Lịch Sử 9 Chân trời sáng tạo Bài 16

Lịch Sử 9 Chân trời sáng tạo Bài 16: Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc thắng lợi (1951 – 1954) hướng dẫn trả lời các câu hỏi môn Lịch sử trong SGK Lịch sử và Địa lí 9 Chân trời sáng tạo trang 77, 77, 80, giúp các em nắm chắc kiến thức được học trong bài và luyện giải Sử 9 hiệu quả.

1. Kháng chiến “toàn diện”: Những thắng lợi trên mặt trận chính trị, kinh tế, văn hoá, giáo dục

Câu hỏi trang 81 Lịch sử 9 Chân trời sáng tạo

- Hãy trình bày những thắng lợi trên mặt trận chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục của Việt Nam trong giai đoạn 1951 - 1953

- Em có đồng ý với quan điểm cho rằng. Tầm vóc vĩ đại của cuộc kháng chiến toàn dân đã tạo nền tảng cho một thời kỳ nở rộ của văn chương và nghệ thuật? Tại sao?

Trả lời:

Yêu cầu 1:

Đại hội đại biểu lần thứ II của Đảng đã diễn ra vào năm 1951. Tại đại hội này, Đảng ra hoạt động công khai với tên gọi là Đảng Lao động Việt Nam và thông qua Tuyên ngôn, Chính cương, Điều lệ mới của Đảng. Ban Chấp hành Trung ương mới được bầu, với Hồ Chí Minh giữ chức Chủ tịch và Trường Chinh làm Tổng Bí thư.

Trong lĩnh vực kinh tế, chính phủ đã mở cuộc đại vận động sản xuất và tiết kiệm nhằm tăng cường năng suất và tài nguyên. Luật cải cách ruộng đất được thông qua nhằm chia đất cho nông dân và tạo điều kiện cho sự phát triển nông nghiệp.

Về văn hoá và giáo dục, những thành tựu đáng kể đã được đạt được. Số lượng học sinh phổ thông và học sinh giáo dục cơ sở đã gia tăng đáng kể. Vào năm 1952, đã có khoảng 1 triệu học sinh phổ thông, và khoảng 14 triệu người thoát nạn mù chữ. Năm 1954, số lượng học sinh tiểu học tăng 130% và học sinh trung học tăng 300%.

Yêu cầu 2:

Cuộc kháng chiến toàn dân và cuộc chiến tranh ái quốc đã tạo nền tảng cho một thời kỳ nở rộ của văn chương và nghệ thuật. Văn học và nghệ thuật trong thời kỳ này được truyền cảm hứng bởi hiện thực đời sống cách mạng và cuộc chiến tranh. Các tác phẩm văn học trong thời kỳ này thường mang tính chất cách mạng và tập trung vào việc tôn vinh anh hùng và tình yêu đất nước.

2. Cuộc Tiến công chiến lược Đông – Xuân 1953 – 1954 và chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954

Câu hỏi trang 83 Lịch sử 9 Chân trời sáng tạo

- Dựa vào lược đồ 16.2, 16.3 và thông tin trong bài, hãy mô tả chiến thắng của quân dân Việt Nam trong cuộc Tiến công chiến lược Đông – Xuân 1953 – 1954 và chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954.

Dựa vào lược đồ 16.2 và thông tin trong bài, theo em, vì sao Điện Biên Phủ trở thành điểm quyết chiến chiến lược của thực dân Pháp trong chiến tranh Đông Dương

Trả lời:

Yêu cầu 1

Trong đông – xuân 1953 – 1954, loại khỏi vòng chiến đấu 128.200 quân địch, thu 19.000 súng, bắn rơi và phá huỷ 162 máy bay, giải phóng nhiều vùng rộng lớn trong cả nước. Riêng tại mặt trận Điện Biên Phủ, loại khỏi vòng chiến đấu 16.200 địch, bắn rơi và phá huỷ 62 máy bay, thu toàn bộ vũ khí và đồ dùng quân sự.

- Thắng lợi của cuộc tiến công Đông – Xuân 1953 – 1954 và Chiến dịch Điện Biên Phủ đã đập tan hoàn toàn kế hoạch Nava, giáng đòn quyết định vào ý chí xâm lược của thực dân Pháp, làm xoay chuyển cục diện chiến tranh, tạo cơ sở thực lực về quân sự cho cuộc đấu tranh ngoại giao tại Hội nghị Giơnevơ, kết thúc cuộc kháng chiến.

Yêu cầu 2

Điện Biên Phủ trở thành điểm quyết chiến chiến lược của thực dân Pháp trong chiến tranh Đông Dương vì Điện Biên Phủ là tập đoàn cứ điểm mạnh, trung tâm của kế hoạch Na-va, muốn làm phá sản hoàn toàn kế hoạch Na-va phải tiêu diệt Điện Biên Phủ

3. Chiến thắng trên mặt trận ngoại giao

Câu hỏi trang 85 Lịch sử 9 Chân trời sáng tạo

Theo em, thắng lợi quan trọng nhất trên mặt trận ngoại giao của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ở Hội nghị Giơ – ne – vơ là gì?

Trả lời:

Hiệp định Giơ-ne-vơ về Đông Dương là văn bản pháp lí quốc tế đầu tiên ghi nhận các quyền dân tộc cơ bản của nhân dân các nước Đông Dương và được các cường quốc cùng các nước tham dự Hội nghị cam kết tôn trọng. Pháp buộc phải chấm dứt chiến tranh xâm lược Đông Dương, rút hết quân đội về nước, kết thúc chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương, đáp ứng nguyện vọng hoà bình của nhân dân Việt Nam và nhân dân thế giới, làm tất bại âm mưu của đế quốc Mĩ muốn kéo dài, mở rộng và quốc tế hoá cuộc chiến tranh Đông Dương.

4. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp

Câu hỏi trang 86 Lịch sử 9 Chân trời sáng tạo

Tại sao cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam thắng lợi? Thắng lợi đó có ý nghĩa lịch sử như thế nào?

Trả lời:

Có nhiều nguyên nhân đã góp phần vào sự thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:

Lãnh đạo của Đảng: Đảng Cộng sản Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã có đường lối chính trị và quân sự đúng đắn, sáng tạo. Chiến lược và tư tưởng của Đảng đã giúp tạo ra sự đoàn kết và sự lãnh đạo mạnh mẽ trong cuộc kháng chiến.

Đoàn kết toàn dân: Nhân dân Việt Nam đã đoàn kết một lòng và dũng cảm trong cuộc chiến. Từ những người nông dân, công nhân, sinh viên cho đến các tầng lớp trí thức, mọi người đã cùng nhau chiến đấu với sự hy sinh và tận tụy. Sự đoàn kết toàn dân đã tạo nên một lực lượng vững mạnh và không thể chối cãi.

Chính quyền dân chủ nhân dân: Việt Nam đã có chính quyền dân chủ nhân dân trong cả nước, cùng với việc củng cố và mở rộng Mặt trận Dân tộc Thống nhất. Lực lượng vũ trang của Việt Minh đã trở nên vững mạnh, và hậu phương cũng được xây dựng và củng cố về mọi mặt.

Liên minh chiến đấu: Cuộc kháng chiến của Việt Nam được tiến hành trong liên minh chiến đấu với sự ủng hộ và giúp đỡ của các nước như Trung Quốc, Liên Xô và các nước dân chủ nhân dân khác. Cộng đồng quốc tế cũng đã đồng tình và ủng hộ cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam.

Ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp là rất to lớn:

Chấm dứt chiến tranh xâm lược và ách thống trị của thực dân Pháp: Cuộc kháng chiến giúp chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược và đánh dấu sự kết thúc của ách thống trị của thực dân Pháp trên đất nước Việt Nam sau gần 1 thế kỷ.

Giải phóng miền Bắc và xây dựng chủ nghĩa xã hội: Miền Bắc Việt Nam đã được giải phóng và chuyển sang giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội. Điều này đã tạo cơ sở cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam và thống nhất đất nước vào sau này.

Góp phần vào cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc toàn cầu: Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp đã góp phần giáng đòn nặng nề vào tham vọng xâm lược và âm mưu nô dịch của chủ nghĩa đế quốc. Nó cũng cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc các nước châu Á, châu Phi và khu vực Mỹ Latinh. Cuộc kháng chiến của Việt Nam trở thành một mẫu gương vĩ đại trong cuộc đấu tranh chống thực dân và giành độc lập của các dân tộc trên thế giới.

Luyện tập vận dụng

Luyện tập 1 trang 87 Lịch sử 9 Chân trời sáng tạo

Năm 1953, Pháp và Mỹ thực hiện kế hoạch Na – Va nhằm mục tiêu gì? Đảng và Chính phủ Việt Nam đã chủ động đối phó như thế nào? Kết quả?

Trả lời:

Mục tiêu kế hoạch Na-va với hi vọng trong vòng 18 tháng sẽ giành lấy một thắng lợi quyết định để “kết thúc chiến tranh trong danh dự”.

Đảng và Chính phủ Việt Nam đã chủ động đối phó:

- Bộ Chính trị trung ương Đảng họp và đề ra kế hoạch tác chiến đông – xuân 1953 – 1954.

- Phương hướng chiến lược: Tập trung lực lượng mở những cuộc tiến công lớn vào những hướng quan trọng mà địch tương đối yếu, nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, buộc địch phải bị động phân tán lực lượng

- Phương châm chiến lược: “Tích cực, chủ động, cơ động, linh hoạt”, “đánh ăn chắc, tiến ăn chắc, chắc thắng thì đánh cho kì thắng, không chắc thắng kiên quyết không đánh”

Kết quả: đập tan hoàn toàn kế hoạch Nava, giáng đòn quyết định vào ý chí xâm lược của thực dân Pháp, làm xoay chuyển cục diện chiến tranh, tạo cơ sở thực lực về quân sự cho cuộc đấu tranh ngoại giao tại Hội nghị Giơnevơ, kết thúc cuộc kháng chiến.

Luyện tập 2 trang 87 Lịch sử 9 Chân trời sáng tạo

Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 – 1954) của nhân dân Việt Nam kết thúc với những thắng lợi nào? Hãy lập sơ đồ tư duy về những thắng lợi ấy và nêu ý nghĩa.

Trả lời:

Ý nghĩa chung của những thắng lợi trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 – 1954)

- Chấm dứt ách thống trị của thực dân Pháp: Những thắng lợi này đã chấm dứt ách thống trị của thực dân Pháp tại Việt Nam, mở ra kỷ nguyên mới cho đất nước.

- Khẳng định sức mạnh của chiến tranh nhân dân: Các thắng lợi cho thấy sức mạnh to lớn của chiến tranh nhân dân, với sự tham gia của toàn dân dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ.

- Tạo điều kiện thuận lợi cho cách mạng miền Nam: Những thắng lợi ở miền Bắc đã tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

- Nâng cao vị thế quốc tế của Việt Nam: Cuộc kháng chiến thắng lợi đã nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, làm gương sáng cho phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.

- Tạo tiền đề cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước: Những thắng lợi này tạo tiền đề quan trọng cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước sau này.

Vận dụng trang 87 Lịch sử 9 Chân trời sáng tạo

Dựa vào thông tin trong bài kết hợp quan sát tư liệu 16.6, hãy đóng vai một nhân vật được thể hiện trong bức tranh, sau đó viết một bức thư mô tả không khí ra trận của toàn dân trong chiến dịch Điện Biên Phủ gửi đến thế hệ sau.

Trả lời:

Thật hân hạnh cho anh khi ngày hôm nay được ngồi lại và viết về chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954.

Đã 70 năm trôi qua nhưng anh vẫn còn nhớ như in không khí ra trận của toàn dân ngày hôm ấy. Sau khi nhận được thông tin Bộ Chính trị Trung ương Đảng quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ, nhằm tiêu diệt lực lượng địch ở đây, giải phóng Tây Bắc, tạo điều kiện giải phóng Bắc Lào; giành thắng lợi quyết định, tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc đấu tranh ngoại giao để kết thúc chiến tranh, toàn bộ lực lượng chiến sĩ sẵn sàng đứng lên tham gia cuộc đấu tranh bất khuất này của dân tộc.

Những con số đó không chỉ thể hiện số lượng thành tích mà nhân dân ta đã là được trong chiến dịch mà nó còn thể hiện được ý chí quyết tâm bảo vệ nền độc lập của dân tộc to lớn biết nhường nào.

Anh hi vọng rằng các em – thế hệ trẻ của Việt Nam cố gắng học tập chăm chỉ, giúp đỡ gia đình, đóng góp thật nhiều cho sự phát triển của xã hội nhé.