Soạn bài Sống chết mặc bay ngắn gọn

Bài soạn Văn lớp 7 học kì 2 dưới đây với bài: Sống chết mặc bay do Phạm Duy Tốn sáng tác được VnDoc sưu tầm và giới thiệu tới các em học sinh tham khảo chuẩn bị tốt cho bài giảng của học kì mới sắp tới đây của mình.

Đọc - hiểu văn bản

Câu 1 trang 81 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2

Sống chết mặc bay có thể được chia làm mấy đoạn? Mỗi đoạn nói gì?

Trả lời:

Bố cục gồm 3 phần:

• Đoạn 1 (Từ đầu … Khúc đê này hỏng mất): Tình hình đê vỡ và sức chống đỡ.
• Đoạn 2 (tiếp … Điếu, mày!): Cảnh quan phụ mẫu đánh tổ tôm bài bạc.
• Đoạn 3 (còn lại): Kết cục đê vỡ, nhân dân lâm vào lầm than.

Câu 2 trang 81 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2

Phép tương phản (cũng gọi là đối lập) trong nghệ thuật là việc tạo ra những hành động, những cảnh tượng, những tính cách trái ngược nhau để qua đó làm nổi bật một ý tưởng bộ phận trong tác phẩm giăc tư tưởng chính của tác phẩm.

Dựa vào định nghĩa trên, em hãy:

a) Chỉ ra hai mặt tương phản cơ bản trong truyện Sống chết mặc bay.

b) Phân tích làm rõ từng mặt trong sự tương phản đó (Chú ý đến các chi tiết thuộc về cảnh người dân đang hộ đê trong trạng thái nguy kịch và các chi tiết thuộc về tên quan đang cùng nha lại chơi bài trong đình với không khí trong tịch mịch, trang nghiêm)

c) Chỉ ra qua hai mặt tương phản, hình ảnh tên quan phủ đi "hộ đê" được tác giả khắc họa như thế nào. (Chú ý đến các chi tiết thuộc về: chỗ ở, điều kiện sinh hoạt trong khi "đốc thúc việc hộ đê"; cách ngồi, tư thế, giọng điệu ngôn ngữ bọn nha lại, chánh tổng... đặc biệt là thái độ, cách nói khi đã có tin đê vỡ)

d) Nêu lên dụng ý của tác giả trong việc dựng cảnh tương phản này.

Trả lời:

a. Hai mặt tương phản cơ bản: Một bên người dân vật lộn, chống chọi mưa gió căng thẳng. Một bên quan lại bài bạc nhàn nhã.

b. Làm rõ sự tương phản:

• Dân hộ đê: Gần một giờ đêm, mưa tầm tã, nước sông cao. Cảnh tượng nguy kịch, người đã mệt lử nhưng trời vẫn mưa như trút. Sức đê yếu hơn sức nước.
• Quan phủ nha lại ung dung bài bạc: Trong đình cao ráo, vững chãi, không khí tĩnh mịch, trang nghiêm, đường bệ, nguy nga, đương vui cuộc tổ tôm.

c. Qua hai mặt tương phản, hình ảnh tên quan phủ đi “hộ đê” được khắc họa:

• Ngồi nơi an toàn, đẹp đẽ, có người hầu bài.
• Dùng đồ ngon vật lạ, sang trọng.
• Tư thế đường bệ, ung dung, nhàn nhã.
• Không màng chuyện đê vỡ, thậm chí còn khó chịu. Khi quan vui mừng ù ván bài cũng là lúc nước tràn, nhà cửa trôi, kẻ sống người chết.

d. Dụng ý của tác giả trong việc dựng cảnh tương phản này: So sánh nổi bật sự đối lập, tăng sự khổ cực của nhân dân cũng tăng lên sự vô trách nhiệm của kẻ làm quan. Mục đích cuối cùng là tố cáo sự vô trách nhiệm, ham mê bài bạc của lũ quan.

Câu 3 trang 82 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2

Trong nghệ thuật văn chương còn có phép tăng cấp (lần lượt đưa thêm chi tiết và chi tiết sau phải cao hơn chi tiết trước), qua đó làm rõ them bản chất một sự việc, một hiện tượng muốn nói. Trong Sống chết mặc bay, tác giả đã kết hợp khéo lép phép tương phản và phép tăng cấp để bộc lộ rõ nét tính cách của nhân vật.

Em hãy phân tích, chứng minh ý kiến trên bằng cách trả lời các câu hỏi sau:

a) Sự tăng cấp trong việc miêu tả mức độ của trời mưa, của độ nước dâng cao, của nguy cơ vỡ đê, của cảnh hộ đê vất vả, căng thẳng của người dân (trong đó có mức độ của tiếng trống đánh, ốc thổi, tiếng người gọi nhau sang hộ đê) là thế nào?

b) Sự tăng cấp trong miêu tả mức độ đam mê bài bạc của tên quan phủ như thế nào?

c*) Hãy nhận xét về tác dụng của sự kết hợp hai nghệ thuật tương phản và tăng cấp trong việc vạch trần bản chất "lòng lang dạ thú" của tên quan phủ trước sinh mạng của người dân.

