Truyện cổ tích Cây khế kể về hai anh em nhà nọ, bố mẹ mất sớm để lại một gia tài lớn. Người anh có tính tham lam, lừa người em để chiếm hết tiền của ruộng vườn, chỉ chia cho em một căn nhà nhỏ và một cây khế. Hàng ngày, người em đi làm thuê kiếm ăn, và chăm bón cây khể, chỉ trông chờ vào cây ra quả chín để hái bán lấy tiền. Tuy cuộc sống vất vả nhưng người em vẫn sống rất vui vẻ. Qua những chi tiết này cho thấy người anh là một kẻ ham vật chất của cải, tham lam và không thương không nhường nhịn đùm bọc em trai, còn người em là một chàng trai hiền lành, thật thà chăm chỉ, biết nhẫn nhịn vì hòa khí gia đình và chịu thương chịu khó. Thế nhưng người ta nói "ở hiền thì gặp lành", người tốt ắt sẽ nhận được phúc đức. Một ngày nọ, người em thấy có con chim to bay đến ăn khế của mình, chàng vội đuổi con chim đi thì chim lại kêu: "Ăn một quả, trả cục vàng. May túi ba gang mang đi mà đựng". Chàng trai tuy rằng không tin lắm nhưng cũng làm theo. Hôm sau, người em được chim thần cõng ra đảo vàng. Sự tốt bụng, hiền lành của chàng được đền đáp xứng đáng. Trở về, người em có nhà cao cửa rộng, quàn áo lụa là. Điều này cho thấy rằng những người sống lương thiện rồi cũng sẽ được giúp đỡ, người tốt bụng, siêng năng cần cù thì cũng sẽ được thành quả. Thấy người em bống nhiên trở nên giàu có, người anh tham lam bèn sang dò hỏi. Khi biết chuyện, hắn xin đổi gia tài cha mẹ để lại để lấy cây khế và người em cũng thật thà đồng ý. Ta có thể thấy rằng người anh không chỉ tham lam mà còn ích kỉ, dối trá và gian xảo. Tuy nhiên, khi chim đến ăn khế và dặn người anh may túi ba gang, thì hắn ta lại may túi mười hai gang. Lúc chở người anh từ đảo vàng về, do tham lam nhét vàng đầy túi, quá nặng nên chim thần đã hất ngã người anh xuống biển. Chi tiết này nói lên sự tham lam, gian trá của những kẻ xảo quyệt, xấu xa rồi cũng sẽ có ngày bị trừng phạt, người làm điều ác phải nhận lấy hậu quả thích đáng. Câu chuyện Cây khế khuyên chúng ta người trong gia đình phải biết sống yêu thương nhau, hòa thuận và đối xử với nhau công bằng, không ganh đua, sân si, không được ích kỉ lừa gạt nhau. Người làm việc tốt ắt sẽ được nhận thành quả từ sự nỗ lực, kẻ xấu xa làm điều ác sẽ phải nhận những hình phạt, những hậu quả xứng đáng với việc đã làm.