Văn học

Hai bài thơ Cảnh khuya và rằm tháng giêng đều được làm theo thể thất ngôn tứ tuyệt.

Đặc điểm:

- Số chữ: Mỗi dòng thơ có 7 chữ (thất ngôn)

- Số dòng: Mỗi bài có 4 dòng thơ (tứ tuyệt)

- Hiệp vần: Chữ cuối cùng của các dòng 1 2 4.

- Ngắt nhịp: Cảnh khuya: Câu 1 nhịp ¾; Câu 2 + 3 nhịp 4/3; Câu 4 nhịp 2/5==> nhịp thơ có sự thay đổi linh hoạt

- Rằm tháng giêng: Toàn bài 4/3.

- tươi:

cá tươi: ươn

hoa tươi: héo

- yếu:

ăn yếu: khỏe

học lực yếu: giỏi

- xấu:

chữ xấu: đẹp

đất xấu: tốt

lành - rách

giàu - nghèo

ngắn - dài

đêm - ngày

sáng - tối

Một số thành ngữ có sử dụng từ trái nghĩa:

Cá lớn nuốt cá bé

Xấu người đẹp nết

Chết vinh còn hơn sống nhục

Lên voi xuống chó

Lá lành đùm lá rách

Khôn nhà dại chợ

Bán anh em xa mua láng giềng gần

Chân cứng đá mềm

Ba chìm bảy nổi

Trẻ chẳng tha, già chẳng thương

Kính trên nhường dưới...

- Tác dụng: Các thành ngữ tạo hình tượng tương phản, gây ấn tượng mạnh làm cho lời nói thêm sinh động, diễn tả ý nghĩa sâu xa của câu tục ngữ.

Trường hợp: rau già, cau già, trái nghĩa giữa già với non

- Các từ trái nghĩa trong bản dịch thơ “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh’’: ngẩng - cúi.

- Các từ trái nghĩa trong bản dịch thơ “Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê” của Trần Trọng San: trẻ - già.

"Trên con đường thành công không có dấu chân của kẻ lười biếng".

Bài thơ của Lí Bạch diễn tả nỗi nhớ thương quê nhà của một người con đi xa trong đêm tĩnh lặng. Do đó hai câu thơ trên chưa diễn tả đúng nỗi nhớ khi tác giả cúi đầu và nghĩ về quê hương. Ánh trăng gợi nhớ về quê hương nhưng cái cúi đầu của nhân vật trữ tình như một nỗi hổ thẹn với chính lòng mình khi lâu ngày không thể trở về cố hương. Vì vậy, em có thể viết lại bài thơ theo thể lục bát như sau:

Ánh trăng soi rọi đầu giường

Ngỡ ngàng mặt đất sương giăng lối mờ

Ngẩng đầu ngắm ánh trăng vương

Cúi đầu sao thấy nhớ thương quê nhà

- Các động từ đã diễn đạt chính xác hành động của tác giả: từ việc thấy ánh trăng như sương phủ trên mặt đất, ngẩng lên như xác nhận, ngắm trăng và rồi nhớ quê hương da diết, cồn cào- Đó là mạch cảm xúc liền mạch của tác giả: thưởng trăng, ngậm ngùi nhớ quê.

a. Tác giả cũng đã sử dụng phép đối rất đắc địa ở hai câu cuối: Ngẩng đầu / Cúi đầu, nhìn trăng sáng / nhớ cố hương. Nguyên tác cho thấy đây là cặp đối rất chỉnh, về mặt từ loại: động từ / động từ (cử đầu / đê đầu, vọng / tư), tính từ / tính từ (minh / cố), danh từ / danh từ (nguyệt / hương).

Như vậy, so sánh về mặt từ loại của các chữ tương ứng trong hai câu thơ cuối ta thấy hai câu giống nhau về mặt từ loại, cấu trúc ngữ pháp và số lượng từ.

b. Tác dụng của phép đối đã diễn tả nổi bật được những cử chỉ vừa thể hiện tâm trạng của nhà thơ trong nỗi nhớ quê hương tha thiết.

- Em không tán thành ý kiến đó, bởi 2 câu thơ đầu vừa tả cảnh nhưng vẫn chứa tình và 2 câu thơ sau cũng có tình trong cảnh

+ Hai câu thơ đầu: là hình ảnh trăng sáng đẹp kì ảo giữa đêm và cũng là tâm trạng bâng khuâng xao xuyến của tác giả khi nhớ về quê hương

+ Hai câu thơ sau: là nỗi nhớ quê hương đậm nét hơn, rõ ràng và da diết hơn tuy nhiên trong câu thơ vẫn có cảnh đó là vẻ đẹp của vầng trăng thanh tĩnh dịu hiền

⇒ Cảnh và tình tác động lẫn nhau, vẽ cảnh để gợi tả tình và cái tình xuất hiện trên nền của cảnh.