về mái ấm gia đình, cảnh sum họp, đoàn viên.

- Mượn cảnh nói tình, thông qua thời gian và không gian hình thức:

+ Gia gia – vừa mô phỏng tiếng chim như đồng âm với nó còn có nghĩa là nhà. Nỗi nhớ nhà đang trào dâng trong lòng người nữ sĩ xa quê, trong cảnh chiều hôm người ta tìm về mái ấm gia đình, còn bà lại đang dừng chân chống hoang sơ hiu quạnh, nhớ nhà là phải lắm.

+ Con quốc quốc – mô phỏng tiếng chim kêu và đồng âm với nó quốc quốc là đất nước, Tổ quốc. Bà là nho sĩ xứ Bắc Hà quặn lòng nhớ về Thăng Long xưa, nhớ về quá khứ của đất nước lúc còn hưng thịnh, lúc triều Nguyễn chưa dời kinh đô vào Huế.

- Trực tiếp tả tình: Thể hiện qua câu cuối của bài thơ "Một mảnh tình riêng ta với ta" => Mảnh tình riêng đó thật sâu sắc, thấm thía.