Trả lời:

a. Sự tăng cấp trong miêu tả người dân hộ đê:

• Mưa mỗi lúc một nhiều.
• Mực nước mỗi lúc càng cao.
• Âm thanh mỗi lúc một ầm ĩ.
• Sức người mỗi lúc một yếu.
• Nguy cơ đê vỡ mỗi lúc một đến gần.

b. Sự tăng cấp trong miêu tả độ đam mê bài bạc của quan:

• Mê bài bạc đến vứt bỏ trách nhiệm.
• Bên ngoài càng ầm ĩ mà vẫn điềm nhiên nhàn nhã.
• Sung sướng cực độ ù ván bài to trong khi bên dưới đã vỡ đê.

c*. Sự kết hợp hai nghệ thuật tương phản và tăng cấp đã bóc trần bản chất “lòng lang dạ thú” của bọn quan phủ: Vô trách nhiệm, mải mê ăn chơi, ích kỉ, nhẫn tâm đến mất nhân tính.

Câu 4 trang 82 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2 

Hãy phát biểu chung về giá trị hiện thực, nhân đạo và nghệ thuật (ngôn ngữ, hình tượng nhân vật)

Trả lời:

Giá trị hiện thực, nhân đạo và nghệ thuật của Sống chết mặc bay:

• Hiện thực: Phản ánh sự đối lập giữa cuộc sống, sinh mạng nhân dân với bọn quan lại.
• Nhân đạo: Thể hiện niềm thương cảm trước cuộc sống lầm than cơ cực của nhân dân, cũng là thương cảm nhân dân bị bọn quan vô trách nhiệm cầm quyền.
• Nghệ thuật: Kết hợp hai nghệ thuật tương phản và tăng cấp khéo léo. Lời văn sinh động, đầy cảm xúc, miêu tả nhân vật sắc nét.

Luyện tập

Câu 1 trang 83 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2

Những hình thức ngôn ngữ đã được vận dụng trong truyện Sống chết mặc bay là gì? Hãy trả lời câu hỏi trên bằng cách đánh dấu theo bảng thống kê sau đây:

Trả lời:

Có tất cả các ngôn ngữ nêu đã nêu trừ ngôn ngữ độc thoại nội tâm.

Câu 2* trang 83 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2

Qua ngôn ngữ đối thoại của quan phủ, em thấy tính cách của nhân vật đó như thế nào? Hãy nêu nhận xét về mối quan hệ giữa ngôn ngữ và tính cách nhân vật.

Trả lời:

- Ngôn ngữ đối thoại của tên quan phủ thường ngắn, gọn, có khi trống không mang tính mệnh lệnh. Lúc trách mắng thì tuôn ra tràng dài. Điều này bộc lộ một tên quan hống hách, mê bài bạc, vô trách nhiệm, vô nhân tính.

- Ngôn ngữ phù hợp với tính cách. Ngôn ngữ phản ánh tính cách, tính cách bộc lộ qua ngôn ngữ.

---------------------------------------------------------------------------

Trên đây, VnDoc đã giới thiệu tới các bạn tài liệu Soạn bài Sống chết mặc bay ngắn gọn. Hy vọng đây sẽ là tài liệu hay và hữu ích giúp các em học sinh ghi nhớ kiến thức bài học nhanh chóng và dễ dàng, từ đó học tốt môn Ngữ văn 7 và đạt điểm cao trong các bài thi, bài kiểm tra định kì môn Ngữ văn 7.

Ngoài đề cương ôn tập chúng tôi còn sưu tập rất nhiều tài liệu học kì 2 lớp 7 từ tất cả các trường THCS trên toàn quốc của tất cả các môn Toán, Văn, Anh, Lý, Địa, Sinh. Ngoài ra, VnDoc còn có chuyên mục Soạn bài lớp 7 và soạn văn 7 siêu ngắn. Hy vọng rằng tài liệu lớp 7 này sẽ giúp ích trong việc ôn tập và rèn luyện thêm kiến thức ở nhà. Chúc các bạn học tốt và đạt kết quả cao trong kì thi sắp tới.

"Sống chết mặc bay" là tác phẩm nổi tiếng của Phạm Duy Tốn được học trong chương trình Ngữ văn 7 học kì 2. Tác phẩm thường được đưa vào các đề Văn trong các bài thi, bài kiểm tra định kì môn Ngữ văn 7, vì vậy các em học sinh cần nắm vững nội dung cũng như dụng ý nghệ thuật tác giả muốn nhắc tới. Chuyên mục Soạn văn 7 ngắn gọn được giới thiệu trên VnDoc bao gồm các đáp án và hướng dẫn giải cho các câu hỏi trong SGK môn Ngữ văn 7 sẽ là tài liệu hay cho các em tham khảo. Các hướng dẫn giải được trình bày ngắn gọn, xúc tích và dễ hiểu, giúp các em học sinh ghi nhớ bài học một cách nhanh chóng và dễ dàng hơn. Chúc các em học tốt.

Mời các bạn tham khảo tài liệu liên quan:

• Phân tích tác phẩm Sống chết mặc bay
• Tóm tắt tác phẩm Sống chết mặc bay (Phạm Duy Tốn)
• Giải thích nhan đề tác phẩm Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn
• Viết đoạn văn khoảng 8 câu nêu suy nghĩ của em về quan phụ mẫu trong văn bản Sống chết mặc bay

• Soạn Văn 7: Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích
• Soạn Văn 7: Trả bài tập làm văn số 5
• Soạn Văn 7: Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